Στην αύξηση των επιτοκίων της κατά 50 μονάδες βάσης προχώρησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για πρώτη φορά έπειτα από σχεδόν 11 χρόνια σε μια προσπάθεια να συγκρατήσει τις πληθωριστικές πιέσεις στην Ευρωζώνη, ανακοινώνοντας παράλληλα ένα νέο εργαλείο για να συγκρατήσει τις πιέσεις στις αγορές ομολόγων, ειδικά των πιο ευάλωτων κρατών – μελών σε μια χρονική στιγμή που η πολιτική κρίση στην Ιταλία αυξάνει τις αβεβαιότητες στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης.
Βάσει των Συνθηκών η ΕΚΤ οφείλει να λαμβάνει μέτρα ώστε ο πληθωρισμός να βρίσκεται κοντά στο επίπεδο του 2% αλλά μέχρι στιγμής διατηρούσε τα επιτόκιά της σε ιστορικά χαμηλά σε μια προσπάθεια να ενθαρρύνει την ανάπτυξη της οικονομίας της Ευρωζώνης που έχει πληγεί από πολλές κρίσεις εθνικού χρέους, την πανδημία της COVID και τελευταία τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Ωστόσο με τον πληθωρισμό στην ευρωζώνη να αγγίζει το 8,2% η επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ και το ΔΣ, αποφάσισαν να προχωρήσουν σε αύξηση των βασικών επιτοκίων ακολουθώντας, ως ένα σημείο, τις κινήσεις των άλλων μεγάλων κεντρικών τραπεζών, όπως των ΗΠΑ και της Αγγλίας.
Μιλώντας στη συνέντευξη τύπου που ακολούθησε τις αποφάσεις τη ΕΚΤ η Κριστίν Λαγκάρντ υπογράμμισε ότι η οικονομική δραστηριότητα επιβραδύνεται και η αδικαιολόγητη επίθεση της Ρωσίας προς την Ουκρανία αποτελεί μια συνεχή τροχοπέδη στην ανάπτυξη.
«Ο αντίκτυπος του υψηλού πληθωρισμού στην αγοραστική δύναμη συνεχίζεται. Οι περιορισμοί της προσφοράς και η υψηλότερη αβεβαιότητα έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία. Συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε υψηλότερο κόστος και περιορισμούς στις αλυσίδες εφοδιασμού, παρόλο που υπάρχουν ενδείξεις ότι ορισμένα από τα σημεία συμφόρησης στον εφοδιασμό χαλαρώνουν. Συνολικά, αυτοί οι παράγοντες θολώνουν σημαντικά τις προοπτικές για το δεύτερο εξάμηνο του 2022 και μετά», δήλωσε χαρακτηριστικά η κυρία Λαγκάρντ.
Ωστόσο, η πρόεδρος της ΕΚΤ τόνισε ότι η οικονομική δραστηριότητα συνεχίζει να επωφελείται από το άνοιγμα της οικονομίας, από μια ισχυρή αγορά εργασίας και από τη στήριξη της δημοσιονομικής πολιτικής. Ειδικότερα, το πλήρες άνοιγμα της οικονομίας στηρίζει τις δαπάνες στον τομέα των υπηρεσιών. Καθώς οι άνθρωποι αρχίζουν να ταξιδεύουν ξανά, ο τουρισμός αναμένεται να βοηθήσει την οικονομία το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους και η κατανάλωση υποστηρίζεται από τις αποταμιεύσεις που δημιούργησαν τα νοικοκυριά κατά τη διάρκεια της πανδημίας και από την ισχυρή αγορά εργασίας. Σύμφωνα με την ίδια την κυρία Λαγκάρντ η ΕΚΤ αναμένει ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει ανεπιθύμητα υψηλός για κάποιο χρονικό διάστημα, αλλά κοιτάζοντας πιο μπροστά, ελλείψει νέων διαταραχών, το ενεργειακό κόστος θα πρέπει να σταθεροποιηθεί και τα σημεία συμφόρησης στον εφοδιασμό θα πρέπει να αμβλυνθούν, γεγονός που μαζί με τη συνεχιζόμενη εξομάλυνση της νομισματικής πολιτικής θα πρέπει να υποστηρίξει την επιστροφή του πληθωρισμού στον στόχο της Κεντρικής Τράπεζας
Το νέο εργαλείο TPI και τα κριτήρια επιλεξιμότητας
Αναφορικά με το νέο εργαλείο της ΕΚΤ για τα ομόλογα, η κυρία Λαγκάρντ υπογράμμισε ότι «το TPI είναι ένα μέσο που θα μας βοηθήσει να εκπληρώσουμε την εντολή μας για σταθερότητα των τιμών, φέρνοντας τον πληθωρισμό μεσοπρόθεσμα πίσω στο 2%. Και βάσει αυτού, όλα τα μέλη της ζώνης του ευρώ μπορούν να είναι επιλέξιμα, όλα. Το Διοικητικό Συμβούλιο, κατά τη διακριτική του ευχέρεια στην αξιολόγησή του, θα καθορίσει βάσει των κριτηρίων επιλεξιμότητας με βάση τους δείκτες που θα σηματοδοτήσουν ή όχι αδικαιολόγητη άτακτη δυναμική της αγοράς, εάν μια χώρα είναι επιλέξιμη ή όχι και αν ενεργοποιηθεί το TPI».
Το Διοικητικό Συμβούλιο εκτίμησε ότι η θέσπιση του «Transmission Protection Instrument» (TPI) είναι απαραίτητη για την υποστήριξη της αποτελεσματικής μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Ειδικότερα, και σύμφωνα με την ΕΚΤ, το TPI θα διασφαλίσει ότι η κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής μεταδίδεται ομαλά σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ.
Ωστόσο αυτό το νέο εργαλείο θα ενεργοποιείται υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις και συγκεκριμένα:
Πρώτον- Συμμόρφωση με το δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ: Το κράτος – μέλος που θα ζητήσει την ενεργοποίησή του να μην υπόκειται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ) ή να μην έχει αποτύχει να λάβει αποτελεσματικά μέτρα ως απάντηση σε σύσταση του Συμβουλίου της ΕΕ δυνάμει του άρθρου 126 (7) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ)·
Δεύτερον- Να μην υφίστανται σοβαρές μακροοικονομικές ανισορροπίες.
Τρίτον- Δημοσιονομική βιωσιμότητα: Για να βεβαιωθεί ότι η πορεία του δημόσιου χρέους ενός κράτους – μέλους είναι βιώσιμη, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ θα λάβει υπόψη, όπου είναι διαθέσιμο, τις αναλύσεις βιωσιμότητας του χρέους από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και άλλα ιδρύματα, μαζί με την εσωτερική ανάλυση της ΕΚΤ·
Τέταρτον- Υγιείς και βιώσιμες μακροοικονομικές πολιτικές: Ήτοι, συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις που υποβλήθηκαν στα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και με τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον δημοσιονομικό τομέα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Οι γραμμές άμυνας της ΕΚΤ απέναντι στις πιέσεις των ομολόγων των κρατών – μελών
Η πρώτη γραμμή άμυνας, που έχει ήδη αναπτύξει η ΕΚΤ, απέναντι στον λεγόμενο «κατακερματισμό» είναι η «ευέλικτη» επανεπένδυση του χαρτοφυλακίου ομολόγων της ώστε να στηρίξει κράτη- μέλη μειώνοντας την πίεση στην αγορά ομολόγων κάτι που σύμφωνα με την κυρία Λαγκάρντ θα παραμείνει το βασικό εργαλείο της ΕΚΤ.
Το δεύτερο μέτρο που ανακοίνωσε σήμερα η ΕΚΤ είναι μια νέα διευκόλυνση αγοράς ομολόγων που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένας μηχανισμός ασφαλείας για να κρατήσει υπό έλεγχο τα spreads και συγκεκριμένα το εργαλείο «Transmission Protection Instrument».
Σύμφωνα με το την ΕΚΤ «το TPI θα είναι μια προσθήκη στην εργαλειοθήκη του Διοικητικού Συμβουλίου και μπορεί να ενεργοποιηθεί για την αντιμετώπιση αδικαιολόγητων, άτακτων δυναμικών της αγοράς που αποτελούν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Η κλίμακα των αγορών TPI εξαρτάται από τη σοβαρότητα των κινδύνων που αντιμετωπίζει η μετάδοση πολιτικής».
Η παραίτηση του Μάριο Ντράγκι στην Ιταλία έχει ήδη αυξήσει τα ιταλικά spreads και οι ανησυχίες είναι πολύ έντονες τόσο στην Φρανκφούρτη, όσο και στις Βρυξέλλες. Η ΕΚΤ θα μπορούσε υπό προϋποθέσεις να χρησιμοποιήσει το νέο αυτό εργαλείο της για την αγορά ιταλικών ομολόγων και άλλων κρατών – μελών με υψηλό χρέος, όπως και η Ελλάδα, μόνο όμως σε εξαιρετικές περιπτώσεις, καθώς οι Συνθήκες απαγορεύουν στην ΕΚΤ να χρηματοδοτεί δημόσιο χρέος των κρατών – μελών της Ευρωζώνης.
Τον Ιούνιο, η ΕΚΤ είχε ανακοινώσει ότι ήταν πιθανό να αυξήσει το βασικό της επιτόκιο κατά 25 μονάδες βάσης και πιθανότατα θα ακολουθούσε νέα αύξηση κατά 50 μονάδες τον Σεπτέμβριο, εν όψει του καλπάζοντος πληθωρισμού στην ευρωζώνη.
Ένα αρνητικό επιτόκιο τιμωρεί ουσιαστικά τις τράπεζες για τη στάθμευση χρημάτων στην ΕΚΤ και έχει ως στόχο να ενθαρρύνει περισσότερους δανεισμούς και, συνεπώς, περισσότερη οικονομική δραστηριότητα, η οποία μπορεί επίσης να συμβάλει στον πληθωρισμό.
Η αύξηση των επιτοκίων ήταν η αναμενόμενη κίνηση της ΕΚΤ, ωστόσο, το υψηλότερο κόστος δανεισμού θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα σε υπερχρεωμένες χώρες όπως η Ιταλία ή η Ισπανία. Για να αντιμετωπιστεί αυτό, η ΕΚΤ παρουσίασε επίσης ένα εργαλείο για τη διόρθωση της πίεσης στις αγορές ομολόγων για τα χρεωμένα μέλη της ευρωζώνης.
Διαβάστε ακόμη:
Φωτιά στην Πεντέλη: 12 μέτρα στήριξης για τους πληγέντες ανακοίνωσε η κυβέρνηση
«Ανακυκλώνω – Αλλάζω Συσκευή»: Αυτοί είναι οι αρχικοί πίνακες κατάταξης