Η νέα έκθεση της ACER για το 2025 φέρνει στο φως μια δυσάρεστη αλήθεια: οι Έλληνες καταναλωτές πλήρωσαν ακριβότερο ρεύμα πέρυσι εξαιτίας μιας παρέκκλισης που μείωσε τη χωρητικότητα των διασυνδέσεων της χώρας.

Σύμφωνα με την ανάλυση, αν η Ελλάδα εφάρμοζε πλήρως τον ευρωπαϊκό «κανόνα 70%» – που υποχρεώνει τους διαχειριστές να διαθέτουν το 70% της δυναμικότητας των γραμμών για διασυνοριακό εμπόριο – τότε οι μισές ημέρες με εκρήξεις τιμών άνω των 1.000 €/MWh στη Νοτιοανατολική Ευρώπη θα είχαν αποφευχθεί. Με απλά λόγια: οι λογαριασμοί ρεύματος θα ήταν χαμηλότεροι για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Η παρέκκλιση αφορά το πόση από την ικανότητα των γραμμών ηλεκτρικού ρεύματος που συνδέουν την Ελλάδα με άλλες χώρες μπορεί να χρησιμοποιηθεί για διασυνοριακό εμπόριο.
Οι διαχειριστές του δικτύου πρέπει να διαθέτουν τουλάχιστον το 70% της χωρητικότητας για να στέλνουν ή να παίρνουν ρεύμα από γειτονικές χώρες.

Η παρέκκλιση του 60%

Το 2024 η Ελλάδα πέτυχε εξαίρεση από τον κανόνα. Αντί για το 70%, υποχρεώθηκε να διαθέτει μόλις το 60% της δυναμικότητας των γραμμών. Το επιχείρημα ήταν οι εσωτερικές συμφορήσεις του δικτύου.
Στην πράξη όμως, αυτό σήμαινε ότι λιγότερη ενέργεια μπορούσε να εισαχθεί από τα Βαλκάνια σε χαμηλές τιμές, ενώ χάθηκε και η δυνατότητα εξαγωγής πλεονάζουσας πράσινης παραγωγής σε ώρες χαμηλής ζήτησης.
Το αποτέλεσμα ήταν διπλά αρνητικό: ανεκμετάλλευτα κέρδη για τη χώρα και υψηλότερο κόστος για τους καταναλωτές.

Τα οφέλη που χάθηκαν

Σύμφωνα με την έκθεση, εάν οι διαχειριστές δικτύων στη λεγόμενη Core Region είχαν διαθέσει το 70% της χωρητικότητας τους για διασυνοριακό εμπόριο το 2024, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα είχε κερδίσει επιπλέον 580 εκατ. ευρώ σε πόρους για κοινωνική ευημερία. Αντί αυτού, η μερική εφαρμογή του κανόνα απέδωσε μόλις το 40% των δυνατών οφελών.
Παράλληλα, στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, η πλήρης εφαρμογή θα είχε αποτρέψει σχεδόν τους μισούς από τους ακραίους αιφνίδιους «λογαριασμούς σοκ» που σημειώθηκαν το καλοκαίρι του 2024, όταν οι τιμές ξεπέρασαν ακόμη και τα 1.000 €/MWh.

Το τίμημα της ανεπαρκούς διασυνοριακής συνεργασίας ήταν βαρύ: το κόστος για τη διαχείριση της συμφόρησης στο ευρωπαϊκό δίκτυο ανήλθε σε 4,3 δισ. ευρώ μόνο το 2024, ποσό αντίστοιχο με την ετήσια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας της Αυστρίας.

Το «στενό σημείο» με τη Βουλγαρία

Η ACER τονίζει ιδιαίτερα το σύνορο Ελλάδας–Βουλγαρίας. Εκεί, οι περιορισμοί δεν οφείλονται στο βουλγαρικό δίκτυο, αλλά στο ελληνικό. Το bottleneck (στενό σημείο) βρίσκεται εντός Ελλάδας, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι δυνατότητες εμπορίου προς Βορρά. Αυτό στερεί από την Ελλάδα τη δυνατότητα να εισάγει φθηνότερη ενέργεια, αλλά και να αξιοποιεί τις εξαγωγές ΑΠΕ, χτυπώντας τη δυναμική της χώρας ως περιφερειακού κόμβου.

Οι αδυναμίες με την Ιταλία

Στην περίπτωση της ελληνοϊταλικής διασύνδεσης, το πρόβλημα δεν είναι ρυθμιστικό αλλά τεχνικό. Αρκετές ώρες του 2024 οι ροές περιορίστηκαν όχι από τον κανόνα 70%, αλλά από μη θερμικούς περιορισμούς: ζητήματα σταθερότητας, ασφάλειας και φυσικές ιδιαιτερότητες της γραμμής. Αυτό δείχνει ότι ακόμα κι αν η Ελλάδα εφαρμόσει στο ακέραιο τον κανόνα, οι συναλλαγές θα παραμείνουν περιορισμένες χωρίς επενδύσεις σε αναβάθμιση και νέες υποδομές.

Η χαμένη ευκαιρία και το νέο στοίχημα

Για τους καταναλωτές, όλα τα παραπάνω μεταφράζονται σε ένα απλό συμπέρασμα: οι λογαριασμοί ρεύματος ήταν ακριβότεροι απ’ όσο θα μπορούσαν. Η Ελλάδα έμεινε εκτεθειμένη σε ακραίες τιμές, ενώ οι πολίτες πλήρωσαν το κόστος των καθυστερήσεων και των παρεκκλίσεων.

Η χώρα βρίσκεται σε στρατηγικό σημείο, με τη γεωγραφία να της προσφέρει τη δυνατότητα να εξελιχθεί σε ενεργειακό κόμβο που ενώνει Βαλκάνια, Μαύρη Θάλασσα, Ιταλία και Κεντρική Ευρώπη. Για να το πετύχει όμως, χρειάζεται να αφήσει πίσω της τις παρεκκλίσεις και να επενδύσει αποφασιστικά σε νέες διασυνδέσεις και ενίσχυση του εσωτερικού δικτύου.

Διαβάστε ακόμη

Παράταση στη φοροαπαλλαγή για ακίνητα που ανοίγουν το 2026 και νέοι κόφτες στα Airbnb

ΑΓΕΤ Ηρακλής: Πώς η εγχώρια ζήτηση τροφοδοτεί την κερδοφορία – Οι νέες επενδύσεις

Πλειστηριασμοί: Η χλιδάτη βίλα του Ψυχικού, ο Pharos του Πειραιά και ένα βαρύ όνομα του επίπλου (pics)

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα