Πλαστικές συσκευασίες σε ακτές, θάλασσα, ποταμούς, βουνά, πεζοδρόμια, δίπλα σε σχολεία, έξω από κάδους… Όπου κι αν «ακουμπήσει» το βλέμμα θα δει πλαστικό. Η θαλάσσια ζωή «πνίγεται» στα πλαστικά, μικροπλαστικά που προκύπτουν από τη διάσπασή τους εισχωρούν στον ανθρώπινο οργανισμό, νανοπλαστικά φτάνουν ακόμα και στα σύννεφα, ενώ σύμφωνα με έρευνες έως το 2050 ο όγκος των πλαστικών στους ωκεανούς θα είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των ψαριών. Στα τέλη του 1950 το πλαστικό θεωρείτο «θαύμα» της βιομηχανίας, πλέον έχει μετατραπεί σε εφιάλτη.
Πόσο διαρκεί η ζωή τους, όμως; Σύμφωνα με τον ΟΗΕ τα πλαστικά απόβλητα μπορεί να χρειαστούν από 20 έως 500 χρόνια για να αποσυντεθούν, και ακόμη και τότε, δεν εξαφανίζονται ποτέ καθώς αφήνουν πίσω τους σωματίδια που εξακολουθούν να επιβαρύνουν το περιβάλλον. Όπως αναφέρει ο οργανισμός, μάλιστα, περισσότεροι από 8 δισ. τόνοι πλαστικού έχουν κατασκευαστεί, με το μισό εξ αυτών να έχει παραχθεί τα τελευταία 13 χρόνια.
Το πλαστικό είναι παντού και είναι για πάντα. Αυτή την πεποίθηση θέλουν να ανατρέψουν επιστήμονες που ανακάλυψαν έναν νέο τύπο υλικού που διασπάται χάρη σε βακτήρια που «τρώνε» πλαστικό.
Από τη διεθνή έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Communications προκύπτει ότι τα βακτηριακά σπόρια που ενσωματώθηκαν «ζουν» στο πλαστικό παραμένοντας αδρανή, αλλά όταν ολοκληρώνεται ο κύκλος ζωής του προϊόντος και αυτά εκτίθενται σε θρεπτικά συστατικά που υπάρχουν στο κομπόστ αφυπνίζονται και το… κατασπαράζουν.
Το νέο αυτό υλικό παράγεται από τον συνδυασμό θερμοπλαστικής πολυουρεθάνης (TPU) και βακτηρίων στελέχους του Bacillus subtilis που είναι ικανά να διασπούν πλαστικά πολυμερή.
Αυτό που διαπίστωσαν οι ερευνητές ήταν ότι τα βακτήρια επιβίωσαν στις υψηλές θερμοκρασίες που απαιτούνται για την παραγωγή πλαστικού, ακόμα και έως 135 βαθμούς Κελσίου.
Όπως αναφέρεται στο Science Alert οι προηγούμενες προσπάθειες επιστημόνων να βρουν έναν τρόπο που θα οδηγεί σε γρήγορη αποικοδόμηση των πλαστικών συνδεόταν με τα βακτηριακά ένζυμα και τους μύκητες από το έδαφος και το κομπόστ, όπου υπάρχουν σε αφθονία.
Ωστόσο, αυτό το νέο υλικό χρειάζεται μόνο τα βακτηριακά σπόρια στο εσωτερικό του, τα οποία «ξυπνούν» μόλις έρθουν σε επαφή με θρεπτικά συστατικά και υγρασία, ξεκινώντας τη διαδικασία της βιοαποικοδόμησης, με αποτέλεσμα το 90% του πλαστικού να έχει εξαφανιστεί σε πέντε μήνες.
Αυτό που διαφοροποιεί το υλικό, σύμφωνα με τον επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Τζον Ποκόρσκι από το Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο, είναι το γεγονός ότι «διασπάται ακόμη και χωρίς την παρουσία πρόσθετων μικροβίων».
Ο επιστήμονας πρόσθεσε, μάλιστα, πως τα περισσότερα από αυτά τα πλαστικά «πιθανότατα δεν θα καταλήξουν σε εγκαταστάσεις κομποστοποίησης πλούσιες σε μικρόβια. Έτσι, αυτή η ικανότητα αυτοαποικοδόμησης σε περιβάλλον χωρίς μικρόβια καθιστά την τεχνολογία μας πιο ευέλικτη».
Μιλώντας στο βρετανικό δίκτυο BBC εξήγησε, μάλιστα, ότι η διαδικασία αυξάνει την ανθεκτικότητα του υλικού, επομένως παρατείνεται η διάρκεια ζωής του και στη συνέχεια, όταν αυτή τελειώσει, «μπορεί να εξαλειφθεί από το περιβάλλον, ανεξάρτητα από τον τρόπο διάθεσής του».
Από την πλευρά του ο ερευνητής Χαν Σολ Κιμ από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο εξέφρασε την ελπίδα ότι με τον τρόπο αυτό μπορεί να περιοριστεί η πλαστική ρύπανση στη φύση. Συμπλήρωσε, δε, ότι παρότι προς το παρόν το υλικό βρίσκεται σε εργαστηριακό στάδιο, μπορεί εντός λίγων ετών να διατεθεί για τη δημιουργία εμπορικών προϊόντων.
Ο Άνταμ Φάιστ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια μιλώντας στο ABC News είπε ότι υπάρχουν μελέτες που υποδεικνύουν ότι «από τα εκατομμύρια, τρισεκατομμύρια μικρόβια εκεί έξω, μερικά μπορούν να φάνε το ίδιο το πλαστικό. Διερωτηθήκαμε αν τα συνδυάσουμε, τι θα γινόταν; Και πώς μπορεί αυτό να διευκολύνει το τεράστιο πρόβλημα που έχουμε με τα πολυμερή παντού;».
Μπορεί το υλικό να είναι παρόμοιο με το πλαστικό που χρησιμοποιείται, για παράδειγμα, στις σόλες των παπουτσιών, αλλά σε αντίθεση με άλλα πλαστικά, το νέο μείγμα αποσυντίθεται πολύ πιο γρήγορα.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι εταιρίες μπορούν να προχωρήσουν στη μαζική παραγωγή αυτού του είδους πλαστικού απλώς προσθέτοντας τα σπόρια στα υπάρχοντα συστατικά και υποστηρίζουν ότι παρότι μπορεί να είναι 10% πιο ακριβό, αξίζει για αντιμετωπιστεί η ρύπανση.
Ποιοι αντιδρούν
Εντούτοις, δεν είναι λίγοι οι επιστήμονες που αντιδρούν στην ιδέα εναλλακτικών λύσεων όπως αυτή. Ανάμεσα σε αυτούς ο καθηγητής Στιβ Φλέτσερ, διευθυντής του Revolution Plastics Institute του Πανεπιστημίου του Πόρτσμουθ, ο οποίος δήλωσε στο BBC ότι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης της πλαστικής ρύπανσης από πλαστικά είναι να περιοριστεί η παραγωγή τους.
«Πρέπει να δοθεί προσοχή σε ενδεχόμενες λύσεις αυτού του είδους, οι οποίες θα μπορούσαν να δώσουν την εντύπωση ότι θα πρέπει να ανησυχούμε λιγότερο για την πλαστική ρύπανση, επειδή το πλαστικό θα αποικοδομηθεί γρήγορα και ιδανικά με ασφάλεια. Ωστόσο, για τη συντριπτική πλειονότητα των πλαστικών, αυτό δεν ισχύει», τόνισε ο καθηγητής.
Ο κύκλος ζωής των πλαστικών σύμφωνα με τη WWF Αυστραλίας
Πλαστική σακούλα: 20 ετών
Πλαστικές κούπες για καφέ σε πακέτο: 30 χρόνια
Πλαστικά καλαμάκια: 200 χρόνια
Πλαστικοί δακτύλιοι συσκευασιών: 400 χρόνια
Πλαστικά μπουκάλια: 450 χρόνια
Πλαστικά ποτήρια: 450 χρόνια
Πάνες μιας χρήσης: 500 χρόνια
Κάψουλες καφέ: 500 χρόνια
Πλαστική οδοντόβουρτσα: 500 χρόνια
Photo: David Baillot/UC San Diego Jacobs School of Engineering
Διαβάστε ακόμη
IRIS: Οι συστάσεις Χατζηδάκη στις τράπεζες και οι αντιδράσεις της αγοράς
Το πενταετές πλάνο για τη «νέα» ΕΨΑ, οι συνέργειες και το σενάριο συγχώνευσης
Μπάμπης Βωβός: Ξανά στον δρόμο για το σφυρί το «ιερό φάντασμα» στην Κηφισίας (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ