Η οικονομική ανάκαμψη της Κίνας, από την εποχή του Ντενγκ Σιαοπίνγκ μέχρι σήμερα, στηρίζεται σε μακρόπνοο σχεδιασμό με δεκαετίες προοπτικής. Η περίφημη ρήση του ηγέτη από το 1987, «η Μέση Ανατολή έχει πετρέλαιο, η Κίνα έχει τις σπάνιες γαίες», αποδεικνύεται σήμερα όχι απλώς διορατική, αλλά καθοριστικής σημασίας για την παγκόσμια ισορροπία ισχύος. Το εμπάργκο που επέβαλε το Πεκίνο στις 4 Απριλίου στις εξαγωγές σπάνιων γαιών σε όλες τις χώρες του κόσμου, έχει φέρει βιομηχανίες και κυβερνήσεις από την Ουάσιγκτον ως το Τόκιο σε κατάσταση συναγερμού, θυμίζοντας τις επιπτώσεις των πετρελαϊκών κρίσεων.

Η Κίνα ελέγχει απόλυτα την αλυσίδα αξίας των σπάνιων γαιών σε ποσοστά που φθάνουν το 90% για την εξόρυξη, επεξεργασία και παραγωγή. Οι σπάνιες γαίες είναι απαραίτητες για τα ηλεκτροκίνητα οχήματα, τα smartphones, τις τηλεοράσεις αλλά και για στρατιωτικά συστήματα όπως πύραυλοι και drones. Το 2010 είχε εφαρμόσει άτυπο εμπάργκο στην Ιαπωνία, δείχνοντας πως οι σπάνιες γαίες αποτελούν στρατηγικό εργαλείο πίεσης. Το 2023, απάντησε στις κυρώσεις Μπάιντεν με περιορισμούς στις εξαγωγές γαλλίου και γερμανίου προς τις ΗΠΑ. Η σημερινή καθολική απαγόρευση στερεί κάθε εναλλακτική σε ΗΠΑ και Ευρώπη, απειλώντας με παγκόσμιες ελλείψεις.

Αλυσιδωτές επιπτώσεις στις βιομηχανίες ΗΠΑ και Ευρώπης

Οι στρατηγικές βιομηχανίες των ΗΠΑ εξαρτώνται από εξαρτήματα της Νότιας Κορέας και της Ιαπωνίας. Αν το Πεκίνο επεκτείνει το εμπάργκο και σε αυτές τις χώρες, τότε οι αμερικανικές επιχειρήσεις οδηγούνται σε παραγωγική ασφυξία, διαψεύδοντας τις εξαγγελίες Τραμπ για επιστροφή της βιομηχανίας. Οι τέσσερις μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες –General Motors, Toyota, Volkswagen και Hyundai– εξετάζουν τη μεταφορά παραγωγής στην Κίνα. Το ίδιο ισχύει και για τις γερμανικές εταιρείες, που προειδοποιούν για διακοπή κρίσιμων γραμμών παραγωγής.

Επιχειρηματικά λόμπι της Ε.Ε. προσέγγισαν το Πεκίνο ζητώντας μια «λευκή λίστα» ευρωπαϊκών εταιρειών για τις οποίες να ισχύουν εξαιρέσεις. Ο Ευρωπαίος επίτροπος Μάρος Σέφτσοβιτς ήρθε σε επαφή με τον Κινέζο Υπουργό Εμπορίου Γουάνγκ Βεντάο, αλλά χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Αντίστοιχες αποστολές ετοιμάζονται από την Ιαπωνία και την Ινδία, όπου αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν ήδη υποβάλει 30 αιτήσεις για εισαγωγές σπάνιων γαιών χωρίς καμία έγκριση.

Η πρώην υφυπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, Ναζάκ Νικαχτάρ, τόνισε πως η εξάρτηση από τις σπάνιες γαίες είναι η αχίλλειος πτέρνα της Δύσης, την οποία η Κίνα αξιοποιεί μεθοδικά. Ο αναλυτής Κόρι Κομπς της Trivium China παραλληλίζει το κινεζικό εμπάργκο με τον αμερικανικό περιορισμό στους μικροεπεξεργαστές, αλλά σημειώνει πως το κινεζικό όπλο έχει μεγαλύτερη διάρκεια και ισχύ. Η κατάσταση κρίνεται κρίσιμη, καθώς οι καθυστερήσεις στην παραγωγή γίνονται ορατές, με απειλή γενικευμένης διακοπής σε βασικούς τομείς της παγκόσμιας βιομηχανίας.

Διαβάστε ακόμη 

Αγορά πετρελαίου: Με το βλέμμα «καρφωμένο» στα Στενά του Ορμούζ – Οι εκτιμήσεις των αναλυτών για τις τιμές (πίνακες)

JP Morgan: Γιατί ποντάρει στα ελληνικά ομόλογα και στο β’ εξάμηνο του 2025

Οι νέοι χρυσοθήρες: Στην αναζήτηση χρυσού με σύμμαχο την τεχνολογία

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα