Το 2025 η Ευρώπη βρίσκεται στο επίκεντρο της παγκόσμιας ζήτησης για καλώδια μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις, τα υπεράκτια αιολικά και η ανάγκη ενίσχυσης των δικτύων σε εθνικό επίπεδο έχουν μετατρέψει τα ενεργειακά δίκτυα υψηλής και υπερυψηλής τάσης σε κρίσιμο πόρο. Η εικόνα αυτή προβλέπεται να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο μέσα από το πρόγραμμα Grids Package της ΕΕ που ανακοίνωσε τις προχθές η Κομισιόν και θα συζητηθεί μεθαύριο Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου στο Συμβούλιο υπουργών Περιβάλλοντος.
Εξαιτίας του μεγέθους της αγοράς, οι μεγάλοι κατασκευαστές δεν αντιμετωπίζουν έλλειψη έργων αλλά το αντίθετο πρόβλημα: πώς θα διαχειριστούν μια ζήτηση που ξεπερνά σταθερά τη διαθέσιμη παραγωγική τους ικανότητα.
Στο φουλ τα εργοστάσια
Στην πρώτη γραμμή βρίσκονται ευρωπαϊκοί όμιλοι όπως η Ιταλική Prysmian, η Γαλλική Nexans, η ελληνική Cenergy και η Δανέζικη NKT. Στους κύριους διεθνείς ανταγωνιστές τους προβάλλουν η Ιαπωνική Sumitomo Electric Industries και Furukava Elektric αλλά και η LS Cable & System από την Νότια Κορέα, η ΖΤΤ στην Κίνα κ.α. Τα χαρτοφυλάκιά τους είναι γεμάτα με πολυετείς συμβάσεις που εκτείνονται μέχρι την επόμενη δεκαετία.
Δεν πρόκειται για απλές παραγγελίες προϊόντων, αλλά για συμφωνίες-πλαίσιο, έργα με το κλειδί στο χέρι και συμβάσεις EPCI, όπου οι εταιρείες αναλαμβάνουν από τον σχεδιασμό και την παραγωγή έως την εγκατάσταση και τη θέση σε λειτουργία. Στην πράξη, οι όμιλοι αυτοί έχουν μετατραπεί σε διαχειριστές παραγωγικής χωρητικότητας, που πουλούν slots, τεχνογνωσία και διαθεσιμότητα σε μια αγορά έντονου ανταγωνισμού.
Στα ύψη τα ανεκτέλεστα
Τα ανεκτέλεστα υπόλοιπα συμβάσεων που ανακοινώνονται το 2025 αποτυπώνουν ανάγλυφα αυτή την πραγματικότητα. Η Prysmian μιλά για ιστορικά υψηλό backlog περίπου 16 δισ. ευρώ, με 3 δισ., επιπλέον παραγγελίες που δεν έχουν περάσει ακόμη στο pipeline της. Αντίστοιχα, η NKT για ανεκτέλεστο που ξεπερνά τα 10 δισ. ευρώ συν 3 δις. σε συμφωνίες πλαίσιο –framework agreement για να εξασφαλιστεί η παραγωγική ικανότητα μέχρι τις αρχές της επόμενης δεκαετίας, ενώ η Nexans αναφέρει ανεκτέλεστο κοντά στα 8 δισ. ευρώ, με σαφή ορατότητα εκτέλεσης έως το 2028 και πέραν αυτού. Στο ίδιο περιβάλλον εντάσσεται και η ελληνική Hellenic Cables (ο κλάδος καλωδίων της Cenergy Ηοdings), με το ανεκτέλεστο στα 3,3 δισ. ευρώ. Η πρόσφατη συμφωνία που ανακοινώθηκε αφορά την υπογραφή σύμβασης σε κοινοπραξία με τη DEME Offshore, για τη μελέτη, προμήθεια, κατασκευή και εγκατάσταση του υποβρύχιου καλωδιακού συστήματος μεταφοράς ενέργειας για το υπεράκτιο αιολικό πάρκο BC-Wind στην Πολωνία. Το έργο αναπτύχθηκε από την Ocean Winds, έναν διεθνή οργανισμό που δραστηριοποιείται στα υπεράκτια αιολικά πάρκα και αποτελεί κοινοπραξία 50/50 μεταξύ της EDP Renewables και της ENGIE. Το BC Wind βρίσκεται περίπου 23 χλμ. ανοιχτά της ακτής της Βαλτικής Θάλασσας στην Πολωνία. Μόλις τεθεί σε λειτουργία, το αιολικό πάρκο των 390MW θα παρέχει καθαρή ηλεκτρική ενέργεια σε περίπου μισό εκατομμύριο νοικοκυριά κάθε χρόνο.
Ο τομέας καλωδίων του ελληνικού ομίλου επεκτείνει τη δυναμικότητά του τόσο στον κλάδο των υποβρύχιων όσο και στον κλάδο των χερσαίων καλωδίων, συμπεριλαμβανομένης της στρατηγικής επένδυσης στην αγορά των Ηνωμένων Πολιτειών. Όπως αναφέρουν στελέχη της εταιρείας, η ζήτηση για καλώδια χαμηλής και μέσης τάσης, καθώς και για τηλεπικοινωνιακά καλώδια, παραμένει ισχυρή, με πρόσθετους όγκους παραγωγής να εξασφαλίζονται μέσω μακροχρόνιων συμφωνιών-πλαίσιο.
Το παράδειγμα της Μεγάλης Βρετανίας
Το μέγεθος της έκρηξης που αντιμετωπίζουν οι κατασκευαστές καλωδίων αποτυπώνει και η πρόσφατη απόφαση της ρυθμιστικής αρχής του Ηνωμένου Βασιλείου. Η Ofgem, ενέκρινε πρώιμες προμήθειες ύψους 4 δισ. στερλίνων για τρία μεγάλα έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων, με στόχο να κλείσει θέση στην παραγωγή, πολύ πριν ολοκληρωθούν οι αδειοδοτήσεις. Τα έργα περιλαμβάνουν τις υποθαλάσσιες συνδέσεις Eastern Green Link και τη γραμμή GWNC μεταξύ Grimsby και Walpole και επισπεύδονται ώστε να λειτουργήσουν στις αρχές της δεκαετίας του 2030.
Σύμφωνα με την Ofgem, η επιτάχυνση μπορεί να μειώσει το ετήσιο κόστος σε πληρωμές που καταβάλλουν οι Βρετανοί καταναλωτές για τους περιορισμούς στην αιολική παραγωγή (constraint payments), το οποίο υπολογίζεται ότι ξεπερνά τα £12 δισ.. Αν και θα υπάρξει βραχυπρόθεσμη επιβάρυνση στους λογαριασμούς ρεύματος, ο ρυθμιστής εκτιμά ότι η έγκαιρη υλοποίηση των έργων αποτρέπει πολύ μεγαλύτερα κόστη στο μέλλον.
Από την Ευρώπη στην Ασία
Από την ευρωπαϊκή αυτή αφετηρία, η εικόνα ανοίγει διεθνώς. Στην Ιαπωνία, η Sumitomo Electric και η Furukawa Electric λειτουργούν ως στρατηγικοί προμηθευτές για έργα μεγάλων αποστάσεων και υψηλής πολυπλοκότητας, ιδίως σε συστήματα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας με συνεχές ρεύμα (HVDC). Στη Νότια Κορέα, η LS Cable & System και η HD Hyundai Electric εξελίσσονται σε βασικούς προμηθευτές διεθνών έργων, με αυξανόμενη παρουσία σε υπεράκτια αιολικά πάρκα, μεγάλες διασυνδέσεις και ενισχύσεις δικτύων σε Ευρώπη, Ηνωμένες Πολιτείες και Μέση Ανατολή.
Η έκρηξη της ζήτησης έχει συγκεκριμένες αιτίες. Η ηλεκτρική ενέργεια παράγεται όλο και περισσότερο μακριά από τα κέντρα κατανάλωσης, σε υπεράκτια αιολικά πάρκα, ενεργειακά νησιά και απομακρυσμένες περιοχές. Ταυτόχρονα, τα εθνικά δίκτυα χρειάζονται ενίσχυση για να αντέξουν αυξημένα φορτία και διασυνοριακές ροές. Αυτό δημιουργεί έναν παγκόσμιο ανταγωνισμό με περιορισμένες βιομηχανικές δυνατότητες, από εξειδικευμένα εργοστάσια έως πλοία πόντισης καλωδίων.
Το Grids Package
Το σήμα για το πού πηγαίνει αγορά έδειξε η Κομισιόν τις προηγούμενες μέρες και με το νέο Ευρωπαϊκό Πακέτο για τα Δίκτυα (Grids Package) και τους οκτώ «Ενεργειακούς Διαδρόμους» που παρουσίασε στις Βρυξέλλες. Με το φιλόδοξο αυτό σχέδιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέτει τις προϋποθέσεις για ένα γιγαντιαίο πρόγραμμα ηλεκτρικών διασυνδέσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη το οποίο προβλέπεται να χρηματοδοτηθεί με 30 δισ. από τον προϋπολογισμό του CEF Energy (Connecting Europe Facility).
Ωστόσο στην αγορά διατυπώνεται ήδη ένας σαφής προβληματισμός: η Ευρώπη σχεδιάζει σήμερα το μεγαλύτερο κύμα ηλεκτρικών διασυνδέσεων της ιστορίας της, σε μια συγκυρία όπου οι εταιρείες που καλούνται να το υλοποιήσουν έχουν ήδη πουλήσει μεγάλο μέρος της παραγωγής τους για τα επόμενα χρόνια.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Κομισιόν, η υλοποίηση του Grids Package θα απαιτήσει επενδύσεις συνολικού ύψους 1,2 τρισ. ευρώ έως το 2040, σε μια περίοδο όπου οι υψηλοί λογαριασμοί ενέργειας έχουν ήδη δοκιμάσει αντοχές νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Η χρηματοδότηση
Μέχρι σήμερα, οι επενδύσεις στα δίκτυα καλύπτονται από τα ρυθμιζόμενα έσοδα των διαχειριστών, δηλαδή μέσω των τιμολογίων των καταναλωτών. Όμως η Κομισιόν προειδοποιεί ξεκάθαρα ότι έργο τέτοιου μεγέθους δεν μπορεί να φορτωθούν στις πλάτες των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, καθώς κάτι τέτοιο θα έθετε σε κίνδυνο όχι μόνο την κοινωνική συνοχή, αλλά και την ίδια την αποδοχή της πράσινης μετάβασης.
Έτσι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει μια νέα αρχιτεκτονική χρηματοδότησης, που συνδυάζει διαφορετικά εργαλεία, όπως νέους τρόπους χρέωσης, ώστε το κόστος να κατανέμεται δικαιότερα, κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων μέσω νέων χρηματοδοτικών σχημάτων και ενισχυμένη χρήση δημόσιων πόρων σε στρατηγικά σημεία του δικτύου.
Βασική αρχή είναι οι καταναλωτές να μην σηκώνουν δυσανάλογο βάρος, ιδιαίτερα σε έργα με βαρύ διασυνοριακό αποτύπωμα που αποφέρουν σημαντικά οφέλη σε ολόκληρη την ΕΕ.
Διαβάστε ακόμη
Μεγανήσι: Πώς τρεις γενιές της οικογένειας Σκλαβενίτη συνέβαλαν στην ανάπτυξη του νησιού
Οι 17 ελληνικές προσωπικότητες της Ναυτιλίας στο Top 100 της Lloyd’s List (λίστα)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.