Κοινωνικές κατοικίες: Ποιοι είναι δικαιούχοι για χαμηλό ενοίκιο και δυνατότητα εξαγοράς μέσω «rent to own»

Ανοίγει ο δρόμος για τη δημιουργία κοινωνικών κατοικιών με χαμηλό ενοίκιο με τον Νόμο 5229/2025 οι οποίες θα διατίθενται σε ευάλωτα νοικοκυριά με βάση συγκεκριμένα κοινωνικά κριτήρια. Οι συνταξιούχοι δικαιούχοι θα επιλέγονται από τον ΟΠΕΚΑ, και το ύψος του μισθώματος θα είναι σημαντικά χαμηλότερο από τα ενοίκια της αγοράς.

Οι αιτήσεις θα αξιολογούνται με βάση τα εξής κριτήρια:

Εισόδημα
Περιουσιακή και οικογενειακή κατάσταση
Ηλικία των παιδιών
Ύπαρξη αναπηρίας

Αυτά τα κριτήρια θα εξειδικευτούν με υπουργική απόφαση και θα ισχύουν σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, από την αίτηση μέχρι τη σύναψη ή ανανέωση της μίσθωσης.

Η κοινωνική αντιπαροχή είναι ένα νέο μοντέλο συνεργασίας του κράτους με ιδιώτες:

Ο ιδιώτης αναλαμβάνει την κατασκευή ή ανακαίνιση δημόσιων κτιρίων.
Τουλάχιστον το 30% των διαμερισμάτων παραχωρείται στο κράτος για κοινωνική χρήση.
Τα υπόλοιπα διατίθενται στην αγορά, ενισχύοντας την προσφορά στέγης.

Αυτό το μοντέλο επιτρέπει στο Δημόσιο να αποκτήσει κοινωνικές κατοικίες χωρίς να ξοδεύει, ενώ ενισχύει το κοινωνικό απόθεμα.

Οι νέες κατοικίες θα προκύψουν από:

Αναξιοποίητα ακίνητα του Δημοσίου.
Ανενεργά στρατόπεδα, σε συνεργασία με το Υπουργείο Άμυνας.
Από αυτά, το 25% των κατοικιών θα καλύπτει τις ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων, ενώ το 75% θα διατεθεί ως κοινωνικές κατοικίες.

Το ενοίκιο για τις κοινωνικές κατοικίες θα είναι:

Χαμηλότερο από τις τιμές της αγοράς.
Προσαρμοσμένο στο εισόδημα του δικαιούχου και στην αξία του ακινήτου.
Καθορισμένο από το κράτος και όχι από τον κατασκευαστή.

Η συντήρηση των κατοικιών θα μπορεί να ανατίθεται σε ιδιώτες, διασφαλίζοντας την καλή κατάσταση των κτιρίων και την αναδιάθεση τους σε νέους δικαιούχους.

Οι κοινωνικές κατοικίες δεν θα είναι απομονωμένες, αλλά θα εντάσσονται στον οικιστικό ιστό, κοντά σε ιδιωτικές κατοικίες, αποφεύγοντας έτσι την κοινωνική απομόνωση και τη δημιουργία «γκέτο».

Με το πρόγραμμα “rent to own”, οι δικαιούχοι θα έχουν τη δυνατότητα να εξαγοράσουν το διαμέρισμα που νοικιάζουν μετά από 10 χρόνια. Αυτό το καινοτόμο μοντέλο επιτρέπει στους ενοικιαστές να γίνουν ιδιοκτήτες με ευνοϊκούς όρους.

Ο δικαιούχος υπογράφει σύμβαση κοινωνικής μίσθωσης τουλάχιστον 10 ετών.
Στο συμβόλαιο υπάρχει ρήτρα εξαγοράς μετά τη δεκαετία.
Η σύμβαση θα είναι συμβολαιογραφική και καταχωρημένη στο Κτηματολογικό Γραφείο για προστασία των δικαιωμάτων των ενοικιαστών.

Ακόμα και αν επιλεγεί η εξαγορά, το Δημόσιο θα διατηρεί τουλάχιστον το 30% των κατοικιών για κοινωνική χρήση, εξασφαλίζοντας έτσι ότι το πρόγραμμα θα συνεχίσει να ενισχύει τη στέγαση στο μέλλον.

Σε σχέση με το 2022, ο Νόμος 5229/2025: