Δέκα χρόνια μετά την ιστορική Συμφωνία του Παρισιού, ο κόσμος παραμένει εγκλωβισμένος ανάμεσα στις φιλοδοξίες και στην πραγματικότητα. Η Συμφωνία προβλέπει να συγκρατηθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη κάτω από 1,5°C και να επιτευχθεί ουδετερότητα άνθρακα έως το 2050. Σήμερα, όμως, μόνο έξι χώρες έχουν μειώσει τις εκπομπές τους σύμφωνα με τις δεσμεύσεις τους, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αποχωρήσει εκ νέου από τη Συμφωνία.

Παρά τη δύσκολη πραγματικότητα, η έκθεση του νορβηγικού νηογνώμονα DNV (Energy Transition Outlook 2025) καταδεικνύει ότι η ενεργειακή μετάβαση συνεχίζεται, αλλά με πιο αργό ρυθμό από ό,τι χρειάζεται για να αποφευχθούν οι καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

Η Συμφωνία του 2015 ήταν ένα ιστορικό ορόσημο, με περισσότερα από 190 κράτη να δεσμεύονται να μειώσουν δραστικά τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Η πραγματικότητα όμως απέχει πολύ από τις προθέσεις: η υπερθέρμανση του πλανήτη αναμένεται να ξεπεράσει το 1,5°C, με προοπτική συνέχισης της ανόδου μέχρι να φτάσουμε σε πραγματική ουδετερότητα άνθρακα.

Ο DNV επισημαίνει ότι η πλήρης απανθρακοποίηση δεν θα επιτευχθεί πριν το τέλος του αιώνα. Μέχρι τότε, η συσσώρευση εκπομπών μπορεί να οδηγήσει σε υπερθέρμανση άνω των 2°C έως το 2100, με σοβαρές κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνέπειες. Η κάθε δεκάδα βαθμού θερμοκρασίας που χάνεται δεν είναι θεωρητική: μεταφράζεται σε ακραία καιρικά φαινόμενα, άνοδο της στάθμης της θάλασσας και μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών.

Παρά τις δυσκολίες, η ενεργειακή μετάβαση δεν έχει σταματήσει. Ο DNV προβλέπει ότι η αναλογία ενέργειας από ορυκτά καύσιμα προς μη ορυκτές πηγές θα μεταβληθεί από 80/20 σήμερα σε περίπου 50/50 έως το 2050.

Ανανεώσιμες πηγές:

  • Η ηλιακή και η αιολική ενέργεια εξελίσσονται ραγδαία και αναμένεται να αποτελούν το 32% της παγκόσμιας ηλεκτροπαραγωγής έως το 2030.
  • Οι υπεράκτιες αιολικές εγκαταστάσεις προβλέπεται να αυξηθούν σημαντικά έως το 2030, με αποτέλεσμα οι μεταβλητές ανανεώσιμες πηγές να καλύπτουν πάνω από το 50% της ηλεκτρικής ενέργειας παγκοσμίως έως το 2040.
  • Η ηλεκτροδότηση θα έχει αυξηθεί κατά 55% μέχρι τότε, με κύριο εμπόδιο την καθυστέρηση στην ανάπτυξη δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Υδρογόνο, νέα πυρηνικά και τεχνολογίες αιχμής:

Οι τεχνολογίες αυτές, αν και κρίσιμες για την απανθρακοποίηση, είναι ακριβές και η ευρεία εφαρμογή τους αναμένεται κυρίως μετά το 2040. Η ανάπτυξή τους καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από πολιτικές αποφάσεις και όχι από τις δυνάμεις της αγοράς.

Η έκθεση του DNV τονίζει ότι η μεγαλύτερη πρόκληση για την ταχεία μετάβαση είναι η καθυστέρηση στην κατασκευή ηλεκτρικών δικτύων. Στην Ευρώπη, εάν δεν υπήρχε η σημερινή “ασφυξία δικτύων”, η εγκατεστημένη ηλιακή ισχύς θα μπορούσε να είναι 16% υψηλότερη έως το 2035, ενώ η αιολική 8% μεγαλύτερη.

Ανάλογες πιέσεις εμφανίζονται και στη Βόρεια Αμερική, κυρίως λόγω της αυξημένης ζήτησης από data centers τεχνητής νοημοσύνης. Παρά την τεχνολογική πρόοδο και την αύξηση αποδοτικότητας, η ενέργεια που καταναλώνει η AI παραμένει σημαντικός παράγοντας στην πίεση των δικτύων.

Ο DNV επισημαίνει ότι οι πολιτικές αποφάσεις παίζουν καθοριστικό ρόλο στην πορεία της μετάβασης:

  • Η αυξανόμενη έμφαση στην ενεργειακή ασφάλεια ευνοεί επενδύσεις σε μη ορυκτές πηγές, περιλαμβανομένης της πυρηνικής ενέργειας, η οποία προβλέπεται να αυξηθεί κατά 150% έως το 2060.
  • Στις ΗΠΑ, οι ανατροπές πολιτικών έχουν καθυστερήσει τις μειώσεις εκπομπών κατά περίπου πέντε χρόνια.
  • Στην Κίνα, η μαζική απανθρακοποίηση συνεχίζεται, με εξαγωγή φθηνών καθαρών τεχνολογιών σε άλλες περιοχές, ενισχύοντας τον παγκόσμιο μετασχηματισμό.

Το μέλλον της ενέργειας έως το 2060

Η έκθεση του DNV επεκτείνει τις προβλέψεις έως το 2060, υπογραμμίζοντας ότι το 2050 δεν αποτελεί τελικό σημείο της μετάβασης, αλλά ένα ενδιάμεσο στάδιο. Η πλήρης απανθρακοποίηση είναι πιθανό να επιτευχθεί μόνο προς το τέλος του αιώνα, γεγονός που αφήνει πολύτιμο χρόνο για επενδύσεις, τεχνολογικές καινοτομίες και βελτίωση δικτύων, αλλά ταυτόχρονα δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους για τις επόμενες γενιές.

Σύμφωνα με τον DNV, η τάση προς καθαρό ενεργειακό μείγμα είναι αμετάκλητη αλλά πολύ αργή, θέτοντας τον πλανήτη σε τροχιά υπερθέρμανσης άνω των 2°C.

Το  συμπέρασμα είναι ότι η  ενεργειακή μετάβαση προχωρά, αλλά όχι με τον ρυθμό που απαιτεί η κλιματική κρίση. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας γίνονται όλο και πιο δυνατές, οι τεχνολογίες αιχμής αναπτύσσονται, αλλά τα δίκτυα και η πολιτική βούληση καθορίζουν αν το μέλλον θα είναι βιώσιμο ή απλώς “πράσινο” στα χαρτιά. Η έκθεση του νορβηγικού νηογνώμονα DNV αποτελεί έναν καθρέφτη της πραγματικότητας: η μετάβαση είναι εδώ, αλλά η ταχύτητά της δεν επαρκεί για να προστατεύσει τον πλανήτη και τις επόμενες γενιές.

Διαβάστε ακόμη

MAPEI Hellas: Νέο εργοστάσιο στη Βόρεια Ελλάδα – Εξαγωγικός κόμβος για τα Βαλκάνια (pics)

Κυβέρνηση: Βουλευτικό καμπανάκι για την απώλεια του «μαγνήτη» του 48% που έδωσαν στη ΝΔ οι αγρότες

The Ilisian: Η μεγάλη επιστροφή ενός θρύλου – Η Αθήνα αποκτά ξανά το πιο κομψό της σαλόνι (pics)

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα