Ήταν το 2006 όταν διαμάντια εντοπίστηκαν για πρώτη φορά στο Μαράντζε της ανατολικής Ζιμπάμπουε. Έκτοτε χιλιάδες ντόπιων αναγκάστηκαν να εκτοπιστούν με την κινεζική εταιρία εξόρυξης Anjin Investments -που εκμεταλλευόταν τους πόρους της περιοχής με τις… ευλογίες των αμυντικών δυνάμεων της χώρας- να δεσμεύεται να καλύψει τις βασικές ανάγκες τους και να τους παράσχει στέγη. Μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα περισσότερες από 1.000 οικογένειες που μετεγκαταστάθηκαν κατήγγειλαν άθλιες συνθήκες διαβίωσης και υποσχέσεις που δεν τηρήθηκαν. Οι χωρικοί ακροβατούσαν στα όρια της εξαθλίωσης, χωρίς νερό και φαγητό, δίχως σχολεία και κέντρα υγείας όπως προέβλεπε η αρχική συμφωνία, ενώ εκατοντάδες ήταν οι εργαζόμενοι που έμειναν χωρίς να τους έχει καταβληθεί αποζημίωση ή οφειλόμενοι μισθοί όταν απολύθηκαν καθώς το έργο δεν ολοκληρώθηκε αφού ο πρώην πρόεδρος της χώρας, Ρόμπερτ Μουγκάμπε, έδωσε εντολή να σταματήσει η εξόρυξη με πρόσχημα τη μη καταβολή φόρων από την κινεζική εταιρία. Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση σχεδίαζε να αναλάβει τον πλήρη έλεγχο της επιχείρησης εξόρυξης διαμαντιών υποστηρίζοντας πως με αυτόν τον τρόπο θα έθετε τέλος στην «ανεξέλεγκτη απάτη» που συνδέεται με τη βιομηχανία πολύτιμων λίθων.
Αυτή είναι μόνο μία πικρή ιστορία που σχετίζεται με την ιστορία εξόρυξης των διαμαντιών αφού το παράνομο εμπόριο χρηματοδοτεί εδώ και δεκαετίες πολέμους σε πολλές χώρες όπως Αγκόλα, Κονγκό, Λιβερία, Σιέρα Λεόνε και βρίσκεται πίσω από σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων με μαρτυρίες για καταναγκαστική -και παιδική- εργασία, βασανιστήρια μέχρι και θάνατο. Δεν είναι τυχαίο ότι φέρουν το βαρύ όνομα «ματωμένα διαμάντια».
Σχεδόν πριν δύο δεκαετίες η δημιουργία του συστήματος πιστοποίησης της διαδικασίας Κίμπερλι έπειτα από συμφωνία κυβερνητικών αξιωματούχων από χώρες-παραγωγούς διαμαντιών, είχε στόχο την αναχαίτηση του παράνομου εμπορίου. Ωστόσο, ούτε αυτό το πλαίσιο ήταν αρκετό για να τερματιστούν οι παραβιάσεις.
Καθώς, λοιπόν, οι καταναλωτές αγοράζουν τα διαμάντια ως σύμβολο αγάπης κι όχι βίας, ολοένα περισσότεροι στρέφονται στα τεχνητά διαμάντια που κατασκευάζονται εξολοκλήρου στο εργαστήριο και δε φέρουν πάνω τους ούτε μία σταγόνα αίμα.
Ορμώμενοι από την «καθαρή» εικόνα του διαμαντιού και ακολουθώντας την τάση του βιώσιμου τρόπου ζωής, οι πωλήσεις σε μονόπετρα, με τεχνητά διαμάντια, που δωρίζονται ως δαχτυλίδια για αρραβώνες αυξήθηκε κατά 16% στις ΗΠΑ το 2023 σύμφωνα με τον αναλυτή της βιομηχανίας των διαμαντιών, Εντάν Γκολάν.
Παράλληλα, από μελέτη του κορυφαίου αναλυτή της βιομηχανίας διαμαντιών Πολ Ζιμνίσκι προκύπτει ότι οι πωλήσεις κοσμημάτων με διαμάντια που έχουν καλλιεργηθεί σε εργαστήριο αυξήθηκαν σχεδόν στα 12 δισ. δολάρια το 2022, από μόλις 1 δισ. δολάρια το 2016.
Ανάμεσα στους κύριους αγοραστές βρίσκονται οι Millennials (που γεννήθηκαν μεταξύ 1981 και 1995) και οι εκπρόσωποι της λεγόμενης γενιάς Z (που έχουν γεννηθεί από 1990 έως τις αρχές της δεκαετίας του 2010), οι οποίοι δίνουν μεγαλύτερη προσοχή σε περιβαλλοντικά ζητήματα και προτιμούν τα εργαστηριακά διαμάντια για ειδικές περιστάσεις όπως οι προτάσεις γάμου, αφού είναι πιο «πράσινα», πιο οικονομικά και μπορούν να παραχθούν σε διάφορα χρώματα και μεγέθη διευρύνοντας τις δυνατότητες επιλογής.
Εξάλλου, το οπτικό αποτέλεσμα είναι πανομοιότυπο με εκείνο ενός πραγματικού διαμαντιού, αφού ο λίθος που δημιουργείται στο εργαστήριο δεν έχει καμία διαφορά από τον φυσικό: Διατηρεί τις ίδιες φυσικές, χημικές και οπτικές ιδιότητες με τις ραβδώσεις και τις χρωματικές αποχρώσεις που εντοπίζονται στους φυσικούς λίθους, ανταποκρίνονται στο φως και την πίεση με τον ίδιο τρόπο, ενώ απαιτείται εκπαιδευμένο μάτι για να τους ξεχωρίσει. Φυσικά, για να διατεθούν στο εμπόριο απαιτείται ειδική πιστοποίηση, ενώ η παραγωγή του λειτουργεί χωρίς μεσάζοντες που τα καθιστά οικονομικότερα από τα φυσικά. Μπορεί να δημιουργήθηκαν πρώτη φορά τη δεκαετία του 1950 για βιομηχανική χρήση, όμως, τα τελευταία χρόνια έχουν εκτοξευθεί αφού θεωρούνται «ηθικά» και βιώσιμα. Είναι, όμως;
Μπορεί οι συνθετικοί πολύτιμοι λίθοι να συνδέονται με τη βιωσιμότητα, ωστόσο οι περισσότεροι κατασκευαστές δεν παρέχουν λεπτομέρειες σχετικά με την ενεργειακή κατανάλωση που χρειάζεται για την παραγωγή τους.
Σύμφωνα, μάλιστα, με το Associated Press ορισμένες εταιρίες δε δίνουν στη δημοσιότητα καμία περιβαλλοντική έκθεση και δεν παρέχουν πιστοποιήσεις από τρίτους παρά το γεγονός ότι εμπορεύονται τους λίθους ως «βιώσιμους» και «φιλικούς προς το περιβάλλον».
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, πολλές ινδικές εταιρίες που κατασκευάζουν διαμάντια εργαστηρίου χρησιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια προερχόμενη από καύση άνθρακα σε ποσοστό 75%.
Το ενημερωτικό δίκτυο αναφέρεται στην περίπτωση της εταιρίας Cupid Diamonds, η οποία δεν απάντησε σε ερωτήματα που τέθηκαν σε εκπρόσωπό της σχετικά με το τι καθιστά τα διαμάντια της βιώσιμα. Βέβαια, στην επίσημη ιστοσελίδα επισημαίνεται ότι η επιτυχία της οφείλεται «τόσο στην ακεραιότητα της περιβαλλοντικής μας προσέγγισης, όσο και στην εξαιρετική ποιότητα των διαμαντιών μας» και εγγυάται «βιώσιμη προσέγγιση στη νεότερη εποχή των διαμαντιών», τα οποία με την εφαρμογή της τεχνολογίας δημιουργούνται σε ένα υπερσύγχρονο εργαστήριο.
Από την άλλη, δεν είναι λίγες όσες εταιρίες βασίζονται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ηλιακή, για την παραγωγή τους, εντούτοις σύμφωνα με το ρεπορτάζ είναι πραγματικά πολύ μικρό το ποσοστό όσων τις χρησιμοποιούν.
Μετά την Ινδία, η Κίνα παράγει διαμάντια εργαστηρίου με τις μεγαλύτερες εταιρίες να μην απαντούν στο ΑΡ στο αίτημα για σχόλιο σχετικά με τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50% προήλθε από καύση άνθρακα το 2023.
«Πολλές εταιρίες επικαλούνται φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές, αλλά στην πραγματικότητα δεν κάνουν τίποτα φιλικό προς το περιβάλλον», τονίζει ο Ζιμνίσκι.
Αλλωστε, η παραγωγή τους διαρκεί εβδομάδες, υποβάλλοντας τον άνθρακα σε υψηλή πίεση και θερμοκρασία που μιμούνται τις φυσικές συνθήκες υπό τις οποίες σχηματίζονται τα διαμάντια στο έδαφος.
Το Γεμολογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ αναφέρει πως τα εργαστηριακά διαμάντια είναι σαν τον «πάγο από το ψυγείο», ενώ τα φυσικά διαμάντια είναι σαν τον «πάγο από έναν παγετώνα».
Για αυτό το λόγο, τα εργαστήρια μπορούν να κατασκευάσουν μεγάλο αριθμό διαμαντιών που αυτομάτως ισοδυναμεί με πτώση της τιμής τους, αν αναλογιστεί κανείς το χρόνο που χρειάζονται τα φυσικά διαμάντια για να σχηματιστούν.
Η τάση των συνθετικών διαμαντιών έχει αγκαλιαστεί από κολοσσούς και μεγάλες εταιρείες κοσμημάτων, σηματοδοτώντας επανάσταση στον κόσμο των κοσμημάτων.
Ωστόσο, οι ειδικοί εκτιμούν ότι τα φυσικά διαμάντια θα εξακολουθούν να πωλούνται και, μάλιστα, σε υψηλές τιμές αφού κουβαλούν τη δική τους ιστορία κι είναι… παντοτινά, σε αντίθεση με εκείνα του εργαστηρίου, τα οποία αποτελούν προϊόν μάρκετινγκ με αξία που φθίνει στο χρόνο.
Αλλωστε, όποιος θέλει να θαυμάσει από κοντά ένα έργο Τέχνης θα προτιμήσει να δει το γνήσιο και όχι το αντίγραφο.
Photo: Pexels
Διαβάστε ακόμη
Γιατί η ΒοfA δεν «βλέπει» φούσκα στα Χρηματιστήρια (πίνακες)
Πώς οι super rich επιλέγουν να μεταβιβάσουν την αμύθητη περιουσία τους
Μικρομεσαίες επιχειρήσεις – ΕΣΠΑ: Μέχρι πότε παρατείνεται η υποβολή αιτήσεων χρηματοδότησης
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ