Οι σεισμοί στην Τουρκία «τινάζουν στον αέρα» τις προσδοκίες της κυβέρνησης Ερντογάν για βελτίωση των οικονομικών στο δρόμο προς τις κάλπες. Το τουρκικό νόμισμα, που είχε σταθεροποιηθεί, είναι πιθανό να γνωρίσει νέα υποτίμηση. Ο πληθωρισμός, που προβλεπόταν ότι θα υποχωρήσει αισθητά, αναμένεται τώρα να αυξηθεί εκ νέου. Τα δημόσια οικονομικά που έδιναν χώρο για σειρά προεκλογικών παροχών (από τις αρχές του έτους μπήκαν σε εφαρμογή μέτρα όπως ενεργειακές επιδοτήσεις, στήριξη των φοιτητών, αυξήσεις στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, αύξηση του κατώτατου μισθού και διαγραφή ορισμένων χρεών) θα υποστούν ισχυρή πίεση.
Όπως, ωστόσο, επισημαίνει στο newmoney η κορυφαία οικονομολόγος της Μ. Βρετανίας Βίκυ Πράις, πολλά θα εξαρτηθούν από το ύψος της διεθνούς στήριξης που θα λάβει η Τουρκία και το πώς αυτή θα αξιοποιηθεί.
Η Β. Πράις, επικεφαλής Οικονομικός Σύμβουλος και μέλος του ΔΣ του Κέντρου Οικονομικών και Επιχειρηματικών Ερευνών (CEBR) – μίας από τις μεγαλύτερες εταιρείες οικονομικών αναλύσεων στη Μ. Βρετανία-, παρουσιάζει τη «βεντάλια» των επιπτώσεων στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα της Τουρκίας, την πιθανότητα κοινωνικών ταραχών αλλά και την εκτίμηση ότι η πολιτική κατάσταση δύσκολα θα αλλάξει.
Οι καταστροφικοί σεισμοί στην Τουρκία αναμένεται να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομία της χώρας. Μπορούμε να βάλουμε αριθμούς σε αυτή την υπόθεση;
«Είναι πολύ νωρίς για να το πούμε, καθώς η αποκατάσταση της καταστροφής μόλις ξεκίνησε. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για μια μεγάλη καταστροφή και με μεγάλο κόστος σε ανθρώπινες ζωές. Ο συνδυασμένος αριθμός των νεκρών της Τουρκίας και της Συρίας εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλότερος από ορισμένες ανάλογες μεγάλες καταστροφές, όπως στην Αϊτή το 2010 (300 χιλιάδες νεκροί), στην Κίνα το 1976 (250 χιλ.), αλλά βρίσκεται μόλις κάτω από τον αριθμό των νεκρών στην Αρμενία το 1988 ή στο Ιράν το 1990 και το 2003.
Ωστόσο για την Τουρκία σημαίνει μεγάλη απώλεια υποδομών και μια μεγάλη προσπάθεια αποκατάστασης των καταστροφών σε κάποιο στάδιο, που απαιτεί υγειονομική και κατασκευαστική υποστήριξη και πιθανώς πολύ περισσότερα. Το Bloomberg εκτιμά ότι το κόστος θα είναι τουλάχιστον 5,5% του τουρκικού ΑΕΠ, αν και θα υπάρξει επίσης σημαντική διεθνής υποστήριξη, η οποία εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια για την ανθρωπιστική βοήθεια και την ανοικοδόμηση.»
Ποιοι τομείς της τουρκικής οικονομίας αναμένεται να επηρεαστούν περισσότερο;
«Οι τομείς της ενέργειας, των μεταφορών και του εξοπλισμού κατασκευών θα έχουν ζήτηση, αλλά και οι τομείς που παρέχουν τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης, καθώς και οι υπηρεσίες υγείας και η παροχή φαρμάκων. Ο λειτουργικός εξοπλισμός και η υγιεινή θα αντιμετωπίσουν αυξανόμενες πιέσεις και είναι πιθανό να υπάρξει αύξηση του πληθωρισμού. Πολλοί άνθρωποι θα έχουν χάσει μετρητά και οικονομίες ζωής και τα περισσότερα από τα υπάρχοντά τους, τα οποία και πάλι θα πρέπει να αντιμετωπίσει το κράτος. Οι ασφαλιστικές εταιρείες θα πρέπει να εκτιμήσουν την έκταση των απαιτούμενων αποζημιώσεων, οι οποίες θα μπορούσαν να είναι σημαντικές και να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στις ίδιες ή στους αντασφαλιστές τους. Τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις στις πληγείσες περιοχές μπορεί κάλλιστα να μην αποπληρωθούν, ασκώντας πίεση στις τράπεζες.»
Θα υπάρξουν άμεσες επιπτώσεις για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες που ζουν μακριά από τις περιοχές όπου σημειώθηκαν οι σεισμοί;
«Η Τουρκία φιλοξενεί ήδη 3,6 εκατομμύρια πρόσφυγες μόνο από τη Συρία. Οι κρατικοί πόροι αναμένεται να επιβαρυνθούν περαιτέρω, καθώς οι πολίτες από τις πληγείσες περιοχές θα καταφύγουν σε άλλες περιοχές. Η επιπλέον επιβάρυνση θα απαιτήσει περαιτέρω στήριξη από την κεντρική κυβέρνηση ή/και διεθνή βοήθεια. Προφανώς θα υπάρξει ζήτηση για στέγαση και για βασικά είδη πρώτης ανάγκης που θα μπορούσαν να ανεβάσουν τις τιμές στις περιοχές υποδοχής – και φυσικά να προκαλέσουν εντάσεις, αν και είναι πιθανό να υπάρξει σημαντική εξωτερική υποστήριξη.»
Η τουρκική λίρα είχε ήδη χάσει μεγάλο μέρος της αξίας της έναντι του δολαρίου και του ευρώ. Υπάρχει λόγος να περιμένουμε ότι θα υποτιμηθεί περαιτέρω;
«Καθώς η οικονομία επιβραδύνεται και ο πληθωρισμός αυξάνεται, η λίρα πιθανότατα θα αποδυναμωθεί. Δεν είναι σαφές τι θα κάνει η Κεντρική Τράπεζα σε σχέση με τα επιτόκια και θα μπορούσε να υπάρξει πίεση να τα μειώσει για να στηρίξει την οικονομία, παρά την αναμενόμενη αύξηση των τιμών.»
Υπάρχουν καταγγελίες ότι ορισμένοι εργολάβοι στην Τουρκία δεν συμμορφώνονται με τους κανονισμούς ασφαλείας των κατασκευών. Υπάρχει τρόπος να μάθουμε αν αληθεύουν αυτές οι καταγγελίες; Εκτιμάτε ότι ο τομέας θα μεταρρυθμιστεί μετά τον σεισμό;
«Δύσκολο να πω προς το παρόν και θα χρειαστεί χρόνος για να φτάσουμε στην άκρη του νήματος. Αλλά είναι περίεργο ότι ορισμένα κτίρια κατέρρευσαν εντελώς και άλλα δίπλα τους φαίνεται να έχουν επηρεαστεί ελάχιστα.»
Είναι δυνατόν η τραγωδία του σεισμού να προκαλέσει ανατροπές στην τουρκική πολιτική σκηνή και να επηρεάσει το αποτέλεσμα των εκλογών του Μαΐου;
«Θα υπάρξει αυξημένος προβληματισμός τόσο για την έλλειψη προειδοποίησης όσο και για την έλλειψη ετοιμότητας για ένα τέτοιο συμβάν- καθώς και για την αργοπορημένη αντίδραση των αρχών. Ωστόσο, με τον Ερντογάν να έχει κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης στις πληγείσες περιοχές, η οποία δεν πρόκειται να αρθεί πριν από τις εκλογές του Μαΐου 2023, η πιθανότητα πραγματικής αλλαγής φαίνεται αμφίβολη.»
Διαβάστε ακόμη
Ρύθμιση οφειλών: 72 δόσεις και για όσους πλήρωναν κανονικά – «Eπιστρέφουν» οι 120 – Παραδείγματα
Δήμος Αθηναίων: Τι απαντά για τις αυθαίρετες κατασκευές στο Athens BC της Coco-Mat