Ο ουρανός της Ουκρανίας πάνω από τα πεδία των συγκρούσεων έχει πλέον γεμίσει από drones. Κάποια φέρουν κάμερες και θερμικούς αισθητήρες, άλλα είναι εξοπλισμένα με βόμβες και οπλισμό, ενώ ορισμένα μένουν ακίνητα στο έδαφος δίπλα σε μονοπάτια και δρόμους, έτοιμα να ενεργοποιηθούν από την κίνηση ενός στρατιώτη ή ενός οχήματος.
Χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά σήματα ή καθοδηγούνται από καλώδια οπτικών ινών που δεν μπορούν να υποκλαπούν. Τα αντι-drone συστήματα προσπαθούν να τα εξουδετερώσουν, ενώ την ίδια στιγμή αναζητούν τους χειριστές τους, οι οποίοι είναι κρυμμένοι δεκάδες χιλιόμετρα πίσω από την πρώτη γραμμή. Το αποτέλεσμα είναι μια γκρίζα ζώνη χάους, περίπου 20 χιλιόμετρα σε βάθος από το μέτωπο, όπου τα drones κυνηγούν στρατιώτες, οι τραυματίες εγκαταλείπονται επειδή η διακομιδή τους είναι εξαιρετικά δύσκολη και τα πυρομαχικά, τα τρόφιμα και το νερό φτάνουν με το ζόρι στις μονάδες που μάχονται.
«Τώρα έχουμε περάσει σε έναν πόλεμο drone εναντίον drone», δήλωσε στο Politico ο συνταγματάρχης Πάβλο Παλίσα, αναπληρωτής επικεφαλής του γραφείου του προέδρου της Ουκρανίας και πρώην διοικητής στο μέτωπο. «Τα drone μπορούν πλέον να παραμονεύουν, να αναχαιτίζουν και να διακόπτουν τον εφοδιασμό του εχθρού».
Στις πρώτες φάσεις του πολέμου, από το 2022, τα drones είχαν ήδη καθοριστικό ρόλο, με την Ουκρανία να προβάλλει τις επιτυχίες των τουρκικών Bayraktar απέναντι στα ρωσικά τεθωρακισμένα. Παρ’ όλα αυτά, όπως σημειώνει ο Παλίσα, και οι δύο πλευρές είχαν αρχικά προετοιμαστεί για έναν πιο «παραδοσιακό» πόλεμο με αντεγκλήσεις πυροβολικού, άρματα μάχης και εκτεταμένες γραμμές χαρακωμάτων.
Στη διετία 2023-2024 όμως, η μορφή του πολέμου μεταβλήθηκε και τα χαρακώματα σταδιακά υποχώρησαν. Ο αριθμητικά και σε εξοπλισμό υποδεέστερος ουκρανικός στρατός επέλεξε να δημιουργήσει οχυρά και παρατηρητήρια, στηριζόμενος στα drones για να καλύψει την έλλειψη σε βλήματα πυροβολικού 155 χιλιοστών, εξήγησε ο Ιβάν Σεκάτς, εκπρόσωπος της 110ης Ξεχωριστής Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας που επιχειρεί στην ανατολική περιφέρεια Ντνιπροπετρόφσκ. Σε αντίδραση, οι ρωσικές δυνάμεις περιόρισαν το μέγεθος των ομάδων επίθεσης, καθώς τα ουκρανικά drones μπορούσαν να εντοπίζουν και να εξοντώνουν μεγαλύτερες συγκεντρώσεις στρατευμάτων.
Ο συνταγματάρχης Βλάντισλαβ Βολόσιν, εκπρόσωπος της νότιας διοίκησης του ουκρανικού στρατού, εξήγησε ότι αντί για επιθέσεις μεγάλης κλίμακας, όπως στο παρελθόν, η Ρωσία επιχειρεί πλέον με μικρότερες ομάδες. «Χρειάζεται χρόνος για τους Ρώσους να συγκροτήσουν μια ομάδα επίθεσης. Σέρνονται, κρύβονται. Χρειάζονται δύο με τρεις ημέρες για να συγκροτήσουν μια ομάδα ικανή να επιτεθεί στις θέσεις μας», είπε. Συνήθως, δύο στρατιώτες ανοίγουν το δρόμο και, όπως περιγράφει, συχνά μόνο ο ένας επιζεί. Οι μικρές ομάδες είναι δυσκολότερο να εντοπιστούν από τους Ουκρανούς χειριστές drone, ειδικά σε συνθήκες ομίχλης ή βροχής.
«Ως αποτέλεσμα, έχουμε μια βαθιά γκρίζα ζώνη, όπου οι Ρώσοι διεισδύουν πίσω από τις ουκρανικές θέσεις και κρύβονται εκεί, πολλαπλασιάζοντας τις δυνάμεις τους σε περίπτωση που δεν εντοπιστούν», πρόσθεσε ο Σεκάτς. Οι κακές καιρικές συνθήκες επηρέασαν καταλυτικά τις ουκρανικές άμυνες γύρω από το Ποκρόβσκ στην περιοχή του Ντονέτσκ, αλλά και σε άλλα σημεία του μετώπου, όπως το χωριό Νοβοπάβλιβκα στο Ντνιπροπετρόφσκ και στην κεντρική Ζαπορίζια, επιτρέποντας στις ρωσικές δυνάμεις να διεισδύσουν μετά από μήνες προσπαθειών.
«Η ομίχλη ή η βροχή εμποδίζουν τις πτήσεις των drones, δημιουργώντας την ευκαιρία για ασφαλέστερες μεταφορές ή τοπικές επιχειρήσεις. Ως εκ τούτου, τα καιρικά φαινόμενα χρησιμοποιούνται για διείσδυση ή αναδιάταξη δυνάμεων», τόνισε ο Παλίσα. Παράλληλα, η Ρωσία επιδιώκει να καταστήσει ακόμη πιο δύσκολη την ουκρανική άμυνα. «Ο ρωσικός στρατός προσπαθεί να δημιουργήσει μια ζώνη θανάτου όσο το δυνατόν ευρύτερη, καταστρέφοντας όλα τα κτίρια και τα καταφύγια με ακριβείς επιθέσεις, ώστε να την μετατρέψει σε μια εντελώς έρημη περιοχή όπου είναι αδύνατο να κρυφτεί κανείς», ανέφερε ο Βολόσιν.
Τα drones έχουν ανατρέψει και τον τρόπο εφοδιασμού και διάταξης του πυροβολικού. Τα ουκρανικά πυροβόλα αναγκάζονται να απομακρυνθούν ακόμη περισσότερο από τη γραμμή επαφής, ενώ η χρήση θωρακισμένων οχημάτων για μεταφορά πυρομαχικών, τροφίμων ή στρατιωτών γίνεται σχεδόν αδύνατη. «Τα drones αποδείχθηκαν χρήσιμα όσον αφορά την εκκένωση και την αναγνώριση του πεδίου μάχης από απόσταση – εργασίες που συνήθως εκτελούσαν άνθρωποι στον πόλεμο στο παρελθόν», σημείωσε ο Παλίσα. Με την εκρηκτική διάδοσή τους όμως, ακόμη και αυτές οι αποστολές έχουν μετατραπεί σε άκρως επικίνδυνες επιχειρήσεις, κάνοντας το μέτωπο να μοιάζει με τοπίο κόλασης.
Η εκκένωση, η εναλλαγή δυνάμεων και ο ανεφοδιασμός μετατρέπονται σε θανατηφόρες ασκήσεις. «Οι περισσότεροι στρατιώτες πεθαίνουν σήμερα κατά την εναλλαγή», είπε ο Βολόσιν. «Οποιοδήποτε είδος παράδοσης ενέχει σοβαρούς κινδύνους. Επομένως, χρησιμοποιούμε drones πιο συχνά». Εξαιτίας αυτού, οι διοικητές υποχρεώνουν τους στρατιώτες να μένουν στη λεγόμενη γραμμή μηδέν για εβδομάδες, χωρίς ανακούφιση. «Συνήθως, κατά τη διάρκεια μιας εναλλαγής, ένα αυτοκίνητο φτάνει μέχρι 5-6 χιλιόμετρα από τις θέσεις. Οι στρατιώτες πρέπει να περπατήσουν το υπόλοιπο της διαδρομής, κρυμμένοι στο έδαφος από τα drones», εξήγησε ο Σεκάτς.
Η εξάντληση αυτή έχει σοβαρές επιπτώσεις στο ηθικό. «Ένας πεζικάριος που κάποτε έμεινε σε μια τρύπα για 60 έως 165 ημέρες δεν θα ξαναπάει εκεί», τόνισε ο Μίκολα Μπιελίσκοφ, ερευνητής στο Ουκρανικό Εθνικό Ινστιτούτο Στρατηγικών Σπουδών και ανώτερος αναλυτής στο Κέντρο Πρωτοβουλιών Come Back Alive.
Τη μεγαλύτερη επιβάρυνση υφίστανται οι τραυματίες, καθώς τα drones δυσκολεύουν δραματικά την παροχή ιατρικής φροντίδας και τη διακομιδή τους από την πρώτη γραμμή, σύμφωνα με τη Ντάρινα, αναισθησιολόγο στο Τάγμα Da Vinci Wolves, η οποία μίλησε με το μικρό της όνομα. «Σήμερα, ένας τραυματισμένος στρατιώτης συχνά πρέπει να περπατήσει, να μεταφερθεί ή ακόμα και να συρθεί έως και 5 χιλιόμετρα από τη θέση του μέχρι το σημείο όπου ένα θωρακισμένο όχημα εκκένωσης μπορεί να τον παραλάβει», είπε. «Στη συνέχεια, το όχημα διακομιδής πρέπει να περάσει μέσα από σμήνη ρωσικών drones που μπορούν να φτάσουν έως και 20-40 χιλιόμετρα από τις θέσεις της πρώτης γραμμής».
Τα drones εξαναγκάζουν τους Ουκρανούς στρατιωτικούς γιατρούς να μετακινούν τα σημεία πρώτης ιατρικής παρέμβασης πιο πίσω, αυξάνοντας τον χρόνο μέχρι την παροχή φροντίδας. Πολλοί τραυματίες μένουν επί ημέρες ή και εβδομάδες στις θέσεις τους περιμένοντας διακομιδή, η οποία πλέον σε ορισμένες περιπτώσεις πραγματοποιείται με χερσαία ρομποτικά συστήματα. Η αδυναμία προσέγγισης ώθησε το ιατρικό προσωπικό να στραφεί στην τηλεϊατρική μέσω drones τύπου Mavic. «Σε ένα βίντεο, μπορούμε να δούμε πώς εφαρμόστηκε ο αιμοστατικός επίδεσμος. Στη συνέχεια, μπορούμε να επικοινωνήσουμε με τους συναδέλφους του τραυματία στρατιώτη και να τους καθοδηγήσουμε πώς να τον βοηθήσουν σωστά», εξήγησε η Ντάρινα. «Τα drones είναι επίσης χρήσιμα για την παράδοση των απαραίτητων φαρμάκων». Την ίδια ώρα, υπάρχουν αναφορές ότι οι ρωσικές δυνάμεις συχνά εγκαταλείπουν τους τραυματίες τους αντί να επιχειρήσουν να τους σώσουν.
Η απειλή δεν περιορίζεται στις πρώτες γραμμές. Τα εχθρικά drones κάνουν την καθημερινότητα πιο επικίνδυνη και για τους χειριστές τους στα μετόπισθεν. «Θυμάμαι τις εποχές που μπορούσες να πας με ασφάλεια για τσιγάρο σε μια ζώνη 10 χιλιομέτρων από την πρώτη γραμμή. Τώρα δεν μπαίνουμε στη ζώνη χωρίς όπλο. Τα drones με καλώδια οπτικών ινών φτάνουν ήδη μέχρι και 15 χιλιόμετρα, οπότε πρέπει να είσαι ιδιαίτερα προσεκτικός», είπε ο Σεκάτς.
Προς το παρόν, δεν διαφαίνεται λύση για τη ζώνη θανάτου που έχει διαμορφωθεί. «Δεν υπάρχει επί του παρόντος καμία ρεαλιστική προσέγγιση για το πώς να χτίσεις μια βαθιά άμυνα όταν έχεις πολύ λίγους πεζικάριους στην πρώτη γραμμή και ταυτόχρονα, ο εχθρός διακόπτει τη σύνδεσή σου μεταξύ της πρώτης γραμμής και του μετώπου και εξουδετερώνει ενεργά τους χειριστές των drones στην πρώτη γραμμή», τόνισε ο Μπιελίσκοφ. «Αυτή είναι η συνταγή για τις αργές προόδους των Ρώσων – το φαινόμενο της συμπίεσης», κατέληξε.
Διαβάστε ακόμη
Επενδύσεις 2 δισ. ευρώ – Ξεκλειδώνει ο Αναπτυξιακός (πίνακας)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.