Nέα νομοθετική ρύθμιση με σκοπό την τακτοποίηση μεγάλων αυθαιρέτων που καταργήθηκε από την προηγούμενη πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος ετοιμάζεται να φέρει μέσα στο καλοκαίρι το ΥΠΕΝ.

Το υπουργείο δέχεται μεγάλες πιέσεις από μηχανικούς, επαγγελματίες αλλά και από δημόσιους φορείς που έχουν στην κατοχή τους εκατοντάδες αυθαίρετα (δημοτικά κτίρια, σχολεία, νοσοκομεία κ.ά.), για να παρακάμψει το υφιστάμενο πλαίσιο και να επαναφέρει με οριζόντιο τρόπο την τακτοποίηση αυθαιρέτων της κατηγορίας 5.

Πρόκειται για μια πολύ μεγάλη κατηγορία πολεοδομικών παραβάσεων (άνω του 40% της δόμησης και 20% του ύψους) ή ακίνητα χωρίς οικοδομική άδεια.
Τα επιχείρημα του ΤΕΕ αλλά και άλλων φορέων με τους οποίους υπάρχουν διαβουλεύσεις τους τελευταίους μήνες με την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ είναι να υπάρξει μια πιο δίκαιη αντιμετώπιση, καθώς η προηγούμενη υπουργική απόφαση καλλιέργησε ένα πλέγμα αυθαιρεσιών δύο ταχυτήτων.

Ετσι, ενώ για την πλειονότητα των μεγάλων πολεοδομικών παραβάσεων σταμάτησε η υπαγωγή δηλώσεων στην πλατφόρμα αυθαιρέτων από το β’ εξάμηνο του 2020, μέσα σε αυτή τρύπωσαν τα αυθαίρετα από πλειστηριασμούς, τα ακίνητα τραπεζών, κληρονομιών αλλά και περιοχών που κηρύχθηκαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω φυσικών καταστροφών (π.χ. πλημμυρών, σεισμών).

Μάλιστα με πρόσφατη τροπολογία διευρύνθηκε η εφαρμογή της ρύθμισης ώστε να μην αφορά μόνο τα ακίνητα που ήδη έχουν περιέλθει στο χαρτοφυλάκιο των τραπεζών αλλά και την τακτοποίηση αυθαιρεσιών της κατηγορίας 5 όλων των ακινήτων τραπεζών από πλειστηριασμούς μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2025.

Η ρύθμιση αυτή μάλιστα για τα αυθαίρετα κατηγορίας 5 των τραπεζών ήρθε ύστερα από σχετικό αίτημα των ίδιων προκειμένου να καλυφθεί το κενό που δημιουργείται από το πάγωμα των πλειστηριασμών, λόγω της πανδημίας, και να θωρακίσει από άμεσες και μελλοντικές διακινδυνεύσεις τα χαρτοφυλάκια των ακινήτων τους.

Ταυτόχρονα, όμως, η νέα ρύθμιση φαίνεται ότι αποτελεί άλλο ένα βήμα προς την ωρίμανση συνολικής λύσης για τα αυθαίρετα της κατηγορίας 5, την οποία μελετά το υπουργείο Περιβάλλοντος, όσον αφορά τόσο στην οριστική τακτοποίηση των ήδη δηλωμένων ακινήτων όσο και την παροχή δεύτερης ευκαιρίας για υποβολή δηλώσεων σε χιλιάδες ιδιοκτήτες που έχασαν την προθεσμία της 30ης Σεπτεμβρίου 2020, όταν έκλεισε η πλατφόρμα υπαγωγής.

Τι αλλαγές έρχονται

Σήμερα υπολογίζεται ότι έχουν υπαχθεί στους νόμους των αυθαιρέτων πάνω από 560.000 κτίρια σε σύνολο 2 εκατομμυρίων δηλώσεων. Ωστόσο, εκτιμάται ότι υπάρχουν πολύ περισσότερα που στην πραγματικότητα ενώ είναι αυθαίρετα, έχουν μπει σε μια διαχρονική ομηρεία. Με το προηγούμενο νομοθετικό πλαίσιο για την κατηγορία 5 υπήρχε η δυνατότητα της υποβολής δήλωσης, με εξαίρεση από την κατεδάφιση για 30 χρόνια και της εσαεί νομιμοποίησης μόνο μέσω της Τράπεζας Γης και της αγοράς συντελεστή δόμηση, αλλά οκτώ χρόνια μετά τη θεσμοθέτησή της παραμένει ανενεργή.

Η πρόβλεψη του νομοθέτη για τη δημιουργία της Τράπεζας Γης ήταν να νομιμοποιήσει τις μεγάλες παρανομίες, με τις ευλογίες του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, καθώς οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων θα εξαγόραζαν από την Τράπεζα Γης τίτλους μεταφοράς συντελεστή δόμησης. Μέρος του ποσού που θα συγκεντρωνόταν από τη νομιμοποίηση της κατηγορίας 5 θα κατευθυνόταν μέσω του Πράσινου Ταμείου στη δημιουργία χώρων πρασίνου σε επιβαρυμένες περιοχές ως περιβαλλοντικό αντιστάθμισμα. Πάνω σε ένα παρόμοιο νομοθετικό πλαίσιο σκοπεύει να «αναστήσει» την κατηγορία 5 το ΥΠΕΝ, το οποίο διά του υφυπουργού Νίκου Ταγαρά έχει δηλώσει ανοιχτά ότι σχεδιάζει να άρει τις ανισότητες που έχουν δημιουργηθεί στην αγορά ακινήτων.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο θα πατήσει ξανά στην Τράπεζα Γης για να επιτρέψει την τακτοποίηση των αυθαιρέτων χωρίς περιορισμούς, η οποία θα γίνει μέσω της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας του Κτιρίου. Ασφαλιστική δικλίδα εξετάζεται να αποτελέσει ο έλεγχος στο 100% των δηλώσεων και ενδεχομένως και ένα πιο αυστηρό καθεστώς (π.χ. στα πρόστιμα). Απαραίτητη όμως προϋπόθεση για να προχωρήσει ο μηχανισμός της Τράπεζας Γης είναι να υπάρξει πρόοδος στη θεσμοθέτηση των Ζωνών Υποδοχής Συντελεστή Δόμησης, των λεγόμενων ΖΥΣ. Από πέρυσι το καλοκαίρι η προηγούμενη πολιτική ηγεσία είχε εξαγγείλει την προκήρυξη 50 μελετών, ωστόσο ακόμη δεν έχει προκηρυχθεί καμία.

Προκειμένου μάλιστα να εξασφαλίσει ότι θα υπάρξει μια ασφαλής ρύθμιση για την κατηγορία 5 που δεν θα καταπέσει στο ΣτΕ, το ΥΠΕΝ είχε εντάξει στο θεσμικό πλαίσιο και κάποιες νέες ρυθμίσεις ώστε οι οικιστικές αυτές ζώνες να μην αλλοιώσουν τη φυσιογνωμία μιας περιοχής, ούτε να δυσχεράνουν τους όρους διαβίωσης που έχουν διαμορφωθεί λόγω χαμηλού συντελεστή.

Στο υπουργείο θεωρούνται καταλληλότερες οι περιοχές που ενώ έχουν ενταχθεί στο σχέδιο παρουσιάζουν μικρό βαθμό υλοποίησης του σχεδιαζόμενου συντελεστή και είναι σχετικά αραιοδομημένες. Οι ΖΥΣ μαζί με Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια θα αποτελέσουν τις προτεραιότητες του ΥΠΕΝ.

Υπέρ της ρύθμισης για τα μεγάλα αυθαίρετα έχει ταχθεί ανοικτά και ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός, ο οποίος το φθινόπωρο είχε συγκρουστεί με την πολιτική ηγεσία, όταν αποφασίστηκε η απόσυρση της δυνατότητας τακτοποίησης των μεγάλων αυθαιρέτων.

Ο επικεφαλής των μηχανικών είχε αντιδράσει και με την απόσυρση της διάταξης που αφαιρούσε από τα αυθαίρετα της κατηγορίας 5 τη διά βίου νομιμοποίηση, δηλαδή τη δυνατότητα της αγοράς μεταφοράς συντελεστή δόμησης από την Τράπεζα Γης, όπως αρχικά προβλεπόταν.

Εφόσον δεν υπάρξει συνολική ρύθμιση για τα αυθαίρετα της κατηγορίας 5, ώστε να είναι υποδοχείς μεταφοράς συντελεστή δόμησης, ο κ. Στασινός έχει αναφέρει ότι στην πράξη δεν θα υπάρξει αγορά για την εφαρμογή του θεσμού της μεταφοράς συντελεστή δόμησης μέσω της Ψηφιακής Τράπεζας Γης και θα είναι εξαιρετικά περιορισμένος ο κύκλος των εσόδων που θα δημιουργηθούν από τις εξαγορές συντελεστή.

Διαβάστε ακόμη: 

Σούπερ μάρκετ: Tι ώρα κλείνουν σήμερα Σάββατο 8 Μαΐου

Φορολογικές δηλώσεις 2021: Πότε ανοίγει το Τaxisnet – Τι αλλάζει

Eπίδομα 534 ευρώ: Tα κριτήρια επιλεξιμότητας και οι νέες λίστες ΚΑΔ (vid)