Ολοένα περισσότεροι οικονομολόγοι και αναλυτές οδηγούνται στη διαπίστωση ότι ο πληθωρισμός, ήτοι η αύξηση των τιμών των αγαθών, δεν θα είναι και τόσο… παροδικός όπως διαβεβαιώνουν οι περισσότεροι κεντρικοί τραπεζίτες.
Ολες οι εκτιμήσεις των τελευταίων μηνών για το ποσοστό του πληθωρισμού έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω, καθώς η πραγματικότητα είναι ότι οι τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών αυξάνονται συνεχώς.
Τις αυξημένες τιμές τις πληρώνουν όλοι, αλλά οι μεγάλοι χαμένοι είναι εκείνοι που ανήκουν στα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφονται στα είδη διατροφής και στην ενέργεια, αγαθά που καταλαμβάνουν μεγάλο ποσοστό του εισοδήματος για την πλειονότητα των πολιτών. Η αύξηση της τιμής σε αυτά ισοδυναμεί με μείωση εισοδήματος.
Πολλοί άνθρωποι μάλιστα, όπως δείχνουν σχετικές έρευνες, δεν έχουν καν επαρκές εισόδημα για να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες και ο αριθμός τους αυξάνεται λόγω πληθωρισμού.
Σε παλαιότερες περιόδους πληθωρισμού, υπήρχαν μηχανισμοί προσαρμογής των μισθών και άλλων εισοδημάτων. Τα συνδικάτα διεκδικούσαν αυξήσεις, ενώ σε πολλές χώρες -και στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1980- υπήρχε η Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή.
Σήμερα, όμως, οι κεντρικές τράπεζες αλλά και οι περισσότερες κυβερνήσεις απορρίπτουν την ιδέα των μισθολογικών αυξήσεων, με το επιχείρημα ότι ανατροφοδοτούν τον πληθωρισμό και πρέπει να συνδέονται μόνο με αύξηση της παραγωγικότητας.
«Κουνάνε το δάχτυλο» λοιπόν οι αρμόδιοι και θυμίζουν το πρόβλημα του στασιμοπληθωρισμού τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, ενώ σχεδόν με ανακούφιση πολλοί οικονομολόγοι διαπιστώνουν ότι σήμερα τα συνδικάτα έχουν αποδυναμωθεί και δεν είναι σε θέση να διεκδικήσουν μισθολογικές αυξήσεις.
Στην πραγματικότητα, το πρόβλημα που έχει δημιουργήσει ο πληθωρισμός αλλά και το ευρύτερο αδιέξοδο στο οποίο έχει φτάσει η παγκόσμια οικονομία αναδεικνύουν το γεγονός ότι οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν τα τελευταία τριάντα χρόνια έχουν ξεπεράσει τα όριά τους.
Οι λεγόμενες «νεοφιλελεύθερες» συνταγές που επιβάλλουν λιγότερο Κράτος, μεταφέρουν δημόσια αγαθά όπως η Παιδεία και η Υγεία στην αγορά, αλλά και η συνεχής συμπίεση των πραγματικών εισοδημάτων δεν μπορούν να απαντήσουν στα προβλήματα και στις προκλήσεις της σημερινής εποχής. Αλλωστε, όλα αυτά τα ιδεολογήματα κατέρρευσαν μέσα σε μία νύχτα, όταν η πανδημία ανάγκασε όλα τα κράτη να ρίξουν τεράστια ποσά στην αγορά για να αντιμετωπίσουν την πολύπλευρη κρίση.
Είδαμε ότι όταν υπάρχει ανάγκη, λεφτά υπάρχουν ή και, αν δεν υπάρχουν, βρίσκονται. Στην πτωχευμένη Ελλάδα μοιράστηκαν περί τα 40 δισ. ευρώ σε ενισχύσεις διαφόρων ειδών την περίοδο της πανδημίας για να κρατηθεί όρθια η κοινωνία. Μέτρο ορθό, έστω κι αν εφαρμόστηκε με τρόπο που έλαβαν χρήματα ακόμα και άνθρωποι ή επιχειρήσεις που δεν τα χρειάζονταν.
Η κρίση δεν παρήλθε, αντίθετα εντείνεται και απαιτεί δραστικά μέτρα για να κρατηθούν όρθιες οι κοινωνίες.
Οι μισθολογικές αυξήσεις τουλάχιστον στον κατώτατο μισθό και οι τιμαριθμικές αναπροσαρμογές, καθώς και οι μειώσεις έμμεσων φόρων σε κρίσιμα αγαθά όπως η ενέργεια, αλλά και η ενίσχυση της Υγείας με προσλήψεις και δημόσιες επενδύσεις πρέπει να μπουν και πάλι στην ατζέντα και μάλιστα επειγόντως.
Διαφορετικά έχουμε μπροστά μας νέα κοινωνική κρίση που μπορεί να λάβει μεγάλες διαστάσεις και δεν αποκλείεται να τροφοδοτήσει και πάλι τις δυνάμεις της Ακρας Δεξιάς και του παραλογισμού, οι οποίες ήδη επιχειρούν να επανέλθουν, «κεντώντας» αυτή τη φορά πάνω στους υγειονομικούς και άλλους φόβους που έχει δημιουργήσει στους πολίτες η πανδημία.