Το πρώτο τηλεφώνημα που δέχθηκε ο Εμανουέλ Μακρόν αμέσως μετά την ανακοίνωση της ευρείας νίκης του στον επαναληπτικό γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών, ήταν από την Άγκελα Μέρκελ, η οποία τον συνεχάρη ενθουσιωδώς, με μια ειλικρίνεια που δεν αμφισβητείται. Προφανώς μια πιθανή προεδρία της Μαρίν Λεπέν θα ήταν για την Ευρώπη -άρα και τη Γερμανία- μια τέτοια καταστροφή, που ενώπιον της το brexit θα έμοιαζε παρωνυχίδα.
Παρ’ όλα αυτά, η επικράτηση του Μακρόν και η βρετανική ψήφος για έξοδο από την ΕΕ, δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στη Γερμανία και ειδικότερα θέτουν υπό αμφισβήτηση το γερμανικό όραμα για το μέλλον της Ευρώπης.
Ο Μακρόν είναι ευρωπαϊστής, αλλά με τον παραδοσιακό γαλλικό τρόπο. Θέλει μια Ευρώπη βαθιά ενωμένη, με ολοκληρωμένη οικονομική ένωση, σε αντίθεση με τη Μέρκελ που επίσης είναι ευρωπαϊστρια, αλλά θέλει μια Ευρώπη ευρύτερη, όχι βαθύτερα ενωμένη. Σκοπός του Βερολίνου είναι να διαδώσει ευρύτερα -και κυρίως ανατολικότερα…- τα ευρωπαϊκά ιδεώδη, παρά να επιδιώξει με τον ζήλο που το θέλει το Παρίσι, τη δημιουργία -επιτέλους- των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης.
Υπό αυτή την έννοια, η δημιουργία του ευρώ -μια πράξη βαθιάς οικονομικής εμβάθυνσης- ήταν το μεγάλο στρατηγικό λάθος της Γερμανίας. Ήταν, ίσως, το τίμημα που κατέβαλε ο Χέλμουτ Κολ, προκειμένου να αποκτήσει τη γαλλική συναίνεση στη γερμανική επανένωση. Ωστόσο οι Γερμανοί ψηφοφόροι δεν ήταν ποτέ υπέρ του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος
Το ευρώ, πάντως, είναι εδώ. Και για να λειτουργήσει σωστά, χρειάζεται ασφαλώς μια οικονομική διάσταση. Στην Ευρωζώνη, η νομισματική πολιτική δεν μπορεί να λειτουργήσει ανά χώρα, ώστε να μετριάσει τις διακυμάνσεις του οικονομικού κύκλου κι αυτού της αγοράς. Οι επιμέρους χώρες μπορούν να παγιδευτούν για μεγάλο χρονικό διάστημα -και ίσως επ’ αόριστον- σε αργή ανάπτυξη και υψηλή ανεργία. Ωστόσο, με επιμονή των Γερμανών, το Σύμφωνο Σταθερότητας κι ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιβάλλει όρια στο έλλειμμα και το δημόσιο χρέος, με αποτέλεσμα να δυσκολεύει τα πράγματα. Επιπροσθέτως, η Γερμανία αντιστάθηκε με συνέπεια στην ιδέα μιας “μεταβατικής ένωσης”. Ο προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανέρχεται μόλις στο 1% του συνολικού εισοδήματος των 28 κρατών μελών της.
Τώρα που υπάρχει το ευρώ, η αποσυναρμολόγηση του θα είναι ένας οικονομικός εφιάλτης, επομένως η οικονομική λογική ευνοεί έντονα μια Ευρώπη με μεγαλύτερη εμβάθυνση στις πολιτικές της, ιδίως στην οικονομία. Ο Μακρόν έχει μιλήσει για ένα υπουργείο προϋπολογισμού της ΕΕ και κεντρικά συντονισμένες δημόσιες επενδύσεις που χρηματοδοτούνται με ευρωομόλογα, πιθανώς με εγγύηση της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Έχει δίκιο – αλλά αυτό ακριβώς δεν θέλει η Γερμανία. Η Μέρκελ πρόσθεσε γρήγορα ότι “η γερμανική υποστήριξη δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη χάραξη πολιτικής της Γαλλίας” και οι αξιωματούχοι της δήλωσαν ότι η Γερμανία δεν πρόκειται να εγκαταλείψει τη μακροχρόνια αντίθεσή της στα ευρωομόλογα.
Ο Μακρόν επιβλήθηκε στο όνομα της “περισσότερης Ευρώπης”, όχι της λιγότερης. Κι είναι βαθιά ριζωμένη στο υποσυνείδητο του γαλλικού λαού η ανάγκη για βαθύτερη ενοποίηση και ολοκλήρωση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Αν αυτό δεν ανησυχεί τη Γερμανία, θα έπρεπε να την ανησυχεί!-