Η πανδημία του κορωνοϊού μας ανάγκασε όλους να κοιτάξουμε διαφορετικά το μέλλον της ανθρωπότητας, αλλάζοντας τον τρόπο που σκεφτόμαστε γύρω από την οικονομική ανάπτυξη και τον δρόμο που αυτή πρέπει να ακολουθήσει. Οι λέξεις «βιώσιμη ανάπτυξη» εντυπώθηκαν κάπως βαθύτερα στο μυαλό μας, καθώς η αλήθεια είναι ότι τα χρόνια των μνημονίων δεν φάνηκε να έχουν πείσει απόλυτα του Έλληνες γι’ αυτή την ανάγκη.
Η εμφάνιση του Covid-19 άλλαξε πολλές από τις συνήθειες μας, και έτσι μαζί με την παγκόσμια επικράτηση των τηλεδιασκέψεων, αρχίσαμε να θεωρούμε πιθανότερο να αγοράσουμε ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο μόλις αυξηθούν τα σημεία φόρτισής τους, στηρίζοντας κι εμείς την «πράσινη ανάπτυξη». Κάπως έτσι γίναμε πιο δεκτικοί σε αυτό το φιλόδοξο “Green Deal” που προωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, βλέποντας πιο θετικά τις ανεμογεννήτριες, τα φωτοβολταϊκά, τα ηλεκτρικά πατίνια και τις επαναφορτιζόμενες μπαταρίες, την ανακύκλωση, τις λάμπες LED και τα μεταλλεία.
Και μπορεί τα μεταλλεία να μην ταιριάζουν με την χρωματική παλέτα της πράσινης ανάπτυξης που έχουμε στο μυαλό μας, αλλά απλά και ξεκάθαρα, χωρίς αυτά βιώσιμη ανάπτυξη δεν μπορεί να υπάρξει.
Το αναπτυξιακό σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις επόμενες δεκαετίες με στόχο τον εκμηδενισμό του ανθρακικού αποτυπώματος μέχρι το 2050 έχει βασιστεί στην παραγωγή υπολογιστών, μπαταριών, ηλεκτρικών οχημάτων και ανεμογεννητριών. Ωστόσο, για να πετύχει κάτι τέτοιο η Γηραιά Ήπειρoς εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από την Κίνα και άλλες αγορές για την προμήθεια μεγάλων όγκων μετάλλων και ορυκτών που αποτελούν τα βασικά συστατικά αυτών των τεχνολογιών. Ο λόγος για κρίσιμες πρώτες ύλες όπως κοβάλτιο, λίθιο, τις λεγόμενες σπάνιες γαίες, αλλά και παραδοσιακά ορυκτά όπως αλουμίνιο, χαλκό, χρυσό, νικέλιο και άλλα.
Τι άλλαξε με την πανδημία
Ο κορωνοϊός έβαλε έναν επιπλέον πονοκέφαλο στους σχεδιασμούς των ευρωγραφειοκρατών. Ιατρικά μηχανήματα και συσκευές υγείας, διαγνωστικά τεστ, χειρουργικά εργαλεία, υλικά ατομικής προστασίας, όλα αυτά έχουν ως βάση τις ορυκτές πρώτες ύλες. Μια τεράστια ποικιλία μετάλλων και κραμάτων διαδραματίζει βασικό ρόλο στην ανάπτυξη βιομηχανικών εφαρμογών και προηγμένων τεχνολογιών. Η ιατρική βιομηχανία και θεραπευτική πρακτική, καθώς επίσης και η κατασκευή νοσοκομείων εξαρτώνται από απλά αλλά και εξειδικευμένα μέταλλα, κράματα και ορυκτά που διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην ανάπτυξη βιομηχανικών εφαρμογών και προηγμένων τεχνολογιών.
Η πανδημία ανέδειξε πιο εμφατικά από ποτέ την ανάγκη η Ευρώπη να έχει τη δική της αποδοτική εξορυκτική βιομηχανία που θα τροφοδοτήσει τις βιομηχανίες με τις απαραίτητες πρώτες ύλες, ώστε να καλυφθούν οι ολοένα αυξανόμενες υγειονομικές ανάγκες, αλλά και οι στρατηγικές απαιτήσεις της βιώσιμης πράσινης ανάπτυξης. Είναι τώρα η στιγμή να μπει και πάλι στο προσκήνιο η στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης στις πρώτες ύλες. Και είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσει στο μυαλό των Ευρωπαίων ότι δεν μπορούν να λένε «Ναι στην Πράσινη Οικονομία» και ταυτόχρονα «Όχι στα Μεταλλεία».
Η θέση της Ελλάδας
Σε αυτό το νέο Green Deal η χώρα μας μπορεί να διαδραματίσει τον δικό της ρόλο, καθώς διαθέτει πλούσιο και ποιοτικό μεταλλευτικό υπέδαφος. Επιπλέον στην Ελλάδα υπάρχουν οι βιομηχανίες εκείνες που λειτουργούν υπεύθυνα και βιώσιμα προμηθεύοντας την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια αγορά.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα εξαιρετικών κοιτασμάτων, σε χρυσό, άργυρο, μόλυβδο, χαλκό και ψευδάργυρο, είναι τα Μεταλλεία Κασσάνδρας, στην ΒΑ Χαλκιδική, που λειτουργούν από την Ελληνικός Χρυσός. Εκεί βρίσκονται τα μεταλλεία της Ολυμπιάδας και των Μαύρων Πετρών στο Στρατώνι, τα οποία βρίσκονται σε φάση παραγωγής και εξαγωγών, αλλά και εκείνο των Σκουριών στο οποίο γίνονται κατασκευαστικές εργασίες.
Οι επενδύσεις αυτή την περίοδο στα μεταλλεία και ορυχεία θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν τεράστια οφέλη για την οικονομία της χώρας και την ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι η Ελλάδα μπορεί να έχει κι άλλες «βαριές βιομηχανίες» που μπορούν και πρέπει να προσελκύσουν επενδύσεις οι οποίες έχουν παρεμποδιστεί πολλά χρόνια τώρα, δυσκολεύοντας την πλήρη ανάπτυξη τους. Μία ανάπτυξη όμως που ακολουθεί πάντα τους περιβαλλοντικούς κανόνες. Για τον λόγο αυτό τα Μεταλλεία Κασσάνδρας διαθέτουν πάνω από 400 σταθμούς που ελέγχουν το περιβάλλον, τον αέρα, τον θόρυβο και τα υπόγεια νερά και έχουν καθαρίσει την περιοχή από εκατομμύρια τόνους καταλοίπων από παλαιότερες χρήσεις προηγούμενων δεκαετιών, που δεν συνοδευόντουσαν από την σημερινή περιβαλλοντική ευαισθησία, τις σύγχρονες πρακτικές και αντιλήψεις, αλλά και την νομοθεσία εκείνη που πλέον προτάσσει την προστασία του περιβάλλοντος ως απαραίτητη προϋπόθεση της βιομηχανικής δραστηριότητας.
Η πράσινη ανάπτυξη δεν περιμένει και η Ελλάδα πρέπει να ανέβει οπωσδήποτε σε αυτό το τρένο, το οποίο στην προκειμένη περίπτωση, θα μπορούσε να είναι ακόμη κι ένα βαγονέτο ορυχείου.