Το ασήμι επιστρέφει δυναμικά στο προσκήνιο της αγοράς μετάλλων. Με τις τιμές του να αγγίζουν επίπεδα που θυμίζουν τις θρυλικές ημέρες των αδελφών Χαντ στη δεκαετία του ’80, κοντά στα 49 δολάρια ανά ουγγιά πλέον (το συμβόλαιο παράδοσης Δεκεμβρίου βρέθηκε σε υψηλό 52 εβδομάδων), επενδυτές και αναλυτές αναρωτιούνται αν πλησιάζει η στιγμή που θα σπάσει το ιστορικό ρεκόρ του 1980.

Πίσω όμως από τα διαγράμματα και τα νούμερα κρύβεται η ιστορία δυο Τεξανών δισεκατομμυριούχων: μια ιστορία απληστίας και ρίσκου, με στόχο την κατάκτηση του απόλυτου ελέγχου μιας αγοράς που από τότε άλλαξε για πάντα.

Το ασήμι είναι μια παλιά ιστορία: θεωρείται πολύτιμο στοιχείο εδώ και 6000 χρόνια. Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά ως νόμισμα το 700 π.Χ. ενώ και η δραχμή των αρχαίων Ελλήνων, περιείχε ένα όγδοο της ουγγιάς. Το γεγονός είναι ότι το ασήμι κατέχει από καιρό μια ιδιαίτερη θέση ως αποθεματικό αξίας.

Πότε θα ξεπεράσει το ασήμι το υψηλό των Αδελφών Χαντ; Είναι περίπλοκο

Πίσω στο σήμερα, οι τιμές του αργύρου πλησιάζουν τα ιστορικά υψηλά τους. Αναπόφευκτα προκύπτει το ερώτημα: ποιο είναι ακριβώς το ιστορικό υψηλό;

Για το ασήμι, η απάντηση δεν είναι απλή, γιατί κάθε αγορά καταγράφει διαφορετικό ρεκόρ. Το υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών για το πολύτιμο μέταλλο καταγράφηκε στις 18 Ιανουαρίου 1980, στα 49,45 δολάρια ανά ουγγιά, όταν η προσπάθεια των Αδελφών Χαντ να μονοπωλήσουν την αγορά οδήγησε σε άνοδο των τιμών. Στην αγορά του Λονδίνου — που γενικά αναφέρεται ως παγκόσμιο σημείο αναφοράς από αναλυτές και δημοσιογράφους — τα πολύτιμα μέταλλα διαπραγματεύονται συνεχώς σε μια OTC (Over The Market) αγορά, αλλά οι τιμές αναφοράς καθορίζονται σε μια καθημερινή δημοπρασία. Είναι μία από τις λίγες αγορές των οποίων τα ρεκόρ από τις αυξήσεις των τιμών των εμπορευμάτων στις δεκαετίες του 1970 και του 1980 δεν έχουν ξεπεραστεί ακόμη, όπως σχολιάζει το πρακτορείο Bloomberg. Ωστόσο, όμως τα μεταγενέστερα δεδομένα δείχνουν πως το υψηλότερο σημείο από το 1993 ήταν 49,8044 δολάρια στις 25 Απριλίου 2011.

Στο Comex της Νέας Υόρκης, η τιμή κορυφώθηκε επίσης στις 18 Ιανουαρίου 1980 στα 50,35 δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία της CME Group, ενώ δημοσιεύματα της New York Times και έκθεση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ (SEC) τοποθετούν το ρεκόρ στα 50,36 δολάρια.

Ακόμη ψηλότερα, στο Chicago Board of Trade, όπου τότε διαπραγματεύονταν επίσης συμβόλαια ασημιού, η μέγιστη τιμή έφτασε τα 52,50 δολάρια στις 21 Ιανουαρίου 1980. Ένα νούμερο που παραμένει μέχρι σήμερα ορόσημο.

UBS: Το ασήμι «σπάει τα κοντέρ»

Όπως σχολιάζει η ελβετική UBS σε νέο της report, ο «φόβος απώλειας» παραμένει ορατός στις αγορές πολύτιμων μετάλλων, καθώς εντείνεται η αβεβαιότητα γύρω από τις δημοσιονομικές και πολιτικές εξελίξεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ οι επενδυτές αναμένουν περαιτέρω αποδυνάμωση του δολαρίου.

Από επενδυτικής πλευράς, η τράπεζα επιλέγει στρατηγική πώλησης κινδύνου πτώσης (downside risk) στο ασήμι, προκειμένου να ενισχύσει την απόδοση, δεδομένου ότι η μεταβλητότητα στα δικαιώματα προαίρεσης έχει αυξηθεί κοντά στο 28% για το τρίμηνο. Παράλληλα, διατηρεί θετική μεσοπρόθεσμη θέση στο πολύτιμο μέταλλο, με ορίζοντα έξι μηνών, καθώς οι θεμελιώδεις παράγοντες παραμένουν ευνοϊκοί, όπως σημειώνει. Η UBS προτιμά μια θετική θέση στο ασήμι, θεωρώντας τις πτώσεις ως ευκαιρίες για αύξηση της έκθεσης, ενώ «βλέπει»  τεχνική υποστήριξη στα 44-46 δολάρια/ουγγιά.

Μια ιστορία μονοπωλίου και απληστίας από τα τέλη των ’70s

Στη δεκαετία του 1970, όταν οι ΗΠΑ αντιμετώπιζαν υψηλό πληθωρισμό, δύο αδελφοί, ο Νέλσον και ο Χέρμπερτ Χαντ, γιοι του πετρελαϊκού μεγιστάνα X. Λ. Χαντ, αποφάσισαν να κάνουν ένα τολμηρό στοίχημα: να ποντάρουν στο ασήμι ως αντιστάθμισμα στην πτώση του δολαρίου.

Ηταν πεπεισμένοι ότι ο υψηλός πληθωρισμός θα υπονόμευε την αξία των επενδύσεων που συνδέονταν με την ισχύ του δολαρίου ως νομίσματος. Συνήθως, οι επενδυτές αγοράζουν πολύτιμα μέταλλα όπως χρυσό και ασήμι ως αντιστάθμισμα όταν αναμένουν υποτίμηση του δολαρίου.

Ετσι, δεδομένου ότι ο χρυσός ήταν ακριβός, οι αδελφοί Χαντ έστρεψαν την προσοχή τους στην αγορά του αργύρου. Είχαν πρόσφατα κληρονομήσει μια περιουσία μετά το θάνατο του πατέρα τους, το 1974.

Από τους δύο αδελφούς, ο Νέλσον ήταν εξαιρετικά αισιόδοξος για το ασήμι και περίμενε ότι οι τιμές θα δεκαπλασιαστούν λόγω των πιθανών αγορών ασφαλούς καταφυγίου από επενδυτές που ήθελαν να προστατευθούν από το αδύναμο δολάριο.

Οι αδελφοί αποθεματοποίησαν όλο το ασήμι που μπορούσαν να βρουν. Αγόρασαν φυσικό ασήμι και συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης χρησιμοποιώντας τα χρήματα της κληρονομιάς τους. Η στρατηγική τους ήταν να ανεβάσουν τις τιμές δημιουργώντας έλλειψη ασημιού.

Συνήθως, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης διακανονίζονται σε μετρητά — η διαφορά μεταξύ της τιμής κατά την έναρξη του διακανονισμού και της τιμής την ημέρα της λήξης. Ωστόσο, οι αδελφοί Χαντ, αντί να κλείσουν τις θέσεις τους, επέλεξαν να παραλάβουν το ασήμι.

Αυτή η αμείλικτη αγορά άρχισε να ωθεί τις τιμές του αργύρου προς τα πάνω, από 11 δολάρια σε 50 δολάρια την ουγγιά. Καθώς τα χρήματα της κληρονομιάς τους άρχισαν να εξαντλούνται, οι αδελφοί άρχισαν να αγοράζουν ασήμι, χρησιμοποιώντας δανεικά χρήματα. Λόγω των ισχυρών διαπιστευτηρίων της οικογένειας, μπόρεσαν να δανειστούν χρήματα με επιτόκια χαμηλότερα από αυτά της αγοράς.

Παρασυρμένοι από την αρχική τους επιτυχία, οι αδελφοί σύντομα άρχισαν να προσεγγίζουν επενδυτές εκτός των ΗΠΑ και παρουσίασαν ισχυρά επιχειρήματα για την επένδυση σε ασήμι. Στο ακροατήριο υπήρχαν και επενδυτές από τη Σαουδική Αραβία. Οι αδελφοί κατάφεραν να πουλήσουν με επιτυχία την ιδέα τους και να συγκεντρώσουν χρήματα, τα οποία ξαναεπένδυσαν στην αγορά περισσότερου αργύρου.

Καθώς οι τιμές του αργύρου ανέβαιναν, πολλοί έμποροι άρχισαν να πουλάνε μετοχές αργύρου, πεπεισμένοι ότι οι υψηλές τιμές δεν θα διατηρηθούν. Χάρη στα δανεικά χρήματα και στα χρήματα που συγκέντρωσαν από διεθνείς επενδυτές, οι αδελφοί Χαντ κατάφεραν να αγοράσουν ό,τι πουλούσαν οι έμποροι που πόνταραν στην πτώση της τιμής του αργύρου.

Ό,τι ανεβαίνει κατεβαίνει – ή ο αμείλικτος νόμος των αγορών

Καθώς οι τιμές παρέμεναν υψηλές, οι πωλητές short δεν είχαν άλλη επιλογή από το να αρχίσουν να καλύπτουν τις θέσεις τους αγοράζοντας ασήμι σε οποιαδήποτε τιμή μπορούσαν να το βρουν. Αυτό ώθησε τις τιμές του ασημιού ακόμη υψηλότερα, καθώς προσέλκυσε άλλους αγοραστές που ήθελαν να κερδίσουν γρήγορα χρήματα από την άνοδο των τιμών του μετάλλου.

Σε κάποιο σημείο, η αξία των θέσεων σε ασήμι που είχαν συγκεντρώσει οι αδελφοί Χαντ ανερχόταν σε 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια, ή περίπου 15 δισεκατομμύρια δολάρια σήμερα.

Ο κόσμος άρχισε να βάζει ενέχυρα ή να πουλά τα ασημικά και τα νομίσματά του για να επωφεληθεί από την φρενίτιδα στις τιμές του ασημιού.

Τελικά, η κυβέρνηση των ΗΠΑ αναγκάστηκε να παρέμβει. Θεώρησε τη δράση των αδελφών Χαντ ως απόπειρα χειραγώγησης των αποθεμάτων αργύρου της χώρας. Και η συμμετοχή επενδυτών από τη Μέση Ανατολή εξόργισε ακόμη περισσότερο τις αρχές. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, μόλις λίγα χρόνια πριν, οι χώρες της Μέσης Ανατολής, με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία, είχαν συμβάλει στην αύξηση των τιμών του πετρελαίου, με αποτέλεσμα η οικονομία των ΗΠΑ να πληγεί σοβαρά από τον πληθωρισμό.

Η Επιτροπή Εμπορίας Συμβολαίων Εμπορευμάτων (CFTC) θεώρησε πως οι Χαντ χειραγωγούσαν την αγορά και, υπό την πίεση της FED, επιβλήθηκαν περιορισμοί στις αγορές μακράς θέσης στα συμβόλαια ασημιού.

Με τις long θέσεις να έχουν παγώσει και τους πωλητές σε θέση short να συνεχίζουν τις επιθέσεις τους, οι τιμές του αργύρου άρχισαν να υποχωρούν.

Και ξαφνικά, οι Xαντ από κυνηγοί έγιναν το θήραμα. Διαδόθηκε η φήμη ότι οι αδελφοί είχαν πρόβλημα να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις περιθωρίου ασφάλισης. Ενθαρρυμένες από αυτή την πληροφορία, οι «αρκούδες» κινήθηκαν για να δώσουν το τελειωτικό χτύπημα, αυξάνοντας την πίεση στα ασημένια νομίσματα. Οι τιμές άρχισαν να υποχωρούν και οι μεσίτες ζητούσαν συνεχώς πρόσθετα περιθώρια ασφάλισης. Η κατάσταση είχε αντιστραφεί και οι αδελφοί Χαντ πλήρωναν εκατομμύρια δολάρια σε περιθώρια κάλυψης, έξοδα αποθήκευσης και τόκους.

Όταν, στις 27 Μαρτίου 1980, οι αδελφοί Χαντ δεν κατάφεραν να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους, η αγορά κατέρρευσε. Ακολούθησαν πωλήσεις πανικού, με αποτέλεσμα οι τιμές να καταρρεύσουν στα 11 δολάρια την ουγγιά. Εκείνη η ημέρα έμεινε γνωστή ως «Silver Thursday» – η Ασημένια Πέμπτη.

Πηγή γραφημάτων: SD Bullion

Η πτώχευση

Οι αδελφοί Χαντ υπέστησαν τεράστιες απώλειες και μερικές τράπεζες και χρηματιστηριακές εταιρείες που τους υποστήριζαν χρεοκόπησαν. Η κυβέρνηση παρέμεινε αμέτοχη, καθώς δεν ήθελε να φανεί ότι διασώζει τους κερδοσκόπους.

Τελικά κατάφεραν να οργανώσουν μια ιδιωτική διάσωση από μια κοινοπραξία τραπεζών και εταιρειών. Στη συνέχεια, παραπέμφθηκαν στο Κογκρέσο, όπου τους επέπληξαν, τους επέβαλαν πρόστιμο και τους ανάγκασαν να κηρύξουν πτώχευση.

Χρειάστηκαν πάνω από μια δεκαετία για να ρευστοποιήσουν τα αποθέματά τους σε ασήμι και να ικανοποιήσουν τους πιστωτές. Κάποιοι λένε ότι, παρόλο που έμειναν δισεκατομμύρια φτωχότεροι, ήταν πλούσιοι σύμφωνα με τα περισσότερα πρότυπα.

Ενα ρεκόρ που δεν έσπασε ποτέ

Σαράντα πέντε χρόνια μετά, το ρεκόρ του 1980 παραμένει απλησίαστο. Παρά τα διαδοχικά ράλι των ετών 2011 και 2020, το ασήμι δεν κατάφερε να ξεπεράσει τα επίπεδα των 50 δολαρίων. Οι αναλυτές θεωρούν πως για να συμβεί κάτι τέτοιο, θα χρειαστεί συνδυασμός πληθωριστικών πιέσεων, ενεργειακής αστάθειας και αυξημένης ζήτησης για βιομηχανικές εφαρμογές.

Ωστόσο, όπως δείχνει η ιστορία των Χαντ, κάθε άνοδος που δεν στηρίζεται σε θεμελιώδη δεδομένα μπορεί να μετατραπεί σε κατάρρευση μέσα σε λίγες ημέρες.

Ετσι, πίσω από το ερώτημα «πότε θα σπάσει το ρεκόρ των Χαντ», κρύβεται ένα βαθύτερο μάθημα: καμία αγορά δεν είναι άτρωτη απέναντι στην απληστία — ούτε καν αυτές που λάμπουν.

Διαβάστε ακόμη 

H ενεργειακή πρόκληση της βιομηχανίας και τα όρια της κυβέρνησης

Η αρχιτεκτονική της σιωπής: Καταφύγια ηρεμίας στον θορυβώδη κόσμο

Yuzu: Οι Ελληνες ανακαλύπτουν το πανάκριβο εσπεριδοειδές από την Ιαπωνία

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα