Η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη επιδεινώνεται μετά τη σκλήρυνση της στάσης του Κρεμλίνου σε ό,τι αφορά την προμήθεια με φυσικό αέριο της Γηραιάς Ηπείρου, με μπλόκο αρχικά σε Πολωνία και Βουλγαρία και έπεται συνέχεια. Η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία είναι πολύ μεγάλη, φθάνοντας στο 40%-50% των αναγκών της.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είχαν δεσμευτεί να μειώσουν τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου κατά δύο τρίτα έως… το 2030, δηλαδή μέσα σε οκτώ χρόνια, ενδεικτικό του πόσο δύσκολη είναι η άμεση απεξάρτηση. Οι εξελίξεις όμως τις προσπέρασαν, με τον Βλαντιμίρ Πούτιν να τραβάει απότομα το χαλί κάτω από τα πόδια τους με το υπό μορφή ντόμινο κλείσιμο των αγωγών.

Οι ΗΠΑ υποσχέθηκαν τουλάχιστον 50 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα LNG μέχρι το 2030 για τις ευρωπαϊκές χώρες ώστε να αντικαταστήσουν περίπου το ένα τρίτο των ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου, σύμφωνα με τη δήλωση του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν μετά τη συνάντηση των ηγετών της Ε.Ε. με τις ΗΠΑ. Συνολικά, ένα δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα LNG ισοδυναμεί με 678.000 τόνους. Η κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ε.Ε. ανήλθε συνολικά σε 399 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, σύμφωνα με έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Είναι κοινό μυστικό ότι είναι πολύ δύσκολο να καλυφθούν οι αναγκαίες ποσότητες με εισαγωγές από άλλες χώρες. Το πρόβλημα έγκειται στο ότι η Ρωσία προμηθεύει την Ευρώπη μέσω αγωγών, ενώ τώρα το φυσικό αέριο πρέπει να μεταφερθεί διά θαλάσσης και από μακρινές αποστάσεις. Οι ΗΠΑ παράγουν 914,6 δισεκατομμύρια μετρικούς τόνους, η Ρωσία 638,8, το Ιράν 250,8, η Κίνα 194, το Κατάρ 171,3, ο Καναδάς 164,2, η Σαουδική Αραβία 112,1, η Αυστραλία 142,6, η Νορβηγία 111,5 και η Αλγερία 81,5 δισεκατομμύρια.

Υπάρχει όμως και ένα άλλο αγκάθι. Πρέπει να υγροποιηθεί το φυσικό αέριο (LNG) για τη μεταφορά του διά θαλάσσης. Αυτό σημαίνει ότι όταν το πλοίο φτάνει στον προορισμό του πρέπει να υπάρχει ειδική εγκατάσταση για να παραλάβει το υγρό αέριο και εν συνεχεία να το αεριοποιήσει. Τέτοιες εγκαταστάσεις δεν υπάρχουν πολλές στην Ευρώπη για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες για μεγάλες ποσότητες υγρού φυσικού αερίου. Δεν υπάρχουν δηλαδή οι κατάλληλες υποδομές στη στεριά για να προωθήσουν στην ευρωπαϊκή ενδοχώρα τις ποσότητες φυσικού αερίου που θα έρθει διά θαλάσσης.

Στην Ελλάδα έχουμε μόνο μία τέτοια εγκατάσταση, στη νησίδα Ρεβυθούσα, στην Πάχη Μεγάρων και γίνονται ενέργειες να αυξήσουν τη χωρητικότητα των δεξαμενών αποθήκευσης αερίου. Επίσης, προγραμματίζονται παρόμοια terminals με αυτό της Ρεβυθούσας στην Αλεξανδρούπολη και στην Κόρινθο.

Οσον αφορά τις πλωτές μονάδες αποθήκευσης και επαναεριοποίησης-Floating Storage Regasification Unit (FSRU) υπάρχουν μόλις 48 σε όλο τον κόσμο και όχι μόνο στην Ευρώπη. Σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές, στην Ευρώπη μπορεί να εμφανιστούν 10 με 12 μονάδες τα επόμενα χρόνια και όχι άμεσα. Ομως μία FSRU πρέπει να έχει πρόσβαση σε έναν παράκτιο αγωγό που θα συνδέεται με το δίκτυο φυσικού αερίου ενός κράτους και ο οποίος πρέπει να έχει την απαραίτητα χωρητικότητα για να μπορεί να διοχετεύσει τις εισαγόμενες ποσότητες. Στο θέμα αυτό υπάρχει έλλειψη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Ισπανία, η οποία έχει επτά τερματικούς σταθμούς LNG, ωστόσο δεν έχει τον αναγκαίο αριθμό αγωγών διασύνδεσης με το δίκτυο της Κεντρικής Ευρώπης. Αντιθέτως, η Γερμανία έχει αγωγούς, αλλά δεν έχει τερματικούς σταθμούς (terminals).

Ομως δεν επαρκεί ούτε αριθμός των πλοίων LNG carriers. Με βάση τα στοιχεία που υπάρχουν έως τον Ιανουάριο του 2022, ο παγκόσμιος στόλος LNG μεταφορικής ικανότητας από 100.000 κυβικά μέτρα και πάνω αποτελείται από 582 πλοία, ενώ άλλα 151 είναι υπό ναυπήγηση. Σε μακροχρόνια ναύλωση βρίσκονται 122 πλοία. Από τα συνολικά 733 πλοία LNG στο νερό και στις γιάρδες, ελληνικών συμφερόντων είναι τα 156, ποσοστό 21,2%.

Επίσης, πολλά από τα υπάρχοντα LNG carriers είναι δεσμευμένα σε μακροχρόνιες ναυλώσεις, άρα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα για μεταφορά αερίου στην Ευρώπη. Το κόστος ναυπήγησης ενός τέτοιου πλοίου ανέρχεται περίπου στα 200 εκατ. δολάρια και για τον λόγο αυτό είναι λίγοι οι «παίκτες». Η αλλαγή πλεύσης όσον αφορά την επιλογή προμηθευτών και η αυξανόμενη ζήτηση έχουν ως αποτέλεσμα τα πλοία αυτά να γίνονται ανάρπαστα και να καλούνται να φέρουν φορτία από τις ΗΠΑ, την Αυστραλία και το Κατάρ.

Υψηλόβαθμα στελέχη της ναυτιλίας τοποθετήθηκαν πρόσφατα σχετικά με το ζήτημα της ενεργειακής κρίσης και της μεταφοράς του LNG διά θαλάσσης, στο πλαίσιο του 7ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών.

Ο κ. Γεράσιμος Καλογηράτος, CEO της Capital Product Partners L.P., επεσήμανε: «Οι συνέπειες της ρωσικής εισβολής θα μας συνοδεύουν για πολλά χρόνια. Η Ρωσία είχε μια φήμη ως αξιόπιστος πάροχος ενέργειας στη μετασοβιετική εποχή. Με την προσάρτηση της Κριμαίας αυτή η εικόνα χάλασε. Το φυσικό αέριο έγινε ένα όπλο που χρησιμοποιεί η Ρωσία για να πιέσει την Ευρώπη, καθώς το 60% εισαγωγών φυσικού αερίου προέρχεται από τη Ρωσία. Πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε την ενέργεια; Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει ένα πλεονέκτημα. Οι εταιρείες της Ε.Ε. ελέγχουν το ένα τρίτο του στόλου που μεταφέρει υγροποιημένο φυσικό αέριο». Στη συνέχεια εξήγησε ότι στην παρούσα κατάσταση «το πλεονέκτημα της Ελλάδας, η οποία διαθέτει έναν από τους σημαντικότερους αριθμούς LNG carriers, μπορεί να παρέχει ανεξαρτησία από τον ρωσικό αγωγό δεδομένου ότι μας εξασφαλίζει τη δυνατότητα μεταφοράς υγροποιημένου αερίου από την άκρη του κόσμου».

Ο Γιώργος Μαργαρώνης, CEO της Latsco Shipping Ltd, υπογράμμισε: «Οι κυρώσεις έχουν ήδη επηρεάσει σημαντικά. Βλέπουμε αλλαγή στις εμπορικές ροές. Εχουμε δει απομάκρυνση από τα προϊόντα της Ρωσίας. Πολλά καράβια του ρωσικού στόλου τυγχάνουν κυρώσεων ή έχουν εμπορικά προβλήματα».

Ο Σταμάτης Τσαντάνης, CEO της Seanergy Maritime Holdings, εξήγησε τους λόγους για τους οποίους ο πόλεμος είναι «ένα χαστούκι» για να δούμε πόσο εξαρτημένοι είμαστε από τον άνθρακα. «Ο άνθρακας έχει δαιμονοποιηθεί τα τελευταία χρόνια. Δεν γίνονται επενδύσεις στα λατομεία άνθρακα. Θα πρέπει να γίνει ένα restart με αυτό τον πόλεμο. Ακόμα βασιζόμαστε στον άνθρακα και υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να κάνουμε για να μεταβούμε στην καθαρή ενέργεια».

Η Παγιέτ Παλαιολόγου, αντιπρόεδρος Νοτιοανατολικής Ευρώπης, Μαύρης Θάλασσας & Αδριατικής Ζώνης στον γαλλικό νηογνώμονα Bueau Veritas, σε συνέδριο που διοργανώθηκε στην Αθήνα είπε:
«Η ενεργειακή κρίση δημιουργεί μια συνεχώς μεταβαλλόμενη πραγματικότητα με αυξανόμενη αβεβαιότητα και προκλήσεις που καταλήγουν σε ένα ασαφές εγγύς μέλλον. Είναι αυτονόητο ότι δεδομένης της εξαιρετικά επικίνδυνης διεθνούς κατάστασης, η αγορά LNG αναμένεται να επηρεαστεί σημαντικά, καθώς η ενεργειακή κρίση εξακολουθεί να εξελίσσεται και τα εμπορικά εμπάργκο αλλάζουν την ισορροπία του εμπορίου».

Στις αρχές Απριλίου, ο νορβηγικός νηογνώμονας DNV δημοσίευσε έρευνα όπου το βασικό συμπέρασμα ήταν ένα: «Η απόφαση της Ε.Ε. να αναπληρώσει τα 2/3 του ρωσικής προέλευσης φυσικού αερίου από άλλες πηγές-προμηθευτές θα είναι δύσκολη, επίπονη και δαπανηρή. Οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας είναι μία λύση, αλλά για να κάνουν τη διαφορά και να καλύψουν τις ανάγκες θα χρειαστεί να περάσουν πολλά χρόνια. Η αντικατάσταση των δύο τρίτων του ρωσικού φυσικού αερίου μέχρι το τέλος του έτους μοιάζει με μεγάλο στοίχημα και η φιλοδοξία της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας εξαρτάται επομένως από πρόσθετες πολιτικές».

Oι Greeks

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Vessels Value, εταιρείας αποτίμησης της αξίας εμπορικών πλοίων, τον Νοέμβριο του 2021 η αξία του ελληνικών συμφερόντων στόλου με πλοία μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου-LNG, συμπεριλαμβανομένων και των υπό ναυπήγηση φτάνει τα 19,5 δισ. δολάρια. Οι Greeks πήραν την πρωτοκαθεδρία από τους Ιάπωνες, των οποίων ο στόλος αξίζει 14,3 δισ. δολάρια. Στην τρίτη θέση βρίσκεται η Κίνα με αξία στόλου 5,9 δισ. δολάρια.

Η ελληνική πλοιοκτησία κυριαρχεί και στις ναυπηγήσεις. Οι Ελληνες εφοπλιστές έβαλαν το 2021 συνολικά 18 παραγγελίες, αξίας 3,63 δισ. δολαρίων. Η παρουσία των Ελλήνων είναι κάτι παραπάνω από δυναμική, αφού το 2020 είχαν βάλει μόλις μία παραγγελία για ναυπήγηση LNG.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Marine Information Services, η λίστα με τους κορυφαίους Ελληνες με πλοία LNG έχει ως εξής:

■ Maran Gas – Μαρία Αγγελικούση 44
■ GasLog – Πήτερ Γ. Λιβανός 35
■ Dynagas – Γιώργος Προκοπίου 17
■ TMS Cardiff – Γιώργος Οικονόμου 16
■ Capital Gas – Βαγγέλης Μαρινάκης 12
■ Thenamaris LNG – Νικόλας Μαρτίνος 5
■ AlphaGas – Αννα Αγγελικούση 5
■ Minerva Gas – Ανδρέας Μαρτίνος 4
■ Tsakos – καπετάν Παναγιώτης και Νίκος Τσάκος 3
■ Latsco Shipping Limited – Πάρις Κασιδόκωστας-Λάτσης 2
■ Chandris Hellas 2

Προκοπίου – Αγγελικούση – Λιβανός

Πολλά κράτη της Ε.Ε. αναζητούν αποθηκευτικούς χώρους και τα βλέμματα στρέφονται στους πλωτούς σταθμούς φυσικού αερίου (FSRU). Πρόκειται για μεγάλης χωρητικότητας LNG carriers, τα οποία μπορούν και να ταξιδεύουν εκτός από το να ναυλώνονται ως αποθηκευτικοί χώροι. Την περασμένη 10ετία υπήρχε μόλις ένα τέτοιου τύπου πλοίο ανά τον κόσμο. Σήμερα ο αριθμός τους έχει ξεπεράσει τα 20 και μέσα στην επόμενη τριετία θα φτάσει τα 55-60 κομμάτια. Kαι στον τομέα αυτόν οι Ελληνες πλοιοκτήτες ήταν οι πρώτοι που επένδυσαν πριν από τρία χρόνια.

Ο Ομιλος Αγγελικούση με επικεφαλής τη Μαρία Αγγελικούση, και πιο συγκριμένα η Maran Gas έχει μία τέτοια μονάδα. Πρόκειται για το «Excelerate Sequoia» ναυπήγησης 2020, χωρητικότητας 173.611 κυβικών μέτρων. Το κόστος ναυπήγησης του πλοίου υπολογίζεται στα 200 εκατ. δολάρια και είναι η πρώτη ελληνικών συμφερόντων μονάδα.

O Γιώργος Προκοπίου και πιο συγκεκριμένα η εταιρεία του Dynagas έχει δύο τέτοια πλοία-πλωτούς σταθμούς FSRU, τα οποία, σύμφωνα με ναυλομεσιτικούς οίκους, συζητάει να ναυλώσει στη γερμανικών συμφερότων Uniper.
Πρόκειται για τα «Transgas Force» και «Transgas Power» χωρητικότητας 174.000 κυβικών μέτρων το καθένα, τα οποία μπορούν να λειτουργήσουν τόσο ως μεταφορείς LNG όσο και ως μονάδες FSRU. Τα δύο πλοία παραδόθηκαν στον Ελληνα εφοπλιστή το 2021 από το ναυπηγείο Hudong-Zhonghua Shipbuilding και βρίσκονται υπό ναύλωση ως LNG carriers αυτή την εποχή, τον μεν πρώτο από την αμερικανικών συμφερόντων Cheniere για 18 μήνες και το δεύτερο από τη γαλλικών συμφερόντων Total.

Το περασμένο φθινόπωρο, η εισηγμένη στην αμερικανική χρηματαγορά GasLog του Πήτερ Λιβανού ολοκλήρωσε τη μετατροπή ενός LNG carrier, χωρητικότητας 155.000 κυβικών μέτρων, σε πλωτή δεξαμενή αποθήκευσης υγροποιημένου φυσικού αερίου. Πρόκειται για το «GasLog Singapore».
Ομως ο Πήτερ Λιβανός συμμετέχει και στο project για την υλοποίηση του έργου «Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου Αλεξανδρούπολης». Τον περασμένο Ιανουάριο το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έδωσε τα πρώτα χρήματα στην Gastrade στην οποία συμμετέχει ο Πήτερ Λιβανός.

Διαβάστε ακόμα:

Σχέδιο για νέα μείωση στις ασφαλιστικές εισφορές

Το «σύνδρομο της Κίνας» χτυπά την ελληνική οικονομία

Λογαριασμοί ρεύματος: Αυτή είναι η διαδικασία για την επιστροφή χρημάτων από τις επιπλέον χρεώσεις