Πράσινη μετάβαση: Ουραγοί οι μικρές επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά στην Ε.Ε. (πίνακες)

Να χρηματοδοτηθούν αποτελεσματικά έργα κλιματικής μετάβασης με λύσεις που περιορίζουν τους κινδύνους προτρέπει η Ομοσπονδία Ευρωπαϊκών Τραπεζών (European Banking Federation) που δημοσίευσε σχετική για τον σκοπό αυτόν έκθεση εντοπίζοντας μεγάλες αδυναμίες σε ότι αφορά της μετάβαση στην πράσινη ανάπτυξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των νοικοκυριών.

Πλατφόρμα μικτής χρηματοδότησης

Μια βασική ιδέα είναι προκειμένου τα κεφάλαια να μπορούν να φθάσουν στον τελικό χρήστη , η Ε.Ε. δημιουργήσει μια κεντρική ψηφιακή πλατφόρμα μικτής χρηματοδότησης, η οποία να συγκεντρώνει σε ένα ενιαίο σημείο τις επιλογές χρηματοδότησης από ευρωπαϊκές, εθνικές και ιδιωτικές πηγές. Παράλληλα, η δημιουργία ενός καλύτερου και πιο καθοδηγητικού εργαλείου πληροφόρησης για τις διαθέσιμες χρηματοδοτήσεις είναι απαραίτητη.

Οι ευρωπαϊκές τράπεζες θεωρούν πολύ πιο αποδοτικά τα μικτά χρηματοδοτικά εργαλεία με κεφάλαια ιδιωτικά και δημόσια

Η έκθεση διαπιστώνει μια κεντρική πρόκληση: την έλλειψη βιώσιμων επιχειρηματικών μοντέλων και όχι η έλλειψη κεφαλαίων. Χωρίς σαφή σήματα ζήτησης, σταθερά κανονιστικά πλαίσια και αποτελεσματικούς μηχανισμούς περιορισμού του κινδύνου, πολλά έργα μετάβασης θεωρούνται υπερβολικά ριψοκίνδυνα για να χρηματοδοτηθούν από τις τράπεζες. Ο ρόλος των δημόσιων αρχών είναι κρίσιμος για την απορρόφηση των επενδυτικών κινδύνων, την ευθυγράμμιση του πολιτικού πλαισίου και την προώθηση της βιωσιμότητας ως κυρίαρχης στρατηγικής, ώστε να βελτιωθεί η επιχειρηματική βάση της μετάβασης.

Οι προτάσεις

Συγκεκριμένα, η έκθεση προτείνει:

Ενίσχυση της ζήτησης μέσω μακροπρόθεσμων και σταθερών πολιτικών κινήτρων
Βελτίωση του οικοσυστήματος μικτής χρηματοδότησης, με τυποποιημένα εργαλεία και αυξημένη προθυμία δημόσιου τομέα για ανάληψη ρίσκου
Στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των νοικοκυριών μέσω μικρο-μικτής χρηματοδότησης και δημιουργίας μιας ψηφιακής ευρωπαϊκής πλατφόρμας χρηματοδότησης
Απλοποίηση των απαιτήσεων αναφοράς, ώστε να μειωθεί η διοικητική επιβάρυνση
Αξιοποίηση διεθνών βέλτιστων πρακτικών, για την επεκτασιμότητα και τον πολλαπλασιασμό του αντίκτυπου.

Ο αδύναμος κρίκος στην πράσινη μετάβαση αποτελούν οι μικρές επιχειρήσεις αλλά και τα νοικοκυριά που έχουν μείνει πολύ πίσω στη σχετική διαδρομή

Προβλήματα

Στους χώρους αυτούς εντοπίζεται

-Περιορισμένη ενημέρωση και ικανότητες:

Πολλές ΜΜΕ και νοικοκυριά συχνά δεν γνωρίζουν τη διαθέσιμη δημόσια υποστήριξη. Οι μικρές επιχειρήσεις επίσης στερούνται συχνά της τεχνικής ικανότητας για να αξιολογήσουν σωστά τον κίνδυνο και την απόδοση επενδύσεων στην ενεργειακή απόδοση, ενώ πολλές από αυτές τις επενδύσεις περιορίζονται σε έργα με πολύ σύντομο χρόνο απόσβεσης.

Πολύπλοκη διαδικασία αίτησης:

Τόσο οι μικρές επιχειρήσεις όσο και τα νοικοκυριά συχνά δυσκολεύονται να πλοηγηθούν στα σύνθετα χρηματοδοτικά κριτήρια.

Πολλές ΜΜΕ δεν διαθέτουν την απαραίτητη οικονομική ή νομική τεχνογνωσία εντός της επιχείρησης, για να καταρτίσουν προτάσεις που να πληρούν τα συχνά αυστηρά και τεχνικά κριτήρια των χρηματοδοτικών εργαλείων μικτής χρηματοδότησης.

Αντίστοιχα, τα νοικοκυριά – ιδίως σε χαμηλότερα εισοδηματικά ή αγροτικά στρώματα – συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην κατανόηση και πρόσβαση στα διαθέσιμα προγράμματα χρηματοδότησης, εξαιτίας περιορισμένης πληροφόρησης, διοικητικών βαρών και κατακερματισμένων πληροφοριών από διάφορους φορείς.

Βαριές απαιτήσεις αναφοράς:

Ένα από τα βασικά εμπόδια είναι οι επιβαρυντικές απαιτήσεις αναφορών.

Η τυποποίηση των πλαισίων αναφοράς για τα προϊόντα μικτής χρηματοδότησης θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά τη διοικητική επιβάρυνση.

Για παράδειγμα, στον αγροτικό τομέα, πολλοί αγρότες δεν έχουν πρόσβαση σε ειδικά δεδομένα για το κλίμα ή περιβαλλοντικά στοιχεία που αφορούν τις εκμεταλλεύσεις τους.

Υψηλό κόστος συναλλαγών:

Η μικρή κλίμακα των έργων καθιστά δύσκολη την κάλυψη των διοικητικών και χρηματοδοτικών δαπανών.

Πολλά έργα απαιτούν ελάχιστο μέγεθος χρηματοδότησης για να καταστούν κερδοφόρα.

Η μικρή κλίμακα των περισσότερων επενδύσεων ενεργειακής απόδοσης αποτελεί ένα από τα εμπόδια της αγοράς, καθώς συνεπάγεται υψηλό κόστος συναλλαγών για τους πιθανούς επενδυτές.

Ένα πρόσθετο εμπόδιο είναι το κόστος της τεχνικής τεκμηρίωσης.

Παράδειγμα:

Οι επενδύσεις σε μέτρα που σχετίζονται με την υγεία του εδάφους είναι συνήθως πολύ μικρές από χρηματοδοτικής άποψης για τις τράπεζες και είναι δύσκολο να συγκεντρωθεί επαρκής όγκος επένδυσης ώστε να αξιοποιηθούν τα υφιστάμενα προϊόντα μικτής χρηματοδότησης.

Περιορισμένη διαθεσιμότητα:

Τα προϊόντα μικτής χρηματοδότησης για τα νοικοκυριά εξακολουθούν να είναι ανεπαρκή, παρόλο που είναι ιδιαίτερα κρίσιμα, π.χ. για τη μείωση του αρχικού κόστους ανακαίνισης κατοικιών και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.

Οικονομικά αποδοτική προσέγγιση:

Τα διοικητικά κόστη για έργα μικρής κλίμακας, ιδιαίτερα για ΜΜΕ και νοικοκυριά, πρέπει να μειωθούν.

Τα προϊόντα μικτής χρηματοδότησης θα πρέπει να είναι διαθέσιμα και ελκυστικά ακόμα και για μικρότερα ποσά χρηματοδότησης.

Η δυσανάλογη επιβάρυνση που προκαλούν τα διοικητικά κόστη σε έργα μικρής κλίμακας πρέπει να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά.

Ένα χαρμάνι που μπορεί να δώσει λύσεις

Οι τράπεζες κάνουν ενεργή χρήση διαφόρων δημόσιων προγραμμάτων που στηρίζουν τη βιώσιμη δανειοδότηση. Πολλαπλά δημόσια σχήματα έχουν στόχο να διευκολύνουν τη διάδοση των πράσινων δανείων στις αγορές, μειώνοντας το κόστος δανεισμού για περιβαλλοντικά βιώσιμες δραστηριότητες σε όλη την ΕΕ.

Αυτά τα προγράμματα, που απευθύνονται κυρίως σε δανειολήπτες και συχνά υποστηρίζουν ταυτόχρονα τη χρηματοδότηση των τραπεζών, μπορούν να λάβουν διάφορες μορφές, όπως: