Από τα μαχητικά αεροσκάφη και τους πυρηνικούς αντιδραστήρες έως τα smartphones, οι σπάνιες γαίες αποτελούν κρίσιμα στοιχεία για ένα πλήθος τεχνολογιών. Καθώς οι εμπορικές και γεωπολιτικές εντάσεις κλιμακώνονται, η κυριαρχία της Κίνας όχι μόνο στην εξόρυξη αλλά και στην επεξεργασία αυτών των στοιχείων, την καθιστά ικανή να τα μετατρέψει σε μοχλό πίεσης έναντι των αντιπάλων της.

Ως απάντηση στους δασμούς που επέβαλε η Ουάσιγκτον, το Πεκίνο πρόσθεσε πρόσφατα επτά σπάνιες γαίες στη λίστα των ελεγχόμενων εξαγωγών του. Αν και αυτά τα μέταλλα απαντώνται σχετικά συχνά στον φλοιό της Γης, είναι σπάνιο να βρεθούν σε υψηλές συγκεντρώσεις και απαιτούν πολύπλοκες διαδικασίες διαχωρισμού. Η Κίνα διατηρεί τον έλεγχο σχεδόν όλης της παγκόσμιας δυναμικότητας επεξεργασίας, την ώρα που οι ΗΠΑ διαθέτουν ελάχιστες τέτοιες υποδομές, σύμφωνα με την Project Blue.

Τα επτά μέταλλα που στοχοποιεί η Κίνα

Η Κίνα αιτιολόγησε την κίνηση λέγοντας ότι τα μέταλλα αυτά έχουν διπλή χρήση — τόσο πολιτική όσο και στρατιωτική — λόγω της αξιοποίησής τους σε τεχνολογίες αιχμής και μαγνήτες υψηλής ισχύος. Ο David Merriman της Project Blue σημειώνει πως αυτά τα υλικά «επηρεάζουν άμεσα την ανάπτυξη βασικών τεχνολογιών σε μεγάλες αγορές», ενισχύοντας την κινεζική διαπραγματευτική ισχύ.

Terbium
Χρησιμοποιείται σε λαμπτήρες και οθόνες smartphones για ζωηρά χρώματα, ενώ προσδίδει θερμική αντοχή σε μαγνήτες που ενσωματώνονται σε μαχητικά, υποβρύχια και πυραύλους. Παρότι αποτελεί λιγότερο από το 1% των περισσότερων κοιτασμάτων σπανίων γαιών, είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρεθεί. Το 85% των εξαγωγών της Κίνας πηγαίνει στην Ιαπωνία και μόνο το 5% στις ΗΠΑ.

Yttrium
Με χρήση στην ιατρική (καρκίνος ήπατος, λέιζερ) και σε κράματα υψηλής αντοχής, το yttrium εισάγεται σχεδόν εξολοκλήρου από την Κίνα, καθώς οι ΗΠΑ δεν διαθέτουν μονάδα εμπορικού διαχωρισμού. Το ορυχείο Mountain Pass στην Καλιφόρνια εξάγει το υλικό για επεξεργασία στο εξωτερικό.

Dysprosium
Με όνομα ελληνικής προέλευσης που σημαίνει “δύσκολο να αποκτηθεί”, το dysprosium είναι ανθεκτικό στις υψηλές θερμοκρασίες και κρίσιμο για μαγνήτες σε ανεμογεννήτριες και ηλεκτρικά οχήματα. Παίζει επίσης ρόλο στους ράβδους ελέγχου πυρηνικών αντιδραστήρων. Το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών της Κίνας πηγαίνει στην Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα, ενώ μόλις το 0,1% στις ΗΠΑ.

Gadolinium
Βρίσκεται σε σκιαγραφικά μέσα για μαγνητικές τομογραφίες, ενισχύει την απόδοση κραμάτων και αποτελεί βασικό συστατικό σε μαγνήτες, δίσκους αποθήκευσης και τον πυρήνα πυρηνικών αντιδραστήρων λόγω της ικανότητάς του να απορροφά νετρόνια.

Lutetium
Με πυκνή και σκληρή σύσταση, χρησιμοποιείται ως καταλύτης στη διύλιση πετρελαίου. Οι ΗΠΑ προμηθεύονται σχεδόν το σύνολο της ποσότητάς τους από την Κίνα.

Samarium
Συνδυάζεται με κοβάλτιο για την παραγωγή υπερμαγνητών με στρατιωτικές και ενεργειακές εφαρμογές. Παρουσιάζει αντοχή σε υψηλές θερμοκρασίες και χρησιμοποιείται επίσης σε λέιζερ και πυρηνικούς αντιδραστήρες. Περιλαμβάνεται στη λίστα κρίσιμων μετάλλων των ΗΠΑ.

Scandium
Ανακαλύφθηκε στη Σκανδιναβία και χρησιμοποιείται σε ποδήλατα, μπαστούνια μπέιζμπολ και εξαρτήματα αεροσκαφών λόγω της χαμηλής πυκνότητας και υψηλής θερμικής αντοχής. Επίσης αξιοποιείται ως ιχνηλάτης στη διύλιση πετρελαίου. Η παραγωγή στις ΗΠΑ σταμάτησε πριν από 50 χρόνια και σήμερα η χώρα προμηθεύεται το 14% των κινεζικών εξαγωγών scandium και yttrium.

Εκτός λίστας: Neodymium και Praseodymium

Αυτά τα δύο μέταλλα, παρότι κρίσιμα για την παραγωγή μόνιμων μαγνητών, δεν περιλαμβάνονται στους νέους περιορισμούς. Χρησιμοποιούνται σε ηλεκτροκινητήρες οχημάτων και ανεμογεννήτριες. Η MP Materials επαναλειτούργησε το ορυχείο Mountain Pass στην Καλιφόρνια το 2018 και το 2024 παρήγαγε 1.130 τόνους εξευγενισμένου neodymium-praseodymium, αν και η Κίνα διατηρεί την ηγεμονία στην επεξεργασία.

Διαβάστε ακόμη 

Τραμπ: Πολύ κοντά σε συμφωνία για ειρήνη Ρωσία και Ουκρανία

Πώς πρέπει να δηλώνονται τα ενοίκια στην Εφορία για να επιστραφεί ένα ολόκληρο τον Νοέμβριο

«Πλάτη» Κομισιόν για το καλώδιο Ελλάδας – Αιγύπτου του ομίλου Κοπελούζου

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα