Η άφιξη Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ίσως τελικά σημάνει και την ώρα των μεγάλων αποφάσεων για την Ευρώπη.
Οι δηλώσεις Τραμπ κατά την ορκωμοσία του την περασμένη εβδομάδα ωθούν την Ευρώπη να συσπειρωθεί και να αναζητήσει υποστήριξη. Η ίδια η Μέρκελ δεσμεύτηκε να διατηρήσει την ενότητα μέσω συνεχούς διαλόγου με τα άλλα μέλη της Ένωσης. Ο Ολλανδός πρωθυπουργός, Μαρκ Ρούτε, έστειλε σήμα για εκ νέου φόκους στην οικονομία, ενώ ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Φρανς Τίμερμανς, προειδοποίησε τους επικριτές να μην υποτιμούν την αποφασιστικότητα του ευρωπαϊκού μπλοκ.
Μένει βέβαια να εξεταστεί αν οι ανανεωμένες δεσμεύσεις περί ενότητας των Ευρωπαίων είναι αρκετές για να διορθώσουν τα ελαττώματα στη δομή της ΕΕ που έχουν γιγαντωθεί τα τελευταία χρόνια. Ερωτήματα που έχουν γεννηθεί είναι το πόσο μπορεί να τραβήξει φόρους και χρέη, πόσα μπορεί να δαπανήσει για άμυνα και το αν θα υιοθετήσει μια κοινή εξωτερική πολιτική έναντι γειτόνων, όπως η Ρωσία και η Λιβύη.
Η απόφαση της Βρετανίας να φύγει από την ΕΕ πυροδότησε την έξαρση φαινομένων λαϊκισμού σε όλη την ήπειρο και οι υπερασπιστές της αντιμετωπίζουν τώρα ένα επείγον δίλημμα για το κατά πόσο είναι προετοιμασμένοι να δώσουν μια ηχηρή απάντηση σε τέτοια φαινόμενα. Η ανάδυση του Τραμπ από το περιθώριο στο επίκεντρο των εξελίξεων ασκεί ακόμα μεγαλύτερη πίεση στο να εξεταστεί η βιωσιμότητα και η μακροπρόθεσμη αντοχή της ΕΕ, όπως την ξέρουμε.
Όπως λέει και ο δ/ντής του Ινστιτούτου Μπρουγκέλ, Γκούντραμ Βολφ, «η επίδραση Τραμπ έχει να κάνει με το ότι η Ευρώπη πρέπει να αποφασίσει πολύ γρήγορα για το τι είδους Ευρώπη θέλει να είναι. Αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα γιατί πρέπει να αντιδράσουμε τώρα και υπάρχει μεγάλη άρνηση».
Η κριτική Τραμπ κατά της Ευρώπης
Ο Τραμπ παρομοίασε την Ευρώπη με «όχημα για γερμανική επιρροή». Όπως είπε, κι άλλες χώρες θα ακολουθήσουν το Ηνωμένο Βασίλειο στην έξοδο από την ΕΕ και αποκάλεσε το ΝΑΤΟ «ξεπερασμένο», την ίδια ώρα που έκανε ανοίγματα στη Ρωσία.
Όπως είπε από τα σκαλιά του Καπιτωλίου, «είναι ώρα να ξανακάνουμε μεγάλη την Αμερική». Σκιαγράφησε τη χώρα ως τη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο και υπογράμμισε την κυρίαρχη στρατιωτική της ισχύ, κι ως ένα έθνος που δοκιμάζεται από τις συνέπειες των αδύναμων συνόρων, των ασύμμετρων συμμαχιών και των κακών εμπορικών συμφωνιών.
Παρά την υπερβολή, η κριτική του Τραμπ, σημειώνει το Bloomberg, έχει και ένα στοιχείο αλήθειας.
Πολιτικοί και ψηφοφόροι στη Νότια Ευρώπη υποκλίνονταν στις απαιτήσεις της Γερμανίας και των συμμάχων της κατά τη διάρκεια της ευρωκρίσης, ενώ οι ηγέτες του ισχυρότερου οικονομικού μπλοκ στον κόσμο βασίζονταν στην αμερικανική στρατιωτική δύναμη επί δεκαετίες.
Σε αυτό το περιβάλλον, η πρωτοβουλία για ένταση της αμυντικής συνεργασίας στην ΕΕ μετά το Brexit, δεν συνιστά τίποτα άλλο από αόριστες υποσχέσεις.
Το τέλος ενός ονείρου
Στο Νταβός προ ημερών, ο Ολλανδός Ρούτε ανακήρυξε «νεκρό» το όνειρο των ιδρυτών της ΕΕ για μια ακόμα στενότερη ένωση. Όπως είπε, οι ηγέτες σήμερα πρέπει αντιθέτως να προσέξουν την ανάταξη της οικονομίας.
Από την πλευρά του ο ΓΓ του ΝΑΤΟ, Ερικ Στόλτενμπεργκ, όπως και ο Ρούτε, είπε ότι τα κράτη της ΕΕ πρέπει να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες. Ο Τραμπ, εξάλλου, παραπονέθηκε ότι επί δεκαετίες οι ΗΠΑ επιδοτούν τους στρατούς άλλων χωρών.
Οι εκλογές σε Ολλανδία, Γαλλία και Γερμανία κάνει το πρόβλημα της Ευρώπης ακόμα πιο πιεστικό σε ό,τι αφορά το μελλοντικό της πρόσωπο.
Οι Αμερικανοί έχουν ένα όραμα, εμείς πάλι όχι, ανέφερε πολύ εύστοχα ο Ιταλός ΥΠΟΙΚ,. Πιερ Κάρλο Παντοιάν κατά τη διάρκεια πάνελ στο Νταβός.
Και τώρα τι;
Αντί να καθορίσει ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο, η πιο ισχυρή φιγούρα της Ευρώπης, η Γερμανίδα Καγκελάριος Μέρκελ, υπερασπίζεται μια ρεαλιστική, σταδιακή προσέγγιση, όπως έκανε με την κρίση του ελληνικού χρέους, τη δημιουργία μιας τραπεζικής ένωσης και τη στάση απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα έναντι της Ουκρανίας.
Όπως είπε σε συνέντευξη Τύπου προ ημερών «η Ευρώπη δεν θα αφήσει τον εαυτό της να διχαστεί και θα το διασφαλίσουμε αυτό με εντατικές επαφές».
Οι επενδυτές που υποστήριξαν τη Μέρκελ στο παρελθόν έβγαλαν μεγάλο κέρδος. Ο δείκτης Bloomberg Greece Sovereign Bond έχει υπερδιπλασιαστεί από τη συμφωνία του Ιουλίου του 2015 με την οποία η Ελλάδα παρέμεινε εντός του ευρώ.
Μένει να δούμε αν θα κερδίσει τη δυσκολότερη μάχη της ζωής της , όπως έχει χαρακτηρίσει Tη ίδια την παραμονή της στην καγκελαρία.
Ο Ντράγκι και ο Σόιμπλε
Είναι σαν δύο πόλοι αντίθετοι. Ο ένας θέλει την ολοκλήρωση της οικονομικής ένωσης της Ευρώπης, ο άλλος τροφοδοτεί τη δυσαρέσκεια για τη νομισματική πολιτική που ακολουθεί η ΕΚΤ, με στόχο να κρατήσει ενωμένη την ΕΕ.
Δεδομένου ότι οι τιμές στη Γερμανία αυξάνονται, ο Σόιμπλε σηματοδοτεί την αύξηση της ανησυχίας για τις προσπάθειες Draghi να ενισχύσει τα κέρδη των τιμών σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ στο σύνολό της.
Οπως διερωτάται ο Ρέι Νταλιό, ο δισεκατομμυριούχος ιδρυτής του hedge fund Bridgewater Associates «μπορεί να βρεθεί μια χρυσή τομή ώστε τα άκρα να τεθούν υπό έλεγχο; Μπορεί ο Μάριο Ντράγκι και ο Σόιμπλε να προσεγγίζουν ο ένας τον άλλο;».
Με αντι-ευρωπαϊκά κόμματα ήδη να βρίσκονται στην εξουσία σε ορισμένες ανατολικές χώρες, τη συναίνεση για τις ρωσικές κυρώσεις να παραπαίει και τις κυβερνήσεις να αψηφούν τους κανόνες του προϋπολογισμού της ΕΕ όποτε τις βολεύει, οι ενδείξεις μέχρι στιγμής είναι ότι η μετριοπάθεια αγωνίζεται να κερδίσει έδαφος. Μένει να δούμε να θα τα καταφέρει.