Την ώρα που η κυβέρνηση εξαγγέλλει πρόγραμμα απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων σε Αμύνταιο και Μεγαλόπολη (Αμύνταιο Ι και ΙΙ και Μεγαλόπολη ΙΙΙ συνολικής ισχύος 900 MW), για να αντιμετωπίσει τον βραχνά των ρύπων και να συνδράμει το σχέδιο εξυγίανσης της ΔΕΗ, η έκθεση της δεξαμενής σκέψης «The Green Tank» που δόθηκε την Τρίτη στην δημοσιότητα, καθίσταται παραπάνω από επίκαιρη ρίχνοντας άπλετο φως στα οικονομικά των 14 λιγνιτικών μονάδων.
Με τίτλο «Τα οικονομικά των ελληνικών λιγνιτικών μονάδων: Τέλος εποχής», η έκθεση αποδεικνύει ότι η λιγνιτική παραγωγή θα συνεχίσει να είναι ζημιογόνα και τα επόμενα χρόνια, εκτιμώντας ότι με το υφιστάμενο χαρτοφυλάκιο τα επόμενα 3,5 χρόνια οι ζημιές της Επιχείρησης θα σκαρφαλώσουν στο 1,3 δις. από 700 εκ. που ήταν από τον Ιανουάριο του 2016 έως και τον Ιούνιο του 2019.
Στην έκθεση που παρουσίασε ο κ. Νίκος Μάντζαρης, αναλυτής πολιτικής για την ενέργεια και το κλίμα στο The Green Tank, εξετάζονται 4 σενάρια και γίνονται προβλέψεις για την εξέλιξη των οικονομικών μεγεθών τα επόμενα 3,5 χρόνια.
Η έκθεση καταδεικνύει ότι κανένα μελλοντικό σενάριο δεν μπορεί να οδηγήσει την ελληνική λιγνιτική βιομηχανία σε καθαρά κέρδη τα επόμενα 3,5 χρόνια, ακόμα και αν οι τιμές άνθρακα είναι σημαντικά χαμηλότερες από τις προβλέψεις των αναλυτών.
Η ακτινογραφία των λιγνιτικών μονάδων
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, τα μικτά κέρδη όλων των λιγνιτικών το πρώτο εξάμηνο του 2019, εκτιμήθηκαν σε 33,8 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 48% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2018 και 84% συγκριτικά με το 2017.
Η μείωση αυτή αποδίδεται κυρίως στη μείωση της λιγνιτικής ηλεκτροπαραγωγής και στη εκτίναξη του κόστους των τιμών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) το 2019.
Tο κόστος CO2 έχει υπερ-τετραπλασιαστεί από λιγότερο από 10ευρώ/MWh στις αρχές του 2016 σε περισσότερο από 40ευρώ/MWh στο μέσο του 2019. Από την «λογιστική» ακτινογραφία πάντως των μονάδων προκύπτει ότι η μονάδα της Μελίτης είχε τα μεγαλύτερα μικτά κέρδη το πρώτο εξάμηνο του 2019, όπως και του «Αγ. Δημητρίου V» το 2017. Οι μονάδες Αγ. Δημήτριος Ι, Καρδιά Ι-ΙΙI, Mεγαλόπολη ΙΙΙ- IV είχαν αρνητικά μικτά κέρδη το 2019.
Η έκθεση καταλήγει ότι πέραν της προστασίας του κλίματος, της φύσης και της δημόσιας υγείας,η απόσυρση λιγνιτικών μονάδων επιβάλλεται και για αμιγώς οικονομικούς λόγους στο πλαίσιο της οικονομικής διάσωσης της ΔΕΗ, η οποία βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη χειρότερη οικονομική κατάσταση στην ιστορία της. Συγκεκριμένα:
-Προτείνονται οι αποσύρσεις των ΑΗΣ Καρδιάς και ΑΗΣ Αμυνταίου καθώς εκτιμάται ότι θα μειώσουν τις καθαρές ζημιές της λιγνιτικής βιομηχανίας κατά περισσότερο από 600 εκ. ευρώ τα επόμενα 3,5 χρόνια.
-Υπό την προϋπόθεση ότι 3 TWh ηλεκτρικής ενέργειας τον χρόνο μπορούν να καλυφθούν από άλλες πηγές, προτείνονται επίσης οι αποσύρσεις των μονάδων του Αγ. Δημητρίου Ι-ΙΙ και Μεγαλόπολης IV καθώς θα βελτιώσουν κατά 66% τα οικονομικά μεγέθη σε σύγκριση με το σενάριο στο οποίο δεν πραγματοποιείται καμία απόσυρση.
Τα ευρήματα της έκθεσης αποδεικνύουν επίσης την επιτακτική ανάγκη αναθεώρησης του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Το σημερινό προσχέδιο του ΕΣΕΚ προτείνει παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας 9,5 TWh από λιγνίτη το 2030 από ένα λιγνιτικό στόλο καθαρής ισχύος 2,7 GW, ενώ η έκθεση δείχνει ότι η οικονομική διάσωση της ΔΕΗ είναι στενά συνδεδεμένη με τα ίδια επίπεδα λιγνιτικής ηλεκτροπαραγωγής αλλά 10 χρόνια νωρίτερα, διατηρώντας ένα πολύ μικρότερο λιγνιτικό στόλο καθαρής ισχύος λιγότερο από 1,5 GW.
«Τα στοιχεία δεν ψεύδονται. Με δεδομένη την εκτόξευση των τιμών διοξειδίου του άνθρακα και το γεγονός ότι οι ελληνικοί λιγνιτικοί σταθμοί έχουν μακράν τη μεγαλύτερη ένταση άνθρακα στην Ευρώπη, επιβάλλεται η Ελλάδα να δεσμευτεί σε ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα απόσυρσης όλων των λιγνιτικών μονάδων μέχρι το 2030 το αργότερο. Οι προτάσεις που παρουσιάζονται σε αυτή την έκθεση μπορούν να συμβάλλουν στην επιλογή των μονάδων που πρέπει να αποσυρθούν κατά προτεραιότητα», δήλωσε ο Νίκος Μάντζαρης.
Αξιοσημείωτη είναι η αναφορά των αναλυτών της δεξαμενής σκέψης σε μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας σχετικά με το μέλλον των λιγνιτικών μονάδων, επισημαίνοντας ότι θα μπορούσαν να μετατραπούν σε μονάδες αποθήκευσης ενέργειας και σε τεχνολογίες υδρογόνου, αναφορά που επεκτείνουν ακόμη και για την υπερσύγχρονη μονάδα Πτολεμαίδα 5 για την οποία η ΔΕΗ θα πληρώσει 1,4 δις.
Η Παγκόσμια Τράπεζα, η οποία αποτελεί τεχνικό σύμβουλο της Κομισιόν στα θέματα μετάβασης των περιοχών που εξαρτώνται από τον άνθρακα στη μεταλιγνιτική εποχή, εκπονεί μελέτη για τις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας στην Ελλάδα και της Σιλεσίας στην Πολωνία. Η μελέτη, αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Ιούλιο του 2020.