Σπάνιες γαίες: Γιατί οι αγοραστές βλέπουν εμπόδια από την Κίνα παρά τη συμφωνία Τραμπ-Σι (γράφημα)

Οι Αμερικανοί αγοραστές σπανίων γαιών εξακολουθούν να βλέπουν περιορισμούς από την Κίνα, παρά τη συμφωνία Τραμπ. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, η Κίνα συνεχίζει να περιορίζει τα στοιχεία σπανίων γαιών που χρειάζεται η αμερικανική βιομηχανία για την παραγωγή μόνιμων μαγνητών και άλλων προϊόντων, ακόμη και μετά τη συμφωνία που πέτυχε ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ με τον Κινέζο ομόλογό του τον Οκτώβριο για την άρση των περιορισμών στις προμήθειες.

Περισσότεροι από δώδεκα καταναλωτές, παραγωγοί, κρατικοί αξιωματούχοι και εμπορικοί αναλυτές ανέφεραν ότι, παρότι η Κίνα έχει αυξήσει τις παραδόσεις τελικών προϊόντων —κυρίως μόνιμων μαγνητών— η αμερικανική βιομηχανία εξακολουθεί να αδυνατεί να εξασφαλίσει τις πρώτες ύλες που απαιτούνται για την εγχώρια παραγωγή τους, κάτι που αποτελεί βασική προτεραιότητα για την κυβέρνηση. Οι συνομιλητές ζήτησαν ανωνυμία, καθώς τα ζητήματα δεν είναι δημόσια.

Η μείωση του εμπορίου αναδεικνύει τις συνεχιζόμενες εντάσεις στις σχέσεις ΗΠΑ–Κίνας, μήνες μετά την εκεχειρία που συμφώνησαν ο Τραμπ και ο Σι Τζινπίνγκ στις 30 Οκτωβρίου στη Νότια Κορέα, με τις ΗΠΑ να μειώνουν δασμούς και την Κίνα να δεσμεύεται να αποκαταστήσει τις προμήθειες σπανίων γαιών. Τότε, ο Τραμπ είχε δηλώσει ότι η συμφωνία ισοδυναμεί με «de facto άρση» μιας σειράς περιορισμών που είχε επιβάλει το Πεκίνο.

Περιορίζοντας τις παραδόσεις πρώτων υλών, η Κίνα φρενάρει τις αμερικανικές προσπάθειες να δημιουργήσουν εγχώρια βιομηχανία επεξεργασίας σπανίων γαιών σε μαγνήτες, που χρησιμοποιούνται σε καταναλωτικά προϊόντα έως και σε συστήματα καθοδήγησης πυραύλων. Η κυβέρνηση Τραμπ έχει καταστήσει προτεραιότητα την ανάπτυξη της παραγωγής για μόνιμους μαγνήτες και άλλα προϊόντα σπανίων γαιών, μετά τα χρόνια κατά τα οποία η Κίνα οικοδόμησε παγκόσμιο μονοπώλιο. Ο Λευκός Οίκος δεν απάντησε σε αίτημα του Bloomberg για σχολιασμό, ενώ αξιωματούχοι έχουν δηλώσει πρόσφατα ότι η Κίνα συμμορφώνεται με τους όρους της συμφωνίας.

Επίσημα κινεζικά στοιχεία της 20ής Δεκεμβρίου έδειξαν ότι οι προμήθειες μαγνητών προς τις ΗΠΑ υποχώρησαν κατά 11% τον Νοέμβριο σε σχέση με τον Οκτώβριο, παραμένοντας όμως πάνω από τα χαμηλά επίπεδα του Απριλίου, όταν το Πεκίνο είχε περιορίσει τις εξαγωγές. Συνολικά, οι κινεζικές εξαγωγές σπανίων γαιών και προϊόντων τους —περιλαμβανομένων μαγνητών— αυξήθηκαν κατά 13% τον Νοέμβριο σε μηνιαία βάση, σύμφωνα με υπολογισμούς του Bloomberg από τα στοιχεία τελωνείων.

Εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εμπορίου δήλωσε την Πέμπτη ότι η διακύμανση των μηνιαίων στοιχείων είναι «φυσιολογική», προσθέτοντας ότι η χώρα παραμένει προσηλωμένη στη σταθερότητα των παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων. Το Πεκίνο έχει αναφέρει ότι ήδη εγκρίνει ορισμένες αιτήσεις για εξαγωγές σπανίων γαιών, αλλά συνεχίζει να περιορίζει προμήθειες που ενδέχεται να κατευθυνθούν στην αμυντική βιομηχανία. Παράγοντες του κλάδου και στελέχη της αγοράς είπαν ότι η πραγματικότητα είναι διαφορετική για τις αμερικανικές επιχειρήσεις.

«Ο κόσμος δεν παίρνει υλικά από την Κίνα», δήλωσε ο Σκοτ Νταν, διευθύνων σύμβουλος της Noveon Magnetics, επικαλούμενος επαφές του στην αγορά. Η Noveon είναι μία από τις ελάχιστες αμερικανικές εταιρείες παραγωγής μόνιμων μαγνητών. Η ίδια δεν προμηθεύεται σπάνιες γαίες από την Κίνα, αλλά, όπως είπε, ορισμένοι πελάτες της το κάνουν.

«Εκτός Κίνας, ο κόσμος μπορεί να παράγει 50.000 τόνους μαγνητών, αλλά δεν υπάρχει πουθενά αντίστοιχος όγκος πρώτων υλών σπανίων γαιών ώστε να υποστηρίξει αυτή την παραγωγή εκτός Κίνας», πρόσθεσε. «Η Κίνα περιορίζει τα υλικά πολύ περισσότερο από ό,τι τους μαγνήτες, ώστε να διατηρεί αυτό το πλεονέκτημα».

Πάντως, η χαλάρωση των περιορισμών σε προϊόντα όπως οι μαγνήτες από σπάνιες γαίες έχει, προς το παρόν, απομακρύνει τον κίνδυνο διακοπών παραγωγής σε κλάδους όπως η αυτοκινητοβιομηχανία και η τεχνολογία, σύμφωνα με τη Γκρέισλιν Μπασκαράν, διευθύντρια του προγράμματος ασφάλειας κρίσιμων ορυκτών στο Center for Strategic and International Studies στην Ουάσιγκτον. «Δεδομένου ότι εισάγουμε πιο χαμηλά στην εφοδιαστική αλυσίδα, οι εταιρείες δεν αισθάνονται τόσο έντονα τη διαταραχή», σημείωσε. «Επειδή εισάγουμε περισσότερους μαγνήτες, η επίδραση είναι ηπιότερη».

Οι συνολικές κινεζικές εξαγωγές πρώτων υλών έχουν αυξηθεί από πέρυσι, αλλά οι ΗΠΑ δεν έχουν δει αντίστοιχη άνοδο, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία. Η στασιμότητα για τις αμερικανικές εταιρείες συνεχίζεται, την ώρα που η ΕΕ ανακοίνωσε στις 15 Δεκεμβρίου ότι η Κίνα άρχισε να χορηγεί άδειες μεγαλύτερης διάρκειας για να διευκολύνει την πρόσβαση των ευρωπαϊκών εταιρειών σε σπάνιες γαίες.

Οι ΗΠΑ και η Κίνα δεν έχουν ακόμη συμφωνήσει σε κρίσιμες λεπτομέρειες για τον τρόπο με τον οποίο το Πεκίνο θα απελευθερώσει τις πωλήσεις σπανίων γαιών, σύμφωνα με πρόσωπο που γνωρίζει τις διαπραγματεύσεις. Το Bloomberg είχε μεταδώσει τον περασμένο μήνα ότι οι δύο πλευρές είχαν συμφωνήσει σε προθεσμία έως τα τέλη Νοεμβρίου για συμφωνία σχετικά με τις λεγόμενες «γενικές άδειες» εξαγωγών, γεγονός που έχει προκαλέσει ανησυχία στην αγορά ότι η εκεχειρία μπορεί να καταρρεύσει.

«Καταλήξαμε σε διάφορες προσωρινές συμφωνίες στο Λονδίνο, στη Γενεύη, στη Νότια Κορέα — και αθετήθηκαν», είπε η Μπασκαράν. «Καμία συμφωνία μέχρι στιγμής δεν αποδείχθηκε οριστική, και αυτό δημιουργεί ένα επίπεδο εύλογης ανησυχίας στη βιομηχανία». Η επικείμενη λήξη των εξαμηνιαίων προσωρινών αδειών εξαγωγής που ενέκρινε η Κίνα στις αρχές του καλοκαιριού σημαίνει επίσης ότι οι αμερικανικές εταιρείες θα καταθέσουν ταυτόχρονα αιτήματα ανανέωσης, κάτι που μπορεί να δημιουργήσει συσσώρευση εγκρίσεων. Οι αγοραστές φοβούνται ότι η Κίνα, όπως έκανε τον Μάιο και τον Ιούνιο, θα μπορούσε να επιβραδύνει τις εγκρίσεις — μια τακτική που οι παράγοντες της αγοράς θεωρούν μορφή ελέγχου εξαγωγών.

«Σε συζητήσεις με Κινέζους νομικούς συμβούλους, η σύσταση είναι να προχωρήσετε με τις αιτήσεις αδειών πριν λήξει η περίοδος παύσης», δήλωσε ο Μαρκ Λούντβικοβσκι, επικεφαλής του τμήματος διεθνούς εμπορίου της Clark Hill. «Μπορούν να τραβήξουν την πρίζα ανά πάσα στιγμή, αν τα πράγματα στραβώσουν».