Ο σχεδόν απόλυτος έλεγχος της Κίνας σε βασικά στοιχεία σπάνιων γαιών (REE) έχει οδηγήσει σε έλλειψη σε όλο τον κόσμο και έχει στρέψει την προσοχή στις αλυσίδες εφοδιασμού REE, ειδικά σε εκείνες που εξαιρούν την Κίνα, η οποία είναι σήμερα η μεγαλύτερη πηγή ακατέργαστων και επεξεργασμένων σπάνιων γαιών στον κόσμο, γεγονός που της προσφέρει ένα μοναδικό πλεονέκτημα στους συνεχιζόμενους παγκόσμιους εμπορικούς πολέμους.
Σε πρόσφατη έκθεση της, η Morgan Stanley δημοσίευσε μια ανάλυση με σκοπό να χαρτογραφήσει πού μπορούν οι δυτικές χώρες να προμηθευτούν αυτά τα κρίσιμα ορυκτά και να εντοπίσει τους μεγαλύτερους δυνητικούς νικητές από τη μεγαλύτερη σύγκρουση στον συνεχιζόμενο εμπορικό πόλεμο μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας.
Τα τελευταία 35 χρόνια, οι ΗΠΑ έχουν σημειώσει σημαντική αύξηση τόσο στην ποικιλία των εισαγόμενων ορυκτών όσο και στην εξάρτησή τους από αυτές τις εισαγωγές. Το 1990, οι ΗΠΑ εξαρτώνταν πλήρως από τις εισαγωγές για την προμήθεια 9 ορυκτών, ενώ οι εισαγωγές υπερέβαιναν το 50% της κατανάλωσης για 27 ορυκτά. Τα στοιχεία αυτά έχουν αυξηθεί σε 15 και 46, αντίστοιχα, από το 2024. Για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ, οι πρόσφατες εμπορικές εντάσεις υπογραμμίζουν την αυξανόμενη ευπάθεια της αλυσίδας εφοδιασμού σπάνιων γαιών των ΗΠΑ και την επείγουσα ανάγκη ενίσχυσης των εγχώριων αλυσίδων εφοδιασμού.
Η ΕΕ βρίσκεται σε παρόμοια θέση, καθώς επιδιώκει να ξεκινήσει έργα τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ. Η Ένωση δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην παροχή κινήτρων για την προμήθεια κρίσιμων ορυκτών από χώρες εκτός της Κίνας. Στο πλαίσιο του νόμου για τις κρίσιμες πρώτες ύλες (CRMA), η ΕΕ έχει προσδιορίσει 60 έργα, 13 εκ των οποίων εκτός της ΕΕ και 47 εντός της ΕΕ, με στόχο να εξασφαλίσει τις αλυσίδες εφοδιασμού κρίσιμων ορυκτών για την περιοχή. Τα έργα καλύπτουν τον πλήρη κατάλογο των κρίσιμων πρώτων υλών και περιλαμβάνουν δύο έργα εξόρυξης σπάνιων γαιών (REE) εκτός της ΕΕ — Songwe Hill στο Μαλάουι και Zandkopsdrift στη Νότια Αφρική — καθώς και τρία έργα επεξεργασίας REE και δύο έργα ανακύκλωσης REE εντός της ΕΕ.
Κατ’ αυτό τον τρόπο, η Κίνα βρίσκεται σε ισχυρή θέση να επηρεάσει τις παγκόσμιες αγορές σπάνιων γαιών, κυρίως μέσω περιορισμών στις εξαγωγές ορυκτών. Η χώρα κυριαρχεί στον παγκόσμιο κλάδο επεξεργασίας/διύλισης REE, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 65 % της προσφοράς NdPr από εξόρυξη, το 88 % της προσφοράς NdPr από διύλιση και >90 % της προσφοράς NdFeB για μόνιμους μαγνήτες σε μεταγενέστερα στάδια της αλυσίδας αξίας το 2025, σύμφωνα με την Woodmac. Η Κίνα δε δίστασε να χρησιμοποιήσει την κυριαρχία της σε αυτή την κρίσιμη αλυσίδα εφοδιασμού ως γεωπολιτικό εργαλείο, ήδη από το 2010, όταν η χώρα σταμάτησε τις εξαγωγές προς την Ιαπωνία εν μέσω μιας κλιμακούμενης διπλωματικής κρίσης, μια κίνηση που προκάλεσε ραγδαία άνοδο των τιμών των ΣΕΕ.
Το 2019 και το 2021 η Κίνα επέβαλε ελέγχους στις εξαγωγές REE εν μέσω αυξανόμενων εμπορικών εντάσεων, οι οποίοι, σύμφωνα με τους Financial Times, αποσκοπούσαν να δοκιμάσουν τον βαθμό στον οποίο θα επηρεαστούν οι αμυντικοί εργολάβοι στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Έκτοτε, η Κίνα έχει απαγορεύσει την εξαγωγή τεχνολογίας επεξεργασίας σπάνιων γαιών. Πιο πρόσφατα, στις αρχές Απριλίου, επέβαλε ελέγχους στις εξαγωγές βαρέων σπάνιων γαιών (HREE) και μαγνητών προς όλες τις χώρες. Δεδομένου ότι σχεδόν όλη η παραγωγή διαχωρισμένων HREE προέρχεται από την Κίνα, αυτό έχει οδηγήσει σε στρεβλώσεις των τιμών της αγοράς εκτός Κίνας, καθώς οι εταιρείες αγωνίζονται να εξασφαλίσουν τον εφοδιασμό τους.
Το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ (DoD) θεωρεί τις σπάνιες γαίες ως κρίσιμα ορυκτά, επειδή είναι απαραίτητα και δύσκολο να αντικατασταθούν σε εφαρμογές εθνικής ασφάλειας. Ενώ το DoD εκτιμάται ότι αντιπροσωπεύει μόνο το ~5% της ζήτησης των ΗΠΑ, οι σπάνιες γαίες χρησιμοποιούνται σε βασικό στρατιωτικό εξοπλισμό, όπως κινητήρες αεροσκαφών και τανκ, συστήματα καθοδήγησης πυραύλων και σονάρ/ραντάρ για υποβρύχια και πλοία. Το υπόλοιπο ~95% της ζήτησης χρησιμοποιείται κυρίως σε μαγνήτες που χρησιμοποιούνται σε αυτοκίνητα (~40%), ηλεκτρονικά και μηχανικά εξαρτήματα, συμπεριλαμβανομένων των ηχείων (~20%), συστήματα κλιματισμού (8%), αιολική ενέργεια (~8%) και άλλα (~19%). Καθώς οι κυβερνήσεις ανταγωνίζονται για την πρωτιά στην ανάπτυξη ανθρωποειδών ρομπότ, η Κίνα έχει κάνει ένα ισχυρό ξεκίνημα, δεδομένης της προηγμένης αλυσίδας εφοδιασμού σπάνιων γαιών και μαγνητών. Η ομάδα Metals and Mining της Morgan Stanley εκτιμά ότι το NdPr θα παρουσιάσει έλλειμμα έως το 2037, ως αποτέλεσμα της αυξανόμενης ζήτησης για τα ρομπότ. Ωστόσο, η ανάλυση αυτή περιλαμβάνει την κινεζική προσφορά οξειδίων NdPr, η οποία έχει αξιοποιηθεί στο παρελθόν για να επηρεάσει αρνητικά τις ξένες αγορές.
Με απλά λόγια, ο κόσμος συνειδητοποιεί γρήγορα ότι εξαρτάται από την εφοδιαστική αλυσίδα της Κίνας για την κατασκευή αυτοκινήτων και ρομπότ, μεταξύ άλλων. Αυτή η δυσάρεστη εξέλιξη μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των επενδύσεων στον τομέα της εξόρυξης στις ΗΠΑ και σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες μετά από δεκαετίες υποεπένδυσης. Πού θα προέλθει λοιπόν η προμήθεια εκτός Κίνας σε έναν πολυπολικό κόσμο; Ενώ οι MP Materials και Lynas έχουν υποστηρίξει τις αλυσίδες εφοδιασμού σπάνιων γαιών και μαγνητών εκτός Κίνας, η Κίνα παραμένει σε θέση ελέγχου με ~88% της παγκόσμιας προσφοράς εξευγενισμένου NdPr, ένα ακόμη υψηλότερο ποσοστό της παραγωγικής ικανότητας μαγνητών και >99% της προσφοράς εξευγενισμένων HREE. Ως αποτέλεσμα, ο υπόλοιπος κόσμος θα πρέπει να αναπτύξει όχι μόνο κοιτάσματα REE, αλλά και δυνατότητες διαχωρισμού/διύλισης και μαγνητών.
Διαβάστε ακόμη
Μega deal: To Praktiker εξαγοράζεται από τη ρουμανική Paval Holding
ING: Η μεγάλη ανατροπή – Ανάκαμψη του ευρωπαϊκού Νότου με αιχμή την Ελλάδα
Κατσαρίδες, κοριοί, ψύλλοι: Η αύξηση του πληθυσμού τους απειλή για τη δημόσια υγεία
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα