O Πασκάλ Σοριό, επικεφαλής της AstraZeneca Plc, πέρασε δύο εβδομάδες σε καραντίνα στην Αυστραλία, έχοντας προσέλθει στη χώρα. Κατά τη διάρκεια των δύο αυτών εβδομάδων έβαλε και τις τελευταίες πινελιές σε μία εξαγορά ύψους $39 δισεκατομμυρίων και διαξιφίστηκε με όσους ανησυχούν για το εμβόλιο της Οξφόρδης.

«Μόνο ο Πασκάλ Σοριό θα μπορούσε να πετύχει μία τόσο μεγάλη συμφωνία την ίδια στιγμή που κατασκεύαζε εμβόλιο για τον κορωνοϊό», ανέφερε ο Κετάν Πατέλ, fund manager στην EdenTree Investment Management Ltd.

H AstraZeneca ανακοίνωσε το Σάββατο πως σκοπεύει να εξαγοράσει την Alexion Pharmaceuticals Inc. H συμφωνία αυτή, η οποία είναι και η μεγαλύτερη στην ιστορία της AstraZeneca από την ίδρυσή της το 1999, θα εδραιώσει τη θέση της στο Top10 των παγκόσμιων φαρμακευτικών. Ο Σοριό, του οποίου η καραντίνα τέλειωσε την προηγούμενη εβδομάδα, ανέφερε πως η εξαγορά αποτελεί σημαντικό σκαλί για την ιστορία της  εταιρείας.

Παρόλα αυτά, οι επενδυτές αμφισβητούν την αξία της συμφωνίας, με τις μετοχές της να επιδεικνύουν πτώση κατά 9,2% το πρωί της Δευτέρας.

Η συμφωνία μπορεί να αποτελεί αντιπερισπασμό της AstraZeneca από τα προβλήματα που έχουν προκύψει τις τελευταίες εβδομάδες για το εμβόλιο, μετά από τη δημοσίευση των κλινικών δοκιμών της Οξφόρδης. Αν και τα αποτελέσματα είναι υποσχόμενα, υπάρχουν και πολλά ζητήματα που ανησυχούν τους πολίτες.

Καίρια ζητήματα, όπως η καλή λειτουργία του εμβολίου στο γηραιότερο κομμάτι του πληθυσμού, δεν μπορούσαν να απαντηθούν ξεκάθαρα και θα χρειαστούν περαιτέρω ανάλυση. Λάθος στην παραγωγή του εμβολίου οδήγησε σε δύο διαφορετικές δοσολογίες, δημιουργώντας σύγχυση ως προς τη σωστή δόση και την συνολική αποτελεσματικότητα του εμβολίου. Η απουσία ολοκληρωμένης διαφάνειας στις προσπάθειες αυτές δημιούργησε και ερωτηματικά.

Αν και κανείς δεν αμφισβητεί πως η δημιουργία ενός αποτελεσματικού εμβολίου σε λιγότερο από ένα χρόνο αποτελεί τεράστιο κατόρθωμα, τα ερωτήματα αυτά θα μπορούσαν να καθυστερήσουν την έγκριση και διανομή του εμβολίου. Σε συνέντευξή του κατά τη διάρκεια της καραντίνας, ο Σοριό αντιμαχήθηκε των κατηγοριών, μιλώντας για «επιστήμονες του καναπέ» οι οποίοι μεγαλοποιούν τα προβλήματα.

«Ανθρωποι πεθαίνουν, η οικονομία καταρρέει, εργαζόμενοι χάνουν τις δουλειές τους», ανέφερε ο Γάλλος, ο οποίος ταξίδεψε στην Αυστραλία για να δει την οικογένειά του μετά από 10 μήνες δουλειάς. «Πρέπει να βρούμε τρόπο να βγούμε από τον κυκεώνα αυτόν με ένα ασφαλές εμβόλιο, το οποίο είναι και κάτι που προσφέρουμε».

Για τον Σοριό, τα προβλήματα αυτά δημιουργήθηκαν από τον ίδιο. Η AstraZeneca είναι γνωστή ως δημιουργός καινοτόμων και προσοδοφόρων φαρμάκων για τον καρκίνο, αντί για τα εμβόλια. Η συνεργασία της εταιρείας με την Οξφόρδη αποτέλεσε και έκπληξη. Παρόλα αυτά, αντί να μην ανταποκριθεί, ο Σοριό έπεσε με τα μούτρα στη δουλειά. Η απόφασή του να ρίξει την εταιρεία στη συμμαχία κατά του κορωνοϊού τον Απρίλιο, τη στιγμή που το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού βρισκόταν σε lockdown, έφερε την φαρμακευτική στο προσκήνιο της μάχης κατά του ιού που έχει -μέχρι σήμερα- κοστίσει τις ζωές 1,6 εκατομμυρίων ανθρώπων και έχει δημιουργήσει τεράστιες οικονομικές κρίσεις. Μέχρι τα μέσα Ιουνίου, πάνω από 1 δισεκατομμύριο δόσεις του εμβολίου της AstraZeneca είχαν προπαραγγελθεί από κυβερνήσεις χωρών, συμπεριλαμβανόμενων και των ΗΠΑ και του Η.Β. Αν και το εμβόλιο βρίσκεται ακόμη σε δοκιμαστικό στάδιο, η AstraZeneca κέρδισε τις εκάστοτε κυβερνήσεις αφού θα το πουλήσει σε τιμή κόστους, μερικά δολάρια τη δόση, μέχρι το τέλος της πανδημίας.

Τα δεδομένα δείχνουν πως η εταιρεία σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης έχουν κατασκευάσει ένα εμβόλιο που λειτουργεί, αλλά υπάρχουν ερωτήματα του κατά πόσο. Τα ποσοστά βρίσκονται στο 90% όταν το μισό της δόσης δοθεί πριν από μία ολόκληρη δόση, ενώ δύο δόσεις έδειξαν ποσοστό αποτελεσματικότητας 62%. Αν και αυτό το ποσοστό ξεπερνά το 50% το οποίο ζητά το FDA για να θεωρήσει ένα εμβόλιο αποτελεσματικό, βρίσκεται κάτω του 95% των δοκιμών της Pfizer-BioNTech και Moderna. Το πρώτο εξ αυτών θα διανεμηθεί στις δύο προαναφερθείσες χώρες.

Η ύστερη αποκάλυψη πως η χαμηλότερη δόση των δοκιμών είχε δοθεί σε νεαρότερο γκρουπ δειγμάτων, έχει επίσης περιπλέξει τα πράγματα, αφού ο γηραιότερος πληθυσμός δεν έχει τόσο μεγάλα ποσοστά επιτυχίας όσον αφορά τον εμβολιασμό. Αν και το ιατρικό περιοδικό The Lancet επιβεβαίωσε την αποτελεσματικότητα του εμβολίου, οι ερωτήσεις παραμένουν.

«Πολλοί διερωτούνται πόσο ακριβώς λειτουργεί το εμβόλιο της AstraZeneca, και δεν έχουμε απόλυτα στοιχεία για να βρούμε την απάντηση στο ερώτημα αυτό», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Nτέιβιντ Κινγκ, πρώην επικεφαλής επιστημονικός σύμβουλος του Μπόρις Τζόνσον.

Στις αρχές του 2020, ο Σοριό βρισκόταν σε πολύ καλή θέση. Μετά από 7 χρόνια στο τιμόνι της φαρμακευτικής, μπορούσε να υποστηρίξει πως κατάφερε το ακατόρθωτο, αλλάζοντας τη μοίρα της εταιρείας και τριπλασιάζοντας την μετοχική της αξία. Οταν είχε αναλάβει, οι πατέντες για τα πιο προσοδοφόρα φάρμακά της ήταν λίγο πριν τη λήξη τους. Παρόλα αυτά, επένδυσε σωστά και μετέτρεψε την επιχείρηση σε ένα γίγαντα της ογκολογίας. Το 2014, μάλιστα, είχε καταπολεμήσει επιτυχώς και ένα takeover από την Pfizer.

Η εξαγορά της Alexion υποστηρίζει και τις επενδυτικές κινήσεις της εταιρείας. Η νεοαποκτηθείσα φαρμακευτική είναι γνωστή για τη δημιουργία φαρμάκων για ασθένειες που αφορούν το ανοσοποιητικό σύστημα.

Οσο για το πως κατάφερε να κλείσει τη συμφωνία ο Σοριό, τη στιγμή που και άλλοι φαρμακευτικοί γίγαντες την… γλυκοκοιτούσαν, ο ίδιος αναφέρει πως «η τεχνολογία μας έδωσε τη λύση. Η πανδημία μας έκανε να μελετήσουμε εκ νέου το πως λειτουργούμε, και πολλά πράγματα που θεωρούσαμε δεδομένα έχουν πια αλλάξει, πιθανά για πάντα».

Η πρώτη φορά που ο Σοριό κατάλαβε πως το 2020 θα ήταν μία διαφορετική χρονιά ήταν το Φεβρουάριο, όταν βρισκόταν σε τηλεφωνικές συνομιλίες με την ομάδα του στην Κίνα. Τότε, ο άγνωστος ιός μόλις είχε ξεσπάσει, και οι υπάλληλοι του Σοριό προσπαθούσαν να ελέγξουν την κατάσταση. Ο ίδιος ανέφερε πως «τότε κατάλαβα πως αυτό το πρόβλημα δεν θα μείνει στην Κίνα. Θα εξαπλωθεί παντού. Και θα είναι ένα πραγματικά μεγάλο πρόβλημα».

Οπως και άλλοι επικεφαλείς φαρμακευτικών, ο Σοριό ξεκίνησε να δωρίζει μάσκες και μέσα προσωπικής προστασίας, και να μελετά μια λύση στο πρόβλημα. Τότε ήταν και που πρωτοάκουσε για το εμβόλιο της Οξφόρδης. Το πανεπιστήμιο είχε ήδη ξεκινήσει στη δημιουργία εμβολίου, έχοντας ήδη περάσει χρόνια για τη δημιουργία εμβολίων όπως αυτό για τον MERS ( Middle East Respiratory Syndrome), ο οποίος είναι επίσης κορωνοϊός. Μέχρι τον Απρίλιο, οι δοκιμές σε ανθρώπους είχαν ξεκινήσεις, αλλά χρειάζονταν τη βοήθεια κάποιας παρασκευαστικής.

Με τη Merck & Co να βρίσκεται στην άλλη άκρη του Ατλαντικού και την GlaxoSmithKline να βοηθάει ήδη στην παρασκευή άλλων εμβολίων, ο Σοριό, ο οποίος γνωρίζει προσωπικά τον καθηγητή στην Οξφόρδη Τζον Μπελ, το πανεπιστήμιο συμφώνησε -μετά από διαπραγματεύσεις- στη συνεργασία του με την AstraZeneca.

Aυτό που δε γνώριζε ο Σοριό, όμως, ήταν τα προβλήματα που θα αντιμετώπιζε στην πορεία. Το Σεπτέμβριο, οι δοκιμές σταμάτησαν στη Βρετανία, μετά από τα ανεξήγητα νευρολογικά συμπτώματα που εμφάνισε ένας εθελοντής. Η Βρετανική πλευρά συνέχισε την πορεία της μετά από μία εβδομάδα, αλλά στις ΗΠΑ, η παύση κράτησε επτά εβδομάδες. Οσο για τον εθελοντή, σύμφωνα με ανάλυση στο Lancet, η μορφή μυελίτιδας που δημιουργήθηκε δεν είναι γνωστό εάν οφείλεται στο εμβόλιο.

Στις ΗΠΑ, οι δοκιμές έχουν μόλις 17.000 εκ των 40.000 εθελοντών που χρειάζονται, και μία απόφαση για το εμβόλιο μάλλον δε θα λάβει χώρα μέχρι το Φεβρουάριο ή το Μάρτιο.

Παρά τα ερωτήματα για την ασφάλεια  και αποτελεσματικότητα του εμβολίου, η Βρετανία μάλλον θα δώσει το πράσινο φως πριν το τέλος του χρόνου, με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων να ακολουθεί. Η Βρετανία, από την άλλη, έχει ήδη ξεκινήσει τον εμβολιασμό, χρησιμοποιώντας το εμβόλιο της Pfizer-BioNTech. Ο Μενέ (Μενέλας) Πάγκαλος, επικεφαλής της Ερευνας και Ανάπτυξης (R&D) της AstraZeneca ανέφερε πως το πρόβλημα αποτελούσε μια «καλή συγκυρία», ενώ η Σάρα Γκίλμπερτ του πανεπιστημίου της Οξφόρδης υπογράμμισε πως οι ερευνητές απλά δοκιμάζουν την καλύτερη δοσολογία για το εμβόλιο.

Η AstraZeneca προγραμματίζει την παραγωγή 300 εκατομμυρίων δόσεων μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2021, με 100-200 εκατομμύρια δόσεις ανά μήνα παγκοσμίως, ανέφερε η Παμ Τσενγκ, επικεφαλής του τμήματος λειτουργίας (operations) της φαρμακευτικής. Mε συνεργάτες ανά τον κόσμο, όπως στη Βραζιλία και την Ινδία, η εταιρεία σκοπεύει να παράγει 3 δισεκατομμύρια δόσεις μέσα στο 2021.

Το εμβόλιο της AstraZeneca-Oξφόρδης έχει ένα πλεονέκτημα σε σχέση με αυτά της Pfizer και της Moderna, εκτός από το χαμηλότερο κόστος. Αν και τα εμβόλια των δύο τελευταίων πρέπει να καταψύχονται σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, το εμβόλιο της πρώτης χρειάζεται μόνο ψύξη.

Διαβάστε ακόμη:

Μητσοτάκης προς Γκουρία: Πώς η συνεργασία με ΟΟΣΑ θα φέρει τολμηρές αλλαγές στη χώρα
Πώς θα λειτουργήσουν τα κέντρα αισθητικής για υπηρεσίες μανικιούρ-πεντικιούρ
Bιβλιοπωλεία – κομμωτήρια: «Ανέβασαν ρολά» – Τα ωράρια και ο τρόπος λειτουργίας