Του Δημήτρη Μαρκόπουλου
Το παλιό ισραηλινό ανέκδοτο λέει ότι «ο Μωυσής οδήγησε τον λαό του για 40 χρόνια μέσα στην έρημο, προκειμένου να τους εγκαταστήσει στη μοναδική περιοχή της Μέσης Ανατολής που δεν έχει πετρέλαιο».
Ο άνθρωπος όμως που βρίσκεται πίσω από τον όμιλο Delek, ο παγκοσμίου φήμης Ισραηλινός επιχειρηματίας Γιτζάκ Τσιούβα, ανέτρεψε αυτή τη συνθήκη βρίσκοντας προ ετών το κοίτασμα φυσικού αερίου Tamar, το οποίο εκτιμάται πως έχει 7,7 τρισεκατομμύρια κυβικά φυσικού αερίου. Με αυτή την ξεχωριστή προσωπικότητα του Ισραήλ, έναν άνθρωπο που είναι εν ζωή μύθος για τη χώρα του, υπέγραψε συνεργασία πριν από λίγες μόλις ημέρες ο κ. Μαθιός Ρήγας της ελληνικής εταιρείας Energean Oil & Gas.
Πιο συγκεκριμένα, η Energean αποκτά τα κοιτάσματα φυσικού αερίου Karish και Tanin στο Ισραήλ δημιουργώντας εντελώς νέα δεδομένα στον επιχειρηματικό αλλά και τον γεωπολιτικό χάρτη της ευρύτερης περιοχής. Η συμφωνία υπογράφηκε μεταξύ των Delek Drilling και Avner Oil Exploration και της Energean Oil & Gas, με την τελευταία να αποκτά τα δύο κοιτάσματα φυσικού αερίου, δυναμικότητας 1,4 και 1 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδών (TCF) αντιστοίχως αντί συνολικού τιμήματος 148 εκατ. δολαρίων, στο οποίο περιλαμβάνονται και δικαιώματα από τη μελλοντική εκμετάλλευση. Τα δύο κοιτάσματα βρίσκονται στη Λεκάνη της Λεβαντίνης, πλησίον τόσο του κοιτάσματος Tamar, το οποίο ήδη παράγει φυσικό αέριο, όσο και του Λεβιάθαν, η ανάπτυξη του οποίου επίκειται.
Τη βαρύτητα αυτής της συμφωνίας έρχεται να επικυρώσει όμως η ίδια η προσωπικότητα του ιδρυτή της Delek. Ο Γιτζάκ Τσιούβα ήταν ένας πολύ φτωχός άνθρωπος, ο οποίος ζούσε στο ίδιο σπίτι με τους γονείς και τα επτά αδέλφια του στην Τρίπολη της Λιβύης προτού η γιαγιά κι ο παππούς του δολοφονηθούν σε πογκρόμ. Αφού υπηρέτησε στον στρατό, ξεκίνησε να εργάζεται ως εργάτης. Η άνοδός του άρχισε μετά τη νίκη των ισραηλινών δυνάμεων στη Χερσόνησο του Σινά, όπου και ασχολήθηκε με κατασκευαστικές δουλειές. Εχοντας στενή φιλία με τον Σιμόν Πέρες και τον Αριέλ Σαρόν, ο 68χρονος επιχειρηματίας έγινε ο δεύτερος μεγαλύτερος κατασκευαστής στη χώρα του και σύντομα πέρασε στην ενέργεια με κινήσεις παράτολμες για την τότε εποχή. Με το γκρουπ El-Ad να έχει στην κατοχή του το «New York Plaza Hotel» και την Delek να διαχειρίζεται τεράστια κοιτάσματα φυσικού αερίου, θεωρείται ένας από τους γίγαντες της ισραηλινής οικονομίας με προσωπική περιουσία 4,4 δισ. δολαρίων το 2015.
Ο Ισραηλινός επιχειρηματίας Γιτζάκ Τσιούβα
Με τη συγκεκριμένη συμφωνία, δε, για πρώτη φορά θα υπάρξει παρουσία ελληνικής εταιρείας στον χάρτη της ανάπτυξης των μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου που έχουν ανακαλυφθεί τα τελευταία χρόνια στο Ισραήλ, στην Κύπρο (Αφροδίτη) και προσφάτως στην Αίγυπτο (κοίτασμα Zohr). Τα εν λόγω κοιτάσματα αναμένεται σταδιακά να καλύψουν, πέραν των αναγκών των εθνικών οικονομιών, και τα μεγάλα καταναλωτικά κέντρα της Μεσογείου και της Ευρώπης διαμορφώνοντας ουσιαστικά ένα νέο ενεργειακό τοπίο στην ευρύτερη περιοχή.
Σημειώνεται ότι η απόκτηση των κοιτασμάτων Karish και Tanin από την Energean Oil & Gas έρχεται σε μια περίοδο με έντονη κινητικότητα στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, καθώς μόλις τις προηγούμενες εβδομάδες στην Κύπρο, στο πλαίσιο του νέου διεθνούς διαγωνισμού παραχωρήσεων, προσήλθαν, μεταξύ άλλων, και μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο.
Επιπλέον, στο Ισραήλ ανακοινώθηκε επισήμως η δρομολόγηση νέου διαγωνισμού για την παραχώρηση 24 θαλασσίων περιοχών, ενώ, τέλος, στην Αίγυπτο εκδηλώθηκε επιχειρηματικό ενδιαφέρον στο πλαίσιο επίσης νέου διαγωνισμού για την παραχώρηση περιοχών προς έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Για την οριστική επικύρωση της συμφωνίας αναμένονται οι απαιτούμενες εγκρίσεις από τις αρμόδιες αρχές του Ισραήλ.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Energean Μαθιός Ρήγας
Το background της συμφωνίας
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η ισραηλινή κυβέρνηση είχε υποχρεώσει την Delek του Εβραίου πολυδισεκατομμυριούχου Γιτζάκ Τσιούβα και την αμερικανική Noble να πουλήσουν τα κοιτάσματα Karis και Tanin που διαθέτουν με διαπιστωμένα σχεδόν 60 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, δηλαδή 20 φορές την ετήσια κατανάλωση μιας χώρας όπως η Ελλάδα. Ο λόγος είναι ότι Delek και Noble, στο Ισραήλ, είναι ιδιοκτήτες τόσο του κοιτάσματος Tamar, που ήδη παράγει φυσικό αέριο, όσο και της ναυαρχίδας των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στη Λεκάνη της Λεβαντίνης, τον Λεβιάθαν, δυναμικότητας 650 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου. Ετσι, η ισραηλινή κυβέρνηση «υποχρέωσε» τον όμιλο να πουλήσει τα δύο άλλα κοιτάσματα προτού ξεκινήσει η ανάπτυξη του Λεβιάθαν, προκειμένου να διασφαλίσει ότι δεν θα δημιουργηθούν μονοπωλιακές καταστάσεις στην αγορά του Ισραήλ.
Οι δύο πλευρές συζητούσαν για αρκετούς μήνες, ενώ για τα δύο κοιτάσματα είχαν ενδιαφερθεί τόσο η ιταλική Edison όσο και η νορβηγική Seadrill με τον Αμερικανοεβραίο μεγιστάνα Λάρι Μίζελ. Και τελικά η συμφωνία υπογράφηκε μια μέρα μετά τον Δεκαπενταύγουστο στο Τελ Αβίβ.
Το deal της Energean, λοιπόν, έχει δύο όψεις:
* Από τη μία, βάζει για πρώτη φορά στο διπλωματικό ενεργειακό γίγνεσθαι που δημιουργείται με άξονα τις καλές σχέσεις Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου, μια ελληνική εταιρεία, με ό,τι συνεπάγεται αυτό τόσο σε επιχειρηματικό όσο και σε γεωπολιτικό επίπεδο.
* Ανοίγει τον δρόμο για την ανάπτυξη του κοιτάσματος Λεβιάθαν, το φυσικό αέριο του οποίου πέρα από την κάλυψη αναγκών της ισραηλινής αγοράς θα διοχετευτεί στα καταναλωτικά κέντρα της Μεσογείου και της Ευρώπης, είτε μέσω αγωγών (Eastmed) είτε μέσω θαλάσσιας μεταφοράς, δημιουργώντας μια νέα πηγή τροφοδοσίας σε φυσικό αέριο αλλά και δίνοντας μία ακόμη ευκαιρία στη χώρα μας να καταστεί ενεργειακός κόμβος μεταφοράς και αποθήκευσης του πολύτιμου καυσίμου, εφόσον φυσικά η Ελλάδα δεν αποδειχθεί ότι απλώς κάθεται και βλέπει τα τρένα να περνούν.
Το περίεργο πάντως στοιχείο είναι ότι οι δύο πλευρές, μετά την ύψους 150 εκατ. δολαρίων συμφωνία που υπέγραψαν, καθίστανται ανταγωνίστριες!
Η Energean δηλαδή θα πρέπει να αξιοποιήσει τα δύο κοιτάσματα πουλώντας φυσικό αέριο κυρίως στην ισραηλινή αγορά, όπου ήδη πουλά η Delek από το Tamar και φιλοδοξεί να το κάνει μελλοντικά και από το Λεβιάθαν.