Της Στεφανίας Σούκη
Η προσήλωση στις διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις που εκσυγχρονίζουν την τουριστική αγορά, µπορούν να τονώσουν την τουριστική ζήτηση στηρίζοντας ευρύτερα τις παραγωγικές δοµές της οικονοµίας και συµβάλλοντας στην περιφερειακή ανάπτυξη.
Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει η μελέτη που συνέταξαν η κ. Ευαγγελία Κασιμάτη και ο κ. Δημήτριος Σιδέρης «Προς ένα νέο πρότυπο ανάπτυξης στον τουρισμό: διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και τουριστικό προϊόν στην Ελλάδα την περίοδο της κρίσης (2008-2014)» και περιλαμβάνεται στο 42ο οικονομικού δελτίου της Τράπεζας της Ελλάδος.
Στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, η μελέτη της ΤτΕ αναφέρει την απλοποίηση για την έκδοση τουριστικής βίζας στις νέες αγορές, την προβολή του τουριστικού προϊόντος στις υπάρχουσες αλλά και σε εναλλακτικές αγορές, τα διευρυμένα ωράρια των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων και το άνοιγμα των σχετικών με τον τουρισμό επαγγελμάτων.
Προς αυτή την κατεύθυνση, όπως επισημαίνεται, κινείται και η πρόσφατη ιδιωτικοποίηση των 14 περιφερειακών αεροδροµίων, µε στόχο την ενδυνάµωση της ανταγωνιστικής τους θέσης και κατ’ επέκταση την αύξηση των διεθνών αφίξεων, δεδοµένου ότι το µεγαλύτερο ποσοστό του συνόλου του εισερχόµενου τουρισµού έρχεται στην Ελλάδα αεροπορικώς. Επιπλέον, η αναβάθµιση και η αξιοποίηση υποδοµών όπως οι µαρίνες, µπορούν να συµβάλλουν στην αύξηση του θαλάσσιου και ναυτικού τουρισµού, ενισχύοντας περαιτέρω την τουριστική κίνηση στην Ελλάδα. Επιπλέον, οι ανεπαρκείς λιµενικές υποδοµές, αρχής γενοµένης από τον Πειραιά, και η απουσία συγκροτηµένου εθνικού σχεδίου ανάπτυξης της κρουαζιέρας ―ειδικά της κρουαζιέρας µε αφετηρία ελληνικό λιµένα (home porting )― αποστερούν από την Ελλάδα, όπως αναφέρουν οι μελετητές, σηµαντικά δυνητικά οφέλη, όπως συνάλλαγµα, καταναλωτική δαπάνη και θέσεις εργασίας.
Η μέχρι σήμερα πορεία
Όπως επισημαίνεται στη μελέτη, με βάση πρόσφατες εκτιµήσεις, η συνεισφορά του τουρισµού στο ΑΕΠ και στην απασχόληση στην Ελλάδα είναι η υψηλότερη ανάµεσα στις χώρες του ΟΟΣΑ. Η ανάπτυξη του τουρισµού την πρόσφατη περίοδο οφείλεται στους εξής παράγοντες:
(1) στην πιο ανταγωνιστική τιµολόγηση των τουριστικών υπηρεσιών,
(2) σε µεταβολές ποιοτικού χαρακτήρα του τουριστικού προϊόντος και
(3) σε εξωγενείς παράγοντες που σχετίζονται µε την πολιτική αστάθεια σε ανταγωνιστικούς προορισµούς της Ανατολικής Μεσογείου.
Η ανάλυση για λογαριασμό της ΤτΕ, δείχνει ότι τα πρόσφατα χρόνια παρατηρούνται:
(1) ανάπτυξη νέων αγορών ζήτησης για το ελληνικό τουριστικό προϊόν: βασικές νέες αγορές αναδεικνύονται η Ρωσία και η Τουρκία, µε τους ταξιδιώτες από αυτές τις χώρες να παρουσιάζουν την υψηλότερη δαπάνη ανά διανυκτέρευση,
(2) καλύτερη προβολή και αξιοποίηση του πολιτιστικού προϊόντος της Ελλάδος (η οποία οδήγησε στο διπλασιασµό του αριθµού των επισκεπτών µουσείων την εξεταζόµενη περίοδο, από το 2008 έως το 2014), η οποία οδηγεί και στην
(3) προβολή και αξιοποίηση των πόλεων ως τουριστικών προορισµών, και κατά συνέπεια
(4) στη χρονική επιµήκυνση της τουριστικής περιόδου.
Οι µεταβολές αυτές οφείλονται σε µεγάλο βαθµό στις µεταρρυθµίσεις που έλαβαν χώρα τα τελευταία χρόνια στον τοµέα του τουρισµού. Η προσπάθεια για την αλλαγή του αναπτυξιακού προτύπου της ελληνικής οικονοµίας εδράζεται κυρίως στην αύξηση της εξωστρεφούς επιχειρηµατικής δραστηριότητας, σηµαντικό µέρος της οποίας αποτελεί και η εξαγωγή τουριστικών υπηρεσιών.
Ωστόσο, το περιβάλλον µέσα στο οποίο εξελίσσεται το ελληνικό τουριστικό προϊόν είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικό (χώρες της Μεσογείου), συνεχώς µεταβαλλόµενο – καθώς ενσωµατώνει νέους αναδυόµενους προορισµούς – αλλά και πολιτικά και κοινωνικά ευαίσθητο. Το γεγονός ότι η Ελλάδα συγκαταλέγεται µεταξύ των σηµαντικότερων τουριστικών προορισµών παγκοσµίως είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό, αλλά θα πρέπει να υποστηριχθεί και µε τις κατάλληλες δηµόσιες και επιχειρηµατικές δράσεις.