Η απότομη διόρθωση του δείκτη μετοχών τεχνολογίας Nasdaq στις ΗΠΑ έφερε στο προσκήνιο το «προαιώνιο» ερώτημα: Είναι η πτώση προάγγελος ενός κραχ που θα σπάσει μια μεγάλη φούσκα ή πρόκειται για μια αναγκαία ομαλοποίηση που θα αφαιρέσει την υπερβολή δημιουργώντας ευκαιρίες τοποθέτησης;

Οι αναλογίες με τη φούσκα των «dot.com» που έσκασε το 2000 είναι από τα πρώτα στοιχεία που ήρθαν στο προσκήνιο το τελευταίο διάστημα. Την εποχή εκείνη o δείκτης μετοχών τεχνολογίας είχε αυξηθεί κατά 200% μέσα σε λίγα χρόνια, μέχρι τις αρχές του 2000, οπότε η φούσκα έσκασε με θόρυβο. Τώρα ο δείκτης έχει αυξηθεί 70% μέσα σε λίγους μήνες, ενώ ορισμένες μετοχές έχουν σημειώσει πολύ μεγαλύτερη άνοδο.

Μεγάλη άνοδος τιμών μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα είναι ένας από τους ορισμούς της φούσκας.

Υπάρχει, όμως, μια διαφορά. Τη δεκαετία του 1990 το ράλι των μετοχών τεχνολογίας βασιζόταν σε προσδοκίες τζίρου και κερδών, στο όνομα μιας τεχνολογικής επανάστασης η οποία επέπρωτο να έρθει. Οι προσδοκίες αυτές δεν είχαν υλοποιηθεί και πέρα από αυτές οι εταιρείες δεν είχαν ούτε τους τζίρους ούτε τα κέρδη.

Σήμερα, όμως, οι εταιρείες τεχνολογίας -τουλάχιστον πολλές από αυτές- έχουν και τους τζίρους και τα κέρδη, ενώ η πανδημία του Covid-19 επιτάχυνε κάποιες εξελίξεις οι οποίες τροφοδοτούν την ανάπτυξή τους, όπως είναι η τηλε-εργασία και οι αγορές μέσω διαδικτύου. Με λίγα λόγια, η πανδημία δημιούργησε νέες προοπτικές κερδοφορίας για τον κλάδο τεχνολογίας.

Ασφαλώς, οι προοπτικές αυτές δεν είναι άπειρες και πιθανότατα η κούρσα των μετοχών είχε πολλά στοιχεία υπερβολής. Οπότε η πτώση είναι αναμενόμενη. Πολλοί αναλυτές, όμως, πιστεύουν ότι ενώ η πτώση των τιμών είναι αναμενόμενη αλλά και ευπρόσδεκτη βραχυπρόθεσμα, μακροπρόθεσμα οι προοπτικές για πολλές από τις εταιρείες του κλάδου είναι ανθηρές και επομένως η διόρθωση ίσως είναι μια ευκαιρία τοποθετήσεων για όσους έχουν μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

Το βέβαιο είναι ότι η άνοδος των τιμών των μετοχών τεχνολογίας στο χρηματιστήριο τροφοδοτήθηκαν από δύο δυνάμεις οι οποίες αποτελούν τον ορισμό του φαινομένου της φούσκας.

Πρώτον η μαζική είσοδος μικροεπενδυτών οι οποίοι μέσα από νέες επενδυτικές ψηφιακές εφαρμογές οι οποίες επιτρέπουν την αγορά μετοχών με ελάχιστα ποσά (ακόμα και με 5 δολάρια) και χωρίς προμήθεια. Οι επενδυτές αυτοί τροφοδότησαν τη ζήτηση μετοχών ενισχύοντας την ανοδική τάση, αλλά είναι και οι πρώτοι που τρομάζουν όταν οι τιμές υποχωρούν και ξεπουλάνε για να διασώσουν το κεφάλαιό τους -ενισχύοντας στη φάση αυτή τις πτωτικές τάσεις.

Η δεύτερη δύναμη ήταν οι μαζικές επενδύσεις της ιαπωνικής Softbank, η οποία αγόρασε options μετοχών τεχνολογίας, ήτοι συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης που δίνουν το δικαίωμα στον κάτοχό τους να αγοράσει μια μετοχή σε συγκεκριμένη τιμή στο μέλλον. Η άνοδος των υποκείμενων μετοχών εκτόξευσε τα options στα ύψη, με αποτέλεσμα ο κάτοχός τους να αποκομίζει μεγαλύτερα κέρδη από ότι από την ίδια τη μετοχή, λόγω της μόχλευσης.

Όμως, σε περίπτωση πτώσης, είναι και οι ζημιές μεγαλύτερες για τον κάτοχο των option, οπότε μένει να φανεί ποια θα είναι η αντίδραση της αγοράς στη φάση που ο Nasdaq υποχωρεί.