Εν αναμονή των ειδικών κατευθύνσεων από την Κομισιόν τελεί η Ελλάδα και τα υπόλοιπα κράτη – μέλη της ΕΕ, προκειμένου να διαχειριστούν τον νέο μηχανισμό πληρωμών σε ρούβλια που έχει επιβάλλει το Κρεμλίνο στην Δύση και άνοιξε το κουτί της Πανδώρας μετά το κλείσιμο της στρόφιγγας της παροχής φυσικού αερίου σε Πολωνία και Βουλγαρία την περασμένη εβδομάδα.
Στην ΕΕ προετοιμάζονται για το χειρότερο σενάριο, αφού οι αιφνιδιασμοί Πούτιν δεν έχουν τέλος και όπως δήλωσε στη συνέντευξη Τύπου αμέσως μετά το τέλος του Συμβουλίου των υπουργών Ενέργειας το απόγευμα της Δευτέρας, η Επίτροπος Κάντρι Σίμσον, η στάση της Ρωσίας αποτελεί μια προειδοποίηση και για τα υπόλοιπα κράτη που μπορεί να είναι οι επόμενοι στόχοι.
Μετά τις αμφίσημες δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων και τα non paper που άφηναν όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά, διαπιστώθηκε δημόσια πλέον η άποψη ότι οι πληρωμές σε ρούβλια συνιστούν μια μονομερή στάση που παραβιάζει τις κυρώσεις της Δύσης κατά της Ρωσίας μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Με τον τρόπο αυτό η Κομισιόν επιχειρεί να κόψει το δρόμο και σε όσους Ευρωπαίους με δηλώσεις τους την περασμένη εβδομάδα, δήλωναν πρόθυμοι να πληρώσουν σε ρούβλια για να μην στερηθούν το πολύτιμο ρωσικό καύσιμο.
Για τον λόγο αυτό η ΕΕ εμφανίστηκε αποφασισμένη να δώσει σαφείς και ξεκάθαρες οδηγίες στα κράτη-μέλη στο θολό τοπίο που έχει δημιουργηθεί, σχετικά με το πώς θα ξεπεραστεί ο σκόπελος των πληρωμών. Την ίδια ώρα, η Ευρώπη ανακοίνωσε νωρίτερα πακέτο προτάσεων για τη συνέχιση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας με τον σταδιακό τερματισμό των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου εντός εξαμήνου.
Σύμφωνα με την κ. Σίμσον στο 97% των συμβάσεων με τη Gazprom οι πληρωμές γίνονται σε ευρώ ή δολάρια και αυτό δεν θα αλλάξει, ενώ, όπως δήλωσε σήμερα, οι αποθήκες φυσικού αερίου στην ΕΕ είναι γεμάτες κατά 32% και συνεχίζουν να γεμίζουν. Σύμφωνα με την Επίτροπο, όλες οι χώρες έχουν καταστρώσει σχέδια έκτακτης ανάγκης, σε περίπτωση πλήρους διακοπής φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Με την κρίση να σοβεί σε όλη την Ευρώπη και τους καταναλωτές να δυσκολεύονται να διαχειριστούν τα απόνερα του ενεργειακού πολέμου, μετά το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστας Σκρέκας, επανέλαβε την ανάγκη για μια ενιαία ευρωπαϊκή λύση. Μια παραίνεση στην οποία προέβη και σήμερα με δηλώσεις του στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ, όπου είπε χαρακτηριστικά ότι τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να περιμένουν τις ευρωπαϊκές αποφάσεις γι’ αυτό γίνονται καθημερινά συσκέψεις του κυβερνητικού επιτελείου προκειμένου να αντιμετωπιστεί το θέμα.
Στόχος είναι η αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης επαναφέροντας στο τραπέζι την ελληνική πρόταση για επιβολή πλαφόν στην χονδρική τιμή που έχει αποφασίσει να εφαρμόσει ούτως ή άλλως και ως εθνικό μέτρο η ελληνική κυβέρνηση και την δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Αλληλεγγύης για την αντιστάθμιση των επιπτώσεων από την εκτίναξη της τιμής του καυσίμου.
Plan B για το φυσικό αέριο
Το ερώτημα πλέον έγκειται στο πότε η κυβέρνηση θα προβεί σε ανακοινώσεις. Όπως λένε κυβερνητικές πηγές είναι «όλα ανοιχτά» και συναρτούν το χρόνο των ανακοινώσεων (οι οποίες ίσως γίνουν ακόμη και από τον ίδιο τον πρωθυπουργό) με το πότε θα είναι απόλυτα έτοιμο το πακέτο της παρέμβασης.
Όπως όλα δείχνουν οι σχετικές ανακοινώσεις θα γίνουν σε δύο δόσεις με το πρώτο κύμα παρεμβάσεων στην αγορά, να προγραμματίζεται εκτός απροόπτου για την επόμενη εβδομάδα και θα αφορά το πακέτο ενίσχυσης των καταναλωτών (οικιακών και επιχειρήσεων) για τον Μάιο.
Θα ακολουθήσει εντός του α’ 15ενθημέρου το «βαρύ» πακέτο μέτρων με τις παρεμβάσεις στην χονδρεμπορική αγορά, το οποίο θα αποτελέσει την ελληνική πρόταση στο ενεργειακό κόστος και θα περιλαμβάνει ένα πλέγμα μέτρων που στόχο έχει να ανακουφίσει όλα τα νοικοκυριά τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του 2022 και να χτυπήσει δραστικά και την ρήτρα αναπροσαρμογής.
Αυτό θα γίνει με την εφαρμογή διατίμησης στην αγορά χονδρεμπορικής ανά τεχνολογία (λιγνίτης, νερά, φυσικό αέριο) που μελετάται να είναι στο ύψος των 100 ευρώ η μεγαβατώρα ώστε η τιμή να διαμορφωθεί κοντά στα επίπεδα των προ κρίσης τιμών των καυσίμων.
Θεωρητικά η ελληνική κυβέρνηση έχει περιθώριο ως τις 20 Μαΐου για να βρει μια ασφαλή λύση πληρωμών, ακολουθώντας πιστά την ευρωπαϊκή γραμμή, ωστόσο δεν παύει να δουλεύει εντατικά σε ένα plan Β προκειμένου να είναι έτοιμη ακόμη σε συνθήκες τερματισμού των ροών φυσικού αερίου.
Σε κάθε περίπτωση, το πλήρες και ολοκληρωμένο σχέδιο που εκπονήθηκε προ διμήνου, επικαιροποιείται και η κυβέρνηση το αντιπαραβάλλει στους ρωσικούς εκβιασμούς, οργανώνοντας τις δικές της άμυνες για την προμήθεια περίπου 3 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων. Από αυτά υπολογίζεται ότι τα δύο τρίτα, δηλαδή περί τα 2 δισεκατομμύρια, εισάγονται από τον κρατικό βραχίονα της ΔΕΠΑ Εμπορίας και οι υπόλοιπες ποσότητες από τους άλλους δύο εισαγωγείς, την Προμηθέας Gaz του ομίλου Κοπελούζου και την Μυτιληναίος.
Στο πλαίσιο αυτό, εντατικοποιούνται οι προετοιμασίες για την αναβάθμιση της Ρεβυθούσας, που αποτελεί την πύλη εισόδου για το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) στη χώρα μας, διπλασιάζονται οι εξορύξεις λιγνίτη ώστε να υπάρξουν επαρκείς ποσότητες στις αυλές των μονάδων αν χρειαστεί να δουλέψουν στο φουλ για να αντικαταστήσουν ελλείψεις στο φυσικό αέριο και παράλληλα οργανώνεται η επαρκής τροφοδοσία με ντίζελ τεσσάρων μονάδων φυσικού αερίου ισχύος 1,7 GW ώστε να βρίσκονται σε αυξημένη ετοιμότητα, αν πρέπει να δουλέψουν με εναλλακτικό καύσιμο.
Την ίδια στιγμή, η ΔΕΠΑ προσανατολίζεται σε αύξηση της ροής φορτίων LNG από χώρες όπως το Ομάν, η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος και το Κατάρ και αξιοποιούνται οι δυνατότητες του αγωγού ΤΑP, o οποίος φέρνει αζέρικο αέριο που αντιπροσωπεύει το 18% των αναγκών της χώρας. Αρμόδια στελέχη της αγοράς αναφέρουν ότι η χώρα μπορεί να καλύψει με ασφάλεια τις ανάγκες της σε αέριο και από τη spot αγορά για το επόμενο δίμηνο.
Η Ρεβυθούσα
Κρίσιμος σε όλα τα στάδια είναι ο ρόλος του ΔΕΣΦΑ, ο οποίος επιταχύνει τον σχεδιασμό για τη μίσθωση μιας νέας πλωτής δεξαμενής στη Ρεβυθούσα, που θα αποτελέσει τον τέταρτο αποθηκευτικό χώρο υγροποιημένου αερίου (LNG), δυναμικότητας από 150.000 έως 174.000 κυβικά μέτρα.
Με τον πλωτό σταθμό, το δυναμικό του τέρμιναλ θα αυξηθεί έως και 70% σε σχέση με την υφιστάμενη χωρητικότητα, των 225.000 κυβικών μέτρων, ενώ θα δοθεί η δυνατότητα να ξεφορτώνουν LNG δύο πλοία την ημέρα, από ένα σήμερα.
Με τη νέα πλωτή δεξαμενή, η Ρεβυθούσα θα μπορεί να καλύψει το 25% της επιπλέον ζήτησης για φυσικό αέριο σε περίπτωση διακοπής των ροών από τη Ρωσία.
Το σχέδιο προσανατολίζεται σε πρώτη φάση στη μίσθωση καραβιού για 6 μήνες που θα αγκυροβολήσει στο νησάκι κοντά στα Μέγαρα μέχρι τον Ιούλιο και για το οποίο επίκειται από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας το ειδικό αδειοδοτικό αλλά και ρυθμιστικό πλαίσιο. Παράλληλα θα τρέχουν οι διαδικασίες για την αγορά πλοίου.
Ήδη, ο ΔΕΣΦΑ, σε συνεργασία με ειδικούς συμβούλους, έχει αξιολογήσει τα δεδομένα της αγοράς με βάση τις προδιαγραφές και τους όρους που απαιτεί η λειτουργία της πλωτής δεξαμενής.
Ο Διαχειριστής εντατικοποιεί τις διαδικασίες κατ’ απαίτηση και της κυβέρνησης να προχωρήσουν με ρυθμούς fast track αφενός λόγω των κινδύνων διακοπής του ρωσικού αερίου, αφετέρου λόγω της αυξημένης ζήτησης του καλοκαιριού που θα θέσει σε δοκιμασία το σύστημα. Ηδη έχουν υποβληθεί τέσσερις μη δεσμευτικές προσφορές στον ΔΕΣΦΑ, για τις οποίες όμως δεν έδωσε την περασμένη Πέμπτη η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας την τελική της έγκριση, καθώς έχουν ανακύψει ενστάσεις σε ζητήματα κόστους. Σχετικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν εκτός
απροόπτου στην ολομέλεια της Αρχής την Πέμπτη 5 Μάϊου.
Ο ΔΕΣΦΑ έχει εκτιμήσει ότι η διακοπή του ρωσικού αερίου για την ελληνική αγορά θα σήμαινε πως για το επόμενο 12μηνο (από τα τέλη του Μαρτίου 2022 έως τα τέλη Απριλίου 2023) θα έπρεπε να παραγγελθούν επιπλέον ποσότητες υγροποιημένου αερίου 45 TWh (Τεραβατώρες), οι οποίες αντιστοιχούν σε 50 επιπλέον φορτία. Μέχρι σήμερα είναι προγραμματισμένα 46 φορτία των 38 TWh. Το σύνολο των 96 καραβιών υγροποιημένου αερίου εκτιμάται ότι είναι αδύνατον να εξυπηρετηθεί με την υπάρχουσα αποθηκευτική ικανότητα της Ρεβυθούσας που εκφορτώνει LNG κάθε τρεις ημέρες.
Στην Ελλάδα, η Ρεβυθούσα κάλυψε σχεδόν το 43% των εισαγωγών φυσικού αερίου στο πρώτο τρίμηνο, ενώ και το 2021 υποδέχθηκε σχεδόν 1 δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα (bcm) LNG μέσω 21 δεξαμενόπλοιων, ποσότητα που ήταν σχεδόν διπλάσια από τα 0,56 bcm του 2020. Με την αναβάθμισή της μπορεί να λειτουργήσει και ως πύλη εισόδου LNG όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία που δεν διαθέτουν τερματικά υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Για τον Μάιο έχουν προγραμματιστεί στη Ρεβυθούσα πέντε παραδόσεις LNG (ΔΕΗ, Μυτιληναίος, ΔΕΠΑ και MET Energy), εκ των οποίων οι δύο προορίζονται για τη Βουλγαρία, ενώ τουλάχιστον δύο ακόμη φορτία από τα συνολικά έξι του Ιουνίου (Elpedison, MET Energy, ΔΕΠΑ, Mytilineos) προβλέπεται να κατευθυνθούν στη γειτονική χώρα. Η Ελλάδα υποστηρίζει τη Βουλγαρία μέσω ποσοτήτων που εξάγονται με ανάστροφη ροή του υφιστάμενου αγωγού, ενώ από τον Ιούλιο αναμένεται να λειτουργήσει και ο νέος ελληνοβουλγαρικός αγωγός IGB, από τον οποίο η γειτονική χώρα θα μπορεί να εισάγει αζέρικο αέριο.
Διαβάστε επίσης:
Ενεργειακή κρίση: Η δυσκαμψία της Ευρώπης και το ελληνικό plan Β για το φυσικό αέριο (χάρτης)
ΔΕΣΦΑ: Οι 4 προσφορές για το πλοίο που θα μετατραπεί σε πλωτή δεξαμενή LNG στη Ρεβυθούσα
Το πετρελαϊκό εμπάργκο στη Ρωσία «οδηγεί» στα ύψη τις ενεργειακές τιμές