Η Γαλλία και η Γερμανία ανακοίνωσαν τη Δευτέρα, μετά την τηλεδιάσκεψη των δυο ηγετών Εμανουέλ Μακρόν και Άγκελα Μέρκελ, τη δημιουργία ενός Ταμείου Ανάκαμψης 500 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο θα μπορούσε να προσφέρει επιχορηγήσεις στις χώρες και τις περιοχές που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση του ιού κορωνοϊού.
Συγκεκριμένα η Γερμανία και η Γαλλία συμφώνησαν να στηρίξουν ένα κοινά χρηματοδοτούμενο ταμείο ανάκαμψης ύψους 500 δισ. ευρώ για να βοηθήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση να αντιμετωπίσει τη χειρότερη ύφεση που έχει περάσει ποτέ.
Η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν πρότειναν ένα σχέδιο για την παροχή δανείων στα πληττόμενα κράτη -μέλη με την αποπληρωμή να βασίζεται στις συνεισφορές τους στον προϋπολογισμό του μπλοκ. Σε μια επίδειξη ενότητας και εν εν μέσω διχασμών για το ταμείο ανάκαμψης οι ηγέτες των δύο μεγαλύτερων οικονομιών της ΕΕ εμφανίστηκαν μαζί σε μια εικονική συντεύξη Τύπου τη Δευτέρα.
Όπως είπε η Μέρκελ δήλωσε ότι το Ταμείο θα εντάσσεται στο πλαίσιο του προϋπολογισμού του μπλοκ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα έχει την εξουσία να δανείζεται χρήματα από τις αγορές.
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον Ντερ Λέιεν δήλωσε σχετικά με το σχέδιο Μακρόν – Μέρκελ:
«Χαιρετίζω την εποικοδομητική πρόταση της Γαλλίας και της Γερμανίας. Η πρόταση αναγνωρίζει το εύρος και το μέγεθος της οικονομικής πρόκλησης που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, και ορθώς δίνεται έμφαση στην ανάγκη επεξεργασίας μιας λύσης με τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό στον πυρήνα της. Αυτό συμβαδίζει με την πρόταση στην οποία επεξεργάζεται η Επιτροπή, η οποία θα λαμβάνει επίσης υπόψη τις απόψεις όλων των κρατών μελών και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι πεπεισμένη ότι η στρατηγική οικονομικής ανάκαμψης πρέπει να βασίζεται σε τρεις πυλώνες που θα λειτουργούν από κοινού:
– τα άμεσα μέτρα που ελήφθησαν για να μπορέσουν τα κράτη μέλη να στηρίξουν την οικονομία τους, με τη μορφή κυρίως του ευέλικτου πλαισίου κρατικών ενισχύσεων και της ενεργοποίησης της ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, καθώς και της στήριξης που παρέχει η ΕΚΤ και η ΕΤΕπ.
– τα δάνεια 540 δισεκατομμυρίων ευρώ σε διάφορες μορφές που αποτελούν τον πυρήνα της απάντησης της Ευρωζώνης κατά της πανδημίας, συμπεριλαμβανομένου του προγράμματος SURE.
– τον επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ, τον οποίο θα εγκρίνει η Επιτροπή την επόμενη εβδομάδα.
Μαζί, αυτά τα σχέδια θα επιτρέψουν στα κράτη μέλη και τις επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν την κρίση και στη συνέχεια να ξεκινήσουν τις τεράστιες επενδύσεις που απαιτούνται για να ξαναμπεί η ευρωπαϊκή οικονομία σε τροχιά.
Οι πρώτες αντιδράσεις των αγορών είναι θετικές, με τα ιταλικά ομόλογα και το ευρώ να κινούνται ανοδικά μετά την ανακοίνωση. Τα ιταλικά ομόλογα σημείωσαν τη μεγαλύτερη άνοδο από τον Μάρτιο με τις 10ετές αποδόσεις να μειώνονται έως και 20 μονάδες βάσης στο 1,68%. Το πριμ κινδύνου (risk premium) έναντι των γερμανικών ομολόγων, μειώθηκε σε 216 μονάδες βάσης, το χαμηλότερο επίπεδο αυτού του μήνα. Το ευρώ ανέβηκε 0,6% στα 1,0887 $.
Η διανομή της χρηματοδότησης θα γίνεται με βάση τις ανάγκες των κρατών-μελών, ενώ η αποπληρωμή θα συνδέεται με τα ποσά που καταβάλλουν στα ταμεία του μπλοκ, δήλωσε ο Μακρόν.
«Όταν η Γερμανία και η Γαλλία αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία, τότε αυτό ενθαρρύνει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων στην ΕΕ», δήλωσε η Μέρκελ μετά την τηλεδιάσκεψη. «Θα πρέπει να δράσουμε ως Ευρωπαίοι για να βγούμε πιο δυνατοί από αυτήν την κρίση».
Παρότι η Γερμανία και η Γαλλία βρίσκουν κοινό έδαφος, ο μεγαλύτερος εμπορικός συνασπισμός στον κόσμο απέχει πολύ από την επίτευξη συμφωνίας για ένα πακέτο που θα χρειαστεί την υποστήριξη και των 27 κρατών μελών.
Τα μεγαλύτερα εμπόδια στο ευρωπαϊκό μπλοκ δεν ήταν η γερμανική και η γαλλική θέση, αλλά η γεφύρωση των διαφορών μεταξύ πλουσιότερων και φτωχότερων κρατών. Από τη μία πλευρά, υπάρχει η πίεση από την Ισπανία και την Ιταλία για περισσότερες επιχορηγήσεις και κοινό δανεισμό, ενώ από την άλλη πλευρά, η Ολλανδία, η Σουηδία και η Δανία θέλουν περισσότερα δάνεια για να περιορίσουν τον κίνδυνο να βρεθούν υπόλογες για την πληρωμή του λογαριασμού.
Οι τεράστιες διαφορές στους πόρους ήρθαν στο προσκήνιο αφού η ΕΕ δήλωσε ότι η Γερμανία αντιπροσωπεύει περισσότερες από τις μισές κρατικές ενισχύσεις που έχουν εγκριθεί για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας.
Οι περισσότερες από τις χώρες της ΕΕ που έχουν πληγεί περισσότερο υπολογίζουν στο ταμείο ανάκαμψης. Σύμφωνα με προσχέδιο που επικαλείται το Bloomberg, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επεξεργάζεται ένα συνδυασμό δανείων και επιχορηγήσεων καθώς το κεφάλαια που θα χρησιμοποιηθούν ως εγγυήσεις για την ενεργοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων και θα βοηθήσουν τις υγιείς εταιρείες να αποπληρώσουν κεφάλαια και να επενδύσουν σε στρατηγικούς τομείς.
Το σχέδιο, το οποίο θα πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τις εθνικές κυβερνήσεις, θα προβλέπει το μεγαλύτερο μέρος των κονδυλίων να κατευθύνεται σε δημόσιες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις στις χώρες που επηρεάστηκαν περισσότερο από τις προσπάθειες περιορισμού του ιού.
Και ενώ οι ηγέτες της ΕΕ έχουν αποδεχθεί ευρέως ότι μερικά από τα χρήματα θα προέρχονται από την κοινή έκδοση χρέους, το ποσό που θα συγκεντρώσει το μπλοκ στις αγορές αλλά και η διανομή των κεφαλαίων αυτών παραμένουν αμφισβητήσιμα.
«Αυτή είναι η άμεση απάντηση στην κρίση, όσον αφορά την μακροπρόθεσμη θα πρέπει να συζητήσουμε», δήλωσε η Μέρκελ.