Το πλήθος των αιτήσεων ΑΠΕ και οι δυσλειτουργίες που προκαλεί στην αγορά, αποτελούν σήμερα την μεγαλύτερη προτεραιότητα στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για να μην μετατραπεί σε φούσκα η αγορά της πράσινης ενέργειας.
Όπως αναφέρουν αρμόδια στελέχη, ακόμη και ο επανασχεδιασμός του ΕΣΕΚ με την προσθήκη και νέων υποδομών στο πλαίσιο της αναθεώρησης των στόχων για το κλίμα, είναι αδύνατο να χωρέσει τα υπό σχεδίαση έργα.
Η νέα ισχύς που προβλέπει το εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα μέχρι το 2030 αφορά έργα συνολικής δυναμικότητας 9 GW.
Ήδη, από τα τέλη του 2020 μέχρι σήμερα έχουν υποβληθεί αιτήσεις για 54 GW και αν η αγορά συνεχίσει να αναπτύσσεται με τους ίδιους ρυθμούς τότε μέχρι το καλοκαίρι η δυναμική θα έχει πολλαπλασιαστεί. Στο ΥΠΕΝ αλλά και στη ΡΑΕ γνωρίζουν καλά ότι η πλειοψηφία των αδειών είναι πλασματική όμως η ζημιά που προκαλείται είναι διπλή.
Αφενός γιατί μέσω της πληθώρας των μικρών έργων (κάτω από 500 KW και κάτω από 1 MW), τα οποία βρίσκονται εκτός των διαγωνιστικών διαδικασιών εμποδίζονται έργα που μπορούν να συμμετάσχουν σε αυτές και να ρίξουν το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας ανά μεγαβατώρα.
Ο λόγος είναι ότι τα έργα αυτά πέραν της αδειοδοτικής ευελιξίας τους καθώς δεν υπόκεινται σε υποβολή περιβαλλοντικής μελέτης, «κλειδώνουν» για τα επόμενα χρόνια υψηλές ταρίφες, την ώρα που οι διαγωνισμοί επιβεβαιώνουν κάθε φορά την καθοδική τάση των τιμών.
Αφετέρου, γιατί προκαλείται μια στρεβλή εικόνα στις τοπικές κοινωνίες που οδηγεί σε κλιμάκωση αντιδράσεων εναντίον ακόμη και σοβαρών επενδυτικών σχεδίων.
Ως προς το δεύτερο σκέλος, η κυβέρνηση αναμένεται να αναλάβει σύντομα νομοθετικές πρωτοβουλίες ξεκινώντας από τις λιγνιτικές περιοχές, όπου οι αντιδράσεις δυναμιτίζουν το κλίμα και συνιστούν απειλή στο σχέδιο της ενεργειακής μετάβασης.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι βρίσκεται υπό νομική επεξεργασία ένας νέος αδειοδοτικός μηχανισμός επιτάχυνσης, ο οποίος θα αντικαθιστά τον μηχανισμό αδειοδοτήσεων που εφαρμόζεται μέχρι σήμερα, σε ότι αφορά το πλήθος των φορέων που χρειάζεται να γνωμοδοτούν για ένα έργο. Πρόκειται για ένα αναγκαίο βηματισμό αν ληφθούν υπόψη οι αντιδράσεις από μεγάλες περιφέρειες της χώρας όπως η Δυτική Μακεδονία που έχουν στυλώσει τα πόδια και απειλούν δεκάδες έργα.
Τις νέες δικλείδες ασφαλείας για να θωρακιστεί ο μηχανισμός έναντι των ευκαιριακών επενδυτών συζήτησαν και χτες στην Επιτροπή ΑΠΕ στο ΥΠΕΝ. Σε πρώτη φάση, τα μέτρα που έπεσαν στο τραπέζι και θα εφαρμοστούν από τον επόμενο αδειοδοτικό κύκλο αφορούν την προσκόμιση εγγυητικής για τα έργα.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι το μέτρο θα προχωρήσει χωρίς όμως να προσδιορίζεται με ακρίβεια το ύψος της εγγυητικής επιστολής που μέχρι σήμερα απαιτούνταν με την αποδοχή της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης.
Στο εξής, υποχρέωση επιβολής εγγυητικής επιστολής θα υπάρχει κατά την αίτηση για Οριστική Προσφορά Σύνδεσης. Είναι ένα κριτήριο που θεωρείται ικανό να φιλτράρει την δεξαμενή των δήθεν επενδυτών και να επιβάλλει κανόνες στους όρους του παιχνιδιού.
To υπουργείο επιλύει και το θέμα των αιτήσεων για Οριστική Προσφορά Σύνδεσης, ζήτημα που έχει προκαλέσει ισχυρές αναταράξεις το τελευταίο διάστημα και έχει πληθύνει τις γκρίνιες προς τον διαχειριστή του συστήματος. Χθες αποφασίστηκε τα αιτήματα αυτά να έχουν ένα χρονικό προβάδισμα 4 μηνών έναντι των μικρότερων έργων, που μέχρι σήμερα δεσμεύουν κατά προτεραιότητα ηλεκτρικό χώρο μέσω κοινών αιτημάτων σύνδεσης.
Ένα ακόμη σημείο των επικείμενων αλλαγών αφορά τον έλεγχο των τίτλων ιδιοκτησίας που αποτελεί ένα εξίσου μεγάλο αγκάθι για τους «πράσινους» παραγωγούς ενέργειας.
Υπάρχουν εκατοντάδες καταγγελίες ότι πολλές εκτάσεις είναι δηλωμένες από δύο και τρεις φορές χωρίς να είναι σε γνώση των ιδιοκτητών αλλά και χωρίς να είναι υποχρεωμένοι οι υποψήφιοι επενδυτές να προσκομίσουν τίτλους.
Χθες κατά την συνεδρίαση της Επιτροπής, συζητήθηκε μια νέα πρόταση, σύμφωνα με την οποία θα γίνεται έλεγχος από ανεξάρτητους εξωτερικούς δικηγόρους του ιδιοκτησιακού των ιδιωτικών εκτάσεων οι οποίες δεσμεύονται για τις επενδύσεις ΑΠΕ. Δεν είναι όμως σαφές ποιος θα χρεώνεται τους δικηγόρους αυτούς και ποιος θα τους προσλαμβάνει.
Στο παρελθόν υπήρχαν σκέψεις να προσκομίζεται κάποιο προσύμφωνο παραχώρησης, τίτλοι γης ή σύμβαση μίσθωση με την υποβολή της αίτησης από τους επενδυτές.
Η ανάγκη περιορισμού των δικαιολογητικών, τα οποία συνοδεύουν τις αιτήσεις για οριστική προσφορά σύνδεσης καθώς και για άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας των έργων, όπως και η ανάγκη περιορισμού των αποφάσεων που απαιτούνται από διάφορες υπηρεσίες είναι επίσης από τα θέματα που θα απλοποιήσει το υπουργείο.
Στα ανοικτά θέματα που συζητήθηκαν χθες και αναμένονται παρεμβάσεις του ΥΠΕΝ είναι επίσης η υλοποίηση έργων σε δασικές εκτάσεις.
Από τις 14 Απριλίου έχει σταλεί επιστολή στη πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ από την ΕΛΕΤΑΕΝ, σε σχέση με την διαδικασία αδειοδότησης σε δασικές περιοχές και τις αλλαγές που χρειάζονται για να γίνει πιο αποτελεσματική η διαδικασία.
Η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας, αναφέρεται στο πλήθος των εγγράφων που απαιτούνται σήμερα από τις δασικές υπηρεσίες (γνωμοδότηση για την έγκριση επέμβασης που ενσωματώνεται στην ΑΕΠΟ, έκδοση της Πράξης Πληροφοριακού Χαρακτήρα, έγκριση τεχνικών μελετών οδοποιίας κ.α) και ζητά να ληφθούν μέτρα για το αντάλλαγμα χρήσης, για τον καθορισμό των αντισταθμιστικών κ.α.
Κατά την χθεσινή συνεδρίαση της Επιτροπής συζητήθηκε επίσης το πλαίσιο αδειοδότησης σταθμών ΑΠΕ με μονάδες αποθήκευσης, το οποίο θα παρουσιαστεί τον επόμενο μήνα καθώς και η σύνδεση μικρών σταθμών στο δίκτυο, η οποία προτάθηκε να γίνεται με απλή κοινοποίηση.
Οι επενδυτές ζητούν επίσης και το ΥΠΕΝ θα υλοποιήσει τη δημιουργία ενός σημείου επαφής για τους επενδυτές με πλήρη ψηφιοποίηση της αδειοδοτικής διαδικασίας (One Stop Shop). Αυτό ωστόσο προϋποθέτει ότι θα πρέπει να διασυνδεθούν πολλά πληροφοριακά συστήματα, εκ των οποίων ορισμένα θα πρέπει να εκσυγχρονιστούν, ενώ άλλα να δημιουργηθούν από την αρχή.