Η προσπάθεια να μεταμορφωθεί ο Πύργος του Πειραιά στο πιο «πράσινο» κτήριο της Ελλάδας δείχνει τι διακυβεύεται στην προσπάθεια απανθρακοποίησης της ΕΕ.

Στην προκυμαία του λιμανιού του Πειραιά, ένας γερανός ετοιμάζεται να σηκώσει γιγάντια πάνελ αλουμινίου πάνω στο κέλυφος ενός πύργου 22 ορόφων. Σε μια εξωτερική βεράντα, οι εργάτες ρίχνουν μπετόν με μια ήπια κλίση για να κατευθύνουν το νερό της βροχής σε υπόγειες δεξαμενές. Μέσα δύο άνδρες με κράνη εργασίας τοποθετούν ανθρακόνημα σε ένα εσωτερικό τοίχο ως μόνωση.

Κι όπως σημειώνει το Bloomberg, η ανακαίνιση ύψους 100 εκατ. ευρώ, έχει στόχο να μετατρέψει αυτόν τον ογκώδη πύργο που κυριαρχεί στους πειραϊκό ουρανό από τη δεκαετία του ‘70 στο πιο «πράσινο» κτήριο της Ελλάδας.

Η πρόσοψή του θα καλυφθεί από τα πτερύγια που αντανακλούν το φως του ήλιου, τα θερμικά παράθυρα είναι κατασκευασμένα από ανακυκλωμένο γυαλί, κάθε θέση στάθμευσης στο υπόγειο έχει σημείο φόρτισης EV και αισθητήρες θα μετρούν το μικροκλίμα για να βοηθήσουν στη διατήρηση των «πράσινων» χώρων.

«Το λιμάνι ήταν μια άσχημη βιομηχανική περιοχή, νεκρή κι εγκαταλελειμμένη», αναφέρει η Όλγα Ίτσιου, τεχνική διευθύντρια της Dimand SA, της εταιρείας ανάπτυξης του πύργου. «Η ανακαίνισή μας θα φέρει ξανά ζωή στη γειτονιά».

Το έργο, 8 χιλιόμετρα απόσταση από το κέντρο της Αθήνας, είναι μια από τις κορυφαίες μεταμορφώσεις στην Ευρώπη, που ταιριάζει απόλυτα σε αυτό που η ΕΕ αποκαλεί Κύμα Ανακαινίσεων, συνολικού κόστους €2,75 τρισ.

Η πρωτοβουλία που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2020 έχει στόχο να οδηγήσει στην απανθρακοποίηση 35 εκατ. σπιτιών, διαμερισμάτων, γραφείων, σχολείων, νοσοκομείων κλπ μέχρι το 2030. Τα περισσότερα ευρωπαϊκά κτήρια είναι ηλικίας άνω του δύο δεκαετιών γεγονός που σημαίνει ότι συντελούν στο να γίνει ο τομέας ακινήτων ο τομέας ο μεγαλύτερος καταναλωτής ενέργειας στην περιοχή της ΕΕ, αντιπροσωπεύοντας το 36% των συνολικών εκπομπών ρύπων.

Μέχρι στιγμής, το Κύμα Ανακαινίσεων φαίνεται να είναι ακόμα στα σπάργανα. Μόλις το 1% των κτηρίων της Ευρώπης ανακαινίζονται κάθε χρόνο – ένα ποσοστό που η ΕΕ αναφέρει πως πρέπει να διπλασιαστεί.

Και βαθιές ανακαινίσεις – με στόχο τη μείωση της χρήσης ενέργειας τουλάχιστον κατά 60% με βελτιωμένη μόνωση, σύγχρονα παράθυρα και αντλίες θερμότητας για την αντικατάσταση των λεβήτων αερίου – γίνονται μόνο στο 0,2% των κτηρίων ετησίως.

Με αυτούς τους ρυθμούς, σχολιάζει το Bloomberg, θα είναι σχεδόν αδύνατο να πετύχει η Ευρώπη τον στόχο για μηδενικές εκπομπές ρύπων ως το 2050.

«Πρέπει να υπάρξει μια αίσθηση επείγοντος σε αυτή τη διαδικασία», λέει ο Αντριαν Τζόις, διευθυντής της Renovate Europe, ομάδας που προσπάθεί να επιταχύνει την πράσινη μετάβαση. «Αν δεν επιτύχουμε βαθιά ανακαίνιση στο 2,5% των κτηρίων έως το 2030 και δεν τη διατηρήσουμε για δύο δεκαετίες, θα αποτύχουμε μπροστά σε αυτήν την πρόκληση».

Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι εκπομπές από κτήρια και κατασκευαστές ανέβηκαν σε νέο υψηλό το 2021, εκτροχιάζοντας τον κλάδο από την προσπάθεια απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα, σύμφωνα με την Παγκόσμια Συμμαχία για Κτήρια και Κατασκευές. Τα σχέδια της Ευρώπης παρακολουθούνται στενά επειδή η περιοχή είναι ένα από τα λίγα μέρη όπου οι φιλόδοξα σχέδια υποστηρίζονται από νομοθετικό πλαίσιο, πραγματικούς στόχους και νέα χρηματοδότηση.

Τον Οκτώβριο, οι ευρωπαϊκές αρχές συμφώνησαν σε αυστηρότερους κανόνες για την ενεργειακή απόδοση, ζητώντας από το 2030 όλα τα νέα κτήρια να έχουν μηδενικές εκπομπές ρύπων. Για τις υφιστάμενες υποδομές, τα μέλη της ΕΕ στοχεύουν να επιτύχουν μηδενικές εκπομπές έως το 2050. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ο δανειοδοτικός βραχίονας της ΕΕ, συνδέει τις επιχορηγήσεις με τα δάνεια για να καλύψει το κόστος των μετατροπών των κτηρίων. Η Λιθουανία έχει πρωτοστατήσει με περισσότερα από 1 δισ. ευρώ σε αναβαθμίσεις κτηρίων, ενώ στην Ελλάδα η τράπεζα παρέχει 375 εκατ. ευρώ για την ανακαίνιση δημόσιων κτηρίων.

Ενώ η Ευρώπη ξοδεύει συνήθως περίπου 125 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως για ανακατασκευές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λέει ότι το Κύμα Ανακαίνισης θα απαιτήσει 275 δισ. ευρώ τον χρόνο. Η ΕΕ όμως έχει έχει διαθέσει περίπου 7 δισ. ευρώ ετησίως (συνολικά 50 δισεκατομμύρια ευρώ) για τέτοια έργα από το 2021 έως το 2027. «Υπάρχει πράγματι μια μεγάλη επενδυτική πρόκληση», λέει ο Κάρλος Σάντσες Ριβέρο, επικεφαλής της ομάδας χρηματοδότησης για ενεργειακά πρότζεκτ στην επιτροπή. Λέει ότι τα 50 δισ. ευρώ θα βοηθήσουν στην κινητοποίηση κεφαλαίων από ιδιοκτήτες, κατασκευαστές ακινήτων και ιδιοκτήτες κατοικιών. «Το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων θα χρειαστεί να προέλθει από τον ιδιωτικό τομέα», αναφέρει.

Στην Ελλάδα, μια χώρα που οι ανακαινίσεις σταμάτησαν εντελώς την περίοδο 2009 – 2018 λόγω της κρίσης χρέους, έχουν διατεθεί για πιο πράσινες κατασκευές 4,1 δισεκατομμύρια ευρώ από τα χρήματα της ΕΕ για την ανάκαμψη από την πανδημία. Η Αλεξάνδρα Σδούκου, γενική γραμματέας του ΥΠΕΝ, λέει ότι η χώρα σκοπεύει να μειώσει τη χρήση ενέργειας στα κτήρια κατά 38% έως το 2030, υπερβαίνοντας τον στόχο της ΕΕ για 32%.

Για την επίτευξη αυτού του στόχου θα απαιτηθεί η ανακαίνιση 60.000 κατασκευών —περίπου το 15% του οικιστικού αποθέματος— κάθε χρόνο. Η κυβέρνηση πρόσφερε τον Ιούνιο επιδοτήσεις έως και 50% σε νοικοκυριά, ανταλλάσσοντας παλιά κλιματιστικά, ψυγεία και καταψύκτες με μοντέλα ανώτερης ενεργειακής κλάσης και έλαβε 1 εκατομμύριο αιτήσεις μέσα σε ένα μήνα. «Τα περισσότερα κτήριά μας χτίστηκαν πριν από το 1980», αναφέρει η κα. Σδούκου. «Αν θέλουμε πραγματικά να μειώσουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, πρέπει να το αντιμετωπίσουμε».

Ο Πύργος του Πειραιά είναι το πιο φιλόδοξο έργο της χώρας σε αυτόν τον τομέα. Αν και ο ουρανοξύστης ολοκληρώθηκε το 1972, το μόνο μέρος του που λειτούργησε ποτέ ήταν ένας χώρος με καταστήματα λιανικής στο ισόγειο, επειδή η περιοχή δεν αναπτύχθηκε τόσο γρήγορα όσο αναμενόταν. Το 2020, η Dimand και οι συνεργάτες της κέρδισαν τη σύναψη συμβολαίου για την ανάπλαση του πύργου στο πλαίσιο μιας προσπάθειας αναζωογόνησης της προκυμαίας του Πειραιά, όπου ελλιμενίζονται φορτηγά πλοία και δεκάδες πλοία που αποπλέουν καθημερινά για νησιά του Αιγαίου.

Το έργο έχει προγραμματιστεί να ολοκληρωθεί σε περίπου ένα χρόνο και η Dimand στοχεύει να το καταστήσει την πρώτη δομή με πιστοποίηση LEED της χώρας—μια αξιολόγηση των ΗΠΑ που απονέμεται μόνο σε κτήρια που είναι υπεραποδοτικά και ακολουθούν πολύ αυστηρούς κανόνες σχετικά με την χρήση του νερού, του φωτός της ημέρας, τη μεταφορά και την ανακύκλωση δομικών υλικών.

Το γεγονός ότι το κτήριο ήταν παραμελημένο επί τόσες δεκαετίες, του έδωσε το παρατσούκλι, ο Κοιμώμενος Γίγαντας. Ο Γιώργος Μαλτέζος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, που έχει επενδύσει 9 εκατομμύρια ευρώ στο έργο, λέει ότι η ανακαίνιση προσφέρει την ευκαιρία να αφυπνιστεί ο πύργος μετά από μισό αιώνα ύπνου, προσελκύοντας νέα καταστήματα, εστιατόρια και επιχειρήσεις στην περιοχή. «Ο Πειραιάς έγινε πρόσφατα ένας κόμβος υποδομών», λέει. Η ανοικοδόμηση του ουρανοξύστη «θα έχει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα».

Διαβάστε ακόμη:

«Τελευταία έξοδος» – Έλον Μασκ: Μετά τις απολύσεις, κύμα παραιτήσεων στο Twitter – Κλείνουν γραφεία

Λαγκάρντ: Έρχονται νέες αυξήσεις επιτοκίων που ίσως «φρενάρουν» την ανάπτυξη

Όλα στο σφυρί: από βίλες και ξενοδοχεία μέχρι πλοία, μετοχές και… εξοπλισμός κομμωτηρίου