Το λαμπρό παρελθόν που μπλέκεται με το «σκονισμένο» παρόν μέσα στα δαιδαλώδη σοκάκια, το άρωμα του ξεχασμένου μεγαλείου, η βροντερή φωνή των εμπόρων, το μωσαϊκό των πολιτισμών, η κοσμοπολίτικη πόλη που αναδύεται σαν οφθαλμαπάτη της ιστορίας, η αιώνια μούσα του Καβάφη… η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου χάνεται. Όχι, όμως, μέσα από τους μελαγχολικούς στίχους του σπουδαίου ποιητή, αλλά στην πραγματικότητα, αφού ήδη έχει ξεκινήσει να αποχαιρετά κτίρια στις ιστορικές παράκτιες συνοικίες της.
Αυτό προκύπτει από διεθνή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Earth’s Future της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης (AGU), σύμφωνα με την οποία η άνοδος της στάθμης των υδάτων, συνέπεια της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής, προκαλεί διάβρωση και κατά συνέπεια οδηγεί στην κατάρρευση κτιρίων.
Το φαινόμενο έχει δεκαπλασιαστεί, εκτιμούν οι ειδικοί, τα τελευταία 20 χρόνια στην ιστορική πόλη της Αιγύπτου, απειλώντας 7.000 κτίρια. Όπως αναφέρει η έκθεση, η χρόνια και σοβαρή διάβρωση της ακτογραμμής, καθώς και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας επιταχύνουν αμφότερες τη διείσδυση του θαλασσινού νερού στους παράκτιους υδροφόρους ορίζοντες, το οποίο φτάνει μέχρι τα θεμέλια των κτιρίων με αποτέλεσμα τη φθορά και στη συνέχεια την κατάρρευσή τους.
Αναλυτικότερα, οι επιστήμονες κατέγραψαν αύξηση του ρυθμού με τον οποίο τα κτίσματα υποχωρούν στο παραλιακό μέτωπο της αρχαίας πόλης από 1 σε 40 ετησίως. Συγκεκριμένα, μόνο μεταξύ 2014 και 2020, 86 κτίρια καταστράφηκαν ολοσχερώς και 201 υποχώρησαν μερικώς σε όλη την πόλη, παρασύροντας στο θάνατο 85 πολίτες.
Η ερευνητική ομάδα τονίζει πως η ακτογραμμή της ιστορικής πόλης είναι η πιο ευάλωτη στην περιοχή της Μεσογείου, παρότι ανάλογη τάση καταγράφεται και σε άλλες παράκτιες περιοχές με υδροκλιματικές μεταβολές, όπου δεν έχουν ακόμα τεθεί σε εφαρμογή σχετικά μέτρα και στρατηγικές. Οι ειδικοί προτείνουν τεχνικές, όπως η δημιουργία αμμόλοφων και «πράσινων» φραγμάτων, ώστε να αποτραπεί η διείσδυση του θαλασσινού νερού και να αμβλυνθεί ο κίνδυνος τόσο στην Αίγυπτο, όσο σε άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν παρόμοιες κλιματικές προκλήσεις.
Όπως εξηγούν, η διείσδυση του θαλασσινού νερού στο έδαφος αυξάνει τα επίπεδα των υπόγειων υδάτων που βρίσκονται κάτω από τις υποδομές και αυτό μπορεί να προκαλέσει βύθιση και επομένως αστάθεια στα κτίρια και κίνδυνο κατάρρευσης. Επιπλέον, το αλμυρό νερό «γλείφει» τη χαλύβδινη θεμελίωση αποδυναμώνοντας τις κατασκευές.
Για να καταλήξουν σε αυτά τα συμπεράσματα, οι ερευνητές εφήρμοσαν τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις για να αξιολογήσουν τον αντίκτυπο των μεταβολών της ακτογραμμής στις υποδομές. Σκιαγράφησαν έναν ψηφιακό χάρτη εντοπίζοντας τα κτίρια που υποχώρησαν, με λεπτομέρειες για την κατασκευή, τα υλικά, την ηλικία, τα θεμέλια και τους ορόφους από το 2001 ως το 2021. Στη συνέχεια συνέκριναν τα δεδομένα με δορυφορικές εικόνες από το 1887, το 1959 και το 2001 για να παρακολουθήσουν την πορεία της ακτογραμμής και να κατανοήσουν καλύτερα πώς τμήματα της ακτογραμμής μετακινήθηκαν δεκάδες μέτρα στην ενδοχώρα τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Υπολογίζοντας τον ρυθμό υποχώρησης μελέτησαν πώς η συρρικνούμενη ακτογραμμή ανεβάζει τα επίπεδα των υπόγειων υδάτων, φέρνοντάς τα σε επαφή με τα θεμέλια των παράκτιων κτιρίων. Τέλος, η ομάδα ανέλυσε χημικά «δακτυλικά αποτυπώματα», γνωστά ως ισότοπα, σε δείγματα εδάφους για να εξετάσει τις επιπτώσεις της διείσδυσης του θαλασσινού νερού. Η ανάλυση αυτή αποκάλυψε ότι οι υποδομές καταρρέουν «από κάτω προς τα πάνω», καθώς η διείσδυση του θαλασσινού νερού διαβρώνει τα θεμέλια και αποδυναμώνει το έδαφος. Δεν επηρεάζονται τα ίδια τα κτίρια, αλλά το έδαφος κάτω από αυτά.
«Για αιώνες, οι κατασκευές της Αλεξάνδρειας αποτελούσαν θαύματα ανθεκτικής μηχανικής, αντέχοντας σε σεισμούς, καταιγίδες, τσουνάμι και πολλά άλλα. Αλλά τώρα, η άνοδος της θάλασσας και οι ολοένα σφοδρότερες καταιγίδες – που τροφοδοτούνται από την κλιματική αλλαγή – ανατρέπουν μέσα σε δεκαετίες αυτό που χρειάστηκαν χιλιετίες ανθρώπινης εφευρετικότητας για να δημιουργηθεί», δήλωσε η Σάρα Φουάντ, αρχιτέκτονας τοπίου στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου (TUM) και επικεφαλής συντάκτρια της μελέτης.
«Ιστορικές πόλεις όπως η Αλεξάνδρεια, που αντιπροσωπεύουν το λίκνο της πολιτιστικής ανταλλαγής, της καινοτομίας και της ιστορίας, είναι ζωτικής σημασίας για τη διαφύλαξη της κοινής ανθρώπινης κληρονομιάς μας», επισήμανε ο Εσάμ Χέγκυ από το Τμήμα Μηχανικών Βιτέρμπι του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνια. «Καθώς η κλιματική αλλαγή επιταχύνει την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και τη διάβρωση των ακτών, η προστασία τους δεν αφορά μόνο στη διάσωση κτιρίων, αλλά και στη διατήρηση αυτού που είμαστε», πρόσθεσε.
Παράλληλα, τόνισε ότι γινόμαστε μάρτυρες της σταδιακής εξαφάνισης ιστορικών παράκτιων πόλεων, με την Αλεξάνδρεια να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και συμπλήρωσε πως αυτό που κάποτε φαινόταν σαν μακρινή απειλή είναι τώρα πραγματικότητα.
Βυθίζονται και άλλες πόλεις
Δεν είναι απαραίτητο η στάθμη των υδάτων να είναι σημαντική. Αρκούν μόνο μερικά εκατοστά για να υπάρξουν καταστροφικές συνέπειες, σύμφωνα με τον Χέγκυ, και να απειληθούν πόλεις όπως η Καλιφόρνια που έχει ήδη έρθει αντιμέτωπη με τις επιπτώσεις της εισροής νερού στο έδαφος. Αναλυτικότερα, οι ειδικοί αναφέρουν πως στον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο υπάρχει κίνδυνος πλημμυρών, με την καθίζηση να ξεκινά από σχεδόν 2 χιλιοστά ετησίως και να αγγίζει σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και τα 10 χιλιοστά.
Την ίδια ώρα, στην Τυνησία έχουν καταγραφεί δομικές φθορές που συνδέονται με τη διάβρωση της ακτογραμμής σε σημεία χωρίς επαρκή μέτρα. Αντίστοιχα, στο Λάγος της Νιγηρίας έχει σημειωθεί καθίζηση του εδάφους που ξεπερνά τα 4 χιλιοστά ανά έτος, επηρεάζοντας από 255 ως 4.050 κατασκευές. Ομοίως, η διάβρωση των ακτών στην Άκρα της Γκάνας εγείρει ανησυχίες για τη σταθερότητα των παράκτιων υποδομών, αφού εκτιμάται πως το 79% της ακτογραμμής υφίσταται διάβρωση.
Ανάλογες προκλήσεις καλείται να διαχειριστεί η Ολλανδία, της οποίας περίπου το 1/3 βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, με το χαμηλότερο σημείο να βρίσκεται 6,7 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας και το υψηλότερο να αγγίζει τα 322 μέτρα. Χάρη στο εξελιγμένο αντιπλημμυρικό έργο, τη διαρκή μελέτη και την εφαρμογή στρατηγικών με χρονικό ορίζοντα τις επόμενες δεκαετίες, ωστόσο, η χώρα δείχνει να κερδίζει το στοίχημα με την άνοδο της στάθμης των υδάτων.
Photo: Getty Images
Διαβάστε ακόμη
Οι νέες πρωτοβουλίες Μητσοτάκη: Ανασχηματισμός, επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις στο επίκεντρο
Μισός μισθός αύξηση φέτος στους δημοσίους υπαλλήλους
Νέο επεισόδιο στη διαμάχη της Viva Wallet: Ασφαλιστικά μέτρα κατά της JP Morgan κατέθεσε ο Καρώνης
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.