Τον περασμένο Απρίλιο κυκλοφορούσε στο γερμανικό Facebook ένα υποτιθέμενο ρητό της Αναλένα Μπέρμποκ, επικεφαλής των Πρασίνων και υποψήφιας – την εποχή εκείνη – για την καγκελαρία στις επικείμενες βουλευτικές εκλογές: ότι πρέπει να απαγορευθούν τα κατοικίδια ζώα, διότι εκλύουν μεγάλη ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα. Το 2018, στη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα στη Βραζιλία, το WhatsApp κατακλύστηκε με μηνύματα υπέρ του εθνολαϊκιστή υποψήφιου Ζαΐρ Μπολσονάρο, αλλά και με διαδόσεις ότι ο αριστερός αντίπαλός του ετοιμάζεται να εγκαθιδρύσει στρατιωτική δικτατορία και να νομιμοποιήσει την …παιδοφιλία. Στη διάρκεια της πανδημίας πληθαίνουν τα βίντεο και οι αναρτήσεις που αναδεικνύουν μειοψηφικές απόψεις εντός της επιστημονικής κοινότητας.
Κοινός παρονομαστής σε όλα αυτά: πρόκειται για Fake news, για παραπληροφόρηση, για πληροφορίες που είναι εν μέρει ή και εντελώς λανθασμένες, αλλά δημοσιεύονται με συγκεκριμένη πρόθεση, είτε για να επηρεάσουν την πολιτική ατζέντα, είτε απλώς για να προσελκύσουν όσο το δυνατόν περισσότερα clicks. Τα fake news διαδίδονται συχνά με αστραπιαία ταχύτητα. Πολλοί χρήστες δυσκολεύονται να τα διαχωρίσουν από τις πραγματικές ειδήσεις. Οι ειδικοί της DW δίνουν κάποιες συμβουλές για να αντιμετωπίσουμε την πλημμυρίδα των πληροφοριών στα social media. Ας αρχίσουμε σήμερα με την πιο απλή μορφή των fake news, τα κείμενα ή σχόλια.
Απαραίτητη η επιφυλακτικότητα
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύει το τελευταίο Digital News Report του Ινστιτούτου Reuters στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, οι μισοί από τους ερωτηθέντες δηλώνουν ότι «τις τελευταίες ημέρες» έχουν διαβάσει ψευδείς ή παραπλανητικές πληροφορίες για την πανδημία. Ποσοστό άνω του 25% θεωρεί ότι έχει διαβάσει ψευδείς πληροφορίες για την προσωπική ζωή διασημοτήτων. Τα στοιχεία αυτά μας υπενθυμίζουν ότι όποιος κινείται στο διαδίκτυο, μεταξύ άλλων και σε εφαρμογές όπως το messenger, θα πρέπει να επιδεικνύει έναν υγιή σκεπτικισμό και να μην παίρνει τοις μετρητοίς όλα όσα διαβάζει, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για ένα συναισθηματικά φορτισμένο ζήτημα.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα με την Αναλένα Μπέρμποκ: η υποψήφια των Πρασίνων για την καγκελαρία ποτέ δεν είχε ζητήσει να απαγορευθούν τα κατοικίδια, κι όμως, πολλοί χρήστες στο διαδίκτυο έσπευσαν να εκφράσουν την αγανάκτησή τους για το υποτιθέμενο σχόλιο. Αυτό μάλλον δεν θα συνέβαινε, αν ακολουθούσαν τις συμβουλές της Ίνες Άιζελε, δημοσιογράφου της Deutsche Welle με εξειδίκευση στον εντοπισμό των fake news. «Πολλοί κάνουν forward ένα βίντεο ή άλλο περιεχόμενο, χωρίς να εξετάζουν το περιεχόμενο ή την προέλευσή του», λέει η Ίνες Άιζελε. «Θα ήταν καλύτερα να σκεφτούν μια στιγμή: Φαίνεται αληθινή η πληροφορία; Ξέρουμε από πού προέρχεται; Ποιος θα είχε συμφέρον να τη διαδώσει; Μήπως υπάρχουν ενδείξεις ότι δεν είναι αξιόπιστη; Ορθογραφικά λάθη, για παράδειγμα»;
Διαβάστε περισσότερα: DW