Με ένα ακόμη καθοριστικό βήμα προς τη θέσπιση δεσμευτικών κανονισμών για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG) από τη ναυτιλία σε παγκόσμιο επίπεδο, ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO) ενέκρινε το πολυαναμενόμενο πλαίσιο «Net-Zero», θέτοντας ως στόχο τις καθαρές μηδενικές εκπομπές έως – ή γύρω από – το 2050.

Οι νέοι κανονισμοί εγκρίθηκαν από την Επιτροπή Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC), κατά την 83η σύνοδό της (7–11 Απριλίου 2025), και περιλαμβάνουν δύο κομβικά μέτρα: την καθιέρωση ενός υποχρεωτικού προτύπου καυσίμων για τη ναυτιλία και ενός παγκόσμιου μηχανισμού τιμολόγησης των εκπομπών. Η επίσημη υιοθέτησή τους αναμένεται τον Οκτώβριο του 2025, ενώ η έναρξη ισχύος τοποθετείται εντός του 2027.

Πρόκειται για την πρώτη φορά παγκοσμίως που υιοθετείται ένα δεσμευτικό πλαίσιο με ανώτατα όρια εκπομπών και τιμολόγηση GHG σε ολόκληρο κλάδο της βιομηχανίας.

Οι ρυθμίσεις θα είναι υποχρεωτικές για τα πλοία άνω των 5.000 κόρων ολικής χωρητικότητας (GT), τα οποία ευθύνονται για το 85% των συνολικών εκπομπών CO₂ της διεθνούς ναυτιλιακής βιομηχανίας.

Κλείνοντας τις εργασίες της επιτροπής, ο Γενικός Γραμματέας του ΙΜΟ, Αρσένιο Ντομίνγκες, έκανε λόγο για σημαντική πρόοδο:

«Η έγκριση των σχεδίων τροποποίησης του Παραρτήματος VI της MARPOL που θεσμοθετούν το πλαίσιο net-zero αποτελεί άλλο ένα σημαντικό βήμα στη συλλογική μας προσπάθεια κατά της κλιματικής αλλαγής και στον εκσυγχρονισμό της ναυτιλίας. Τώρα είναι πιο κρίσιμο από ποτέ να συνεχίσουμε τον διάλογο και τη συνεργασία, ώστε να διασφαλιστεί η επιτυχής υιοθέτηση των κανονισμών».

Βασικά σημεία του πλαισίου Net-Zero

Το νέο πλαίσιο θα ενταχθεί σε νέο Κεφάλαιο 5 του Παραρτήματος VI της Σύμβασης MARPOL (για την πρόληψη της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από πλοία). Σήμερα, 108 κράτη είναι συμβαλλόμενα μέρη του παραρτήματος, καλύπτοντας το 97% του παγκόσμιου εμπορικού στόλου.

Οι νέοι κανόνες προβλέπουν:

Παγκόσμιο πρότυπο καυσίμων (Global Fuel Standard): Τα πλοία θα πρέπει να μειώνουν σταδιακά την ένταση των εκπομπών ανά μονάδα ενέργειας (GHG Fuel Intensity – GFI), υπολογισμένη με βάση τον κύκλο ζωής του καυσίμου («well-to-wake»).

Παγκόσμιο οικονομικό μέτρο (Global Economic Measure): Πλοία με εκπομπές άνω των ορίων GFI θα πρέπει να αποκτούν «διορθωτικές μονάδες» (remedial units) για να εξισορροπούν το πλεόνασμα εκπομπών. Αντιθέτως, πλοία που χρησιμοποιούν καθαρές ή σχεδόν μηδενικές τεχνολογίες θα επιβραβεύονται οικονομικά.

Συμμόρφωση και ανταλλαγή μονάδων

Θεσπίζονται δύο επίπεδα στόχων για τη συμμόρφωση: ένας Βασικός Στόχος (Base Target) και ένας Στόχος Άμεσης Συμμόρφωσης (Direct Compliance Target), ο οποίος επιτρέπει στα πλοία να αποκτούν «πλεονάζουσες μονάδες» (surplus units).

Η εξισορρόπηση εκπομπών θα μπορεί να επιτευχθεί μέσω:

Μεταφοράς μονάδων από άλλα πλοία

Χρήσης αποθηκευμένων μονάδων

Συμβολής στο Ταμείο Net-Zero του ΙΜΟ (IMO Net-Zero Fund)

Ταμείο Net-Zero

Το νέο ταμείο θα συλλέγει έσοδα από τις τιμολογημένες εκπομπές και θα τα διανέμει για:

Επιβράβευση χαμηλών εκπομπών

Χρηματοδότηση καινοτομίας, έρευνας, υποδομών και δίκαιης μετάβασης στις αναπτυσσόμενες χώρες

Κατάρτιση, μεταφορά τεχνολογίας και ενίσχυση ικανοτήτων για την υλοποίηση της στρατηγικής GHG του ΙΜΟ

Στήριξη ευάλωτων κρατών, όπως μικρά νησιωτικά κράτη και λιγότερο αναπτυγμένες χώρες

Επόμενα βήματα

Οκτώβριος 2025: Επίσημη υιοθέτηση των τροποποιήσεων από έκτακτη συνεδρίαση της MEPC

Άνοιξη 2026: Έγκριση αναλυτικών κατευθυντήριων οδηγιών

2027: Έναρξη ισχύος των κανονισμών, 16 μήνες μετά την υιοθέτηση

Άλλα αποτελέσματα της MEPC 83

Η επιτροπή ασχολήθηκε επίσης με:

Υιοθέτηση Σχεδίου Δράσης 2025 για την καταπολέμηση των θαλάσσιων απορριμμάτων από πλαστικό

Πρόοδο στην αναθεώρηση της Σύμβασης για τα ύδατα έρματος

Έγκριση πρότασης για την ανακήρυξη του Βορειοανατολικού Ατλαντικού ως Ζώνης Ελέγχου Εκπομπών

Έγκριση σχεδίου εργασιών για την ανάπτυξη νομικού πλαισίου για τα Συστήματα Αποθήκευσης Διοξειδίου του Άνθρακα επί πλοίου (OCCS)

Έγκριση νέου στόχου για ανάπτυξη νομικά δεσμευτικού πλαισίου για τη διαχείριση της βιοπροσκόλλησης (biofouling)

Προβληματισμός από την ΕΕΕ για την απόφαση του ΙΜΟ για την πράσινη μετάβαση

Η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ) παρακολουθεί με ιδιαίτερη προσοχή τις εξελίξεις στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (IMO), καθώς ο οργανισμός προχώρησε στην έγκριση μεσοπρόθεσμων μέτρων για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα πλοία. Αν και αναγνωρίζονται ορισμένες θετικές κατευθύνσεις στη συμφωνία, εγείρονται σοβαρά ερωτήματα ως προς τη ρεαλιστικότητα και την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής τους. Η ΕΕΕ τοποθετείται υπεύθυνα και τεκμηριωμένα στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης διεθνούς συζήτησης, προβάλλοντας τη σταθερή της δέσμευση για την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας, με ρεαλιστικές και δίκαιες λύσεις.

Η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών σε ανακοίνωσή της επισημαίνει:

«Μετά από μήνες εντατικών διαβουλεύσεων, ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO) ενέκρινε τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHGs) από τα πλοία.

Η συμφωνία εγκρίθηκε με απλή πλειοψηφία 63 Κρατών-Μελών, γεγονός που, σε συνδυασμό με τις επιφυλάξεις που κατατέθηκαν από αρκετές χώρες, προκαλεί προβληματισμό ως προς τη συνοχή και τη ρεαλιστικότητα των επιδιωκόμενων στόχων.

Κατά τη διαδικασία διαμόρφωσης της συμφωνίας επιχειρήθηκε να γεφυρωθούν διαφορετικά συμφέροντα και προτεραιότητες, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα ένα μικτό αποτέλεσμα: περιλαμβάνονται θετικά σημεία, αλλά και διατάξεις που δημιουργούν ανησυχία για την αποτελεσματικότητα του τελικού πλαισίου.»

Η Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, κυρία Μελίνα Τραυλού, δήλωσε:

«Καλωσορίζουμε τα θετικά σημεία της συμφωνίας του ΙΜΟ, στα οποία περιλαμβάνεται η αναγνώριση της αρχής “ο ρυπαίνων πληρώνει” και η μετακύλιση του κόστους συμμόρφωσης στον φορέα εμπορικής εκμετάλλευσης του πλοίου (commercial operator).

Ωστόσο, η μη αναγνώριση του ζωτικού ρόλου και η άδικη μεταχείριση των μεταβατικών καυσίμων, όπως το LNG, υπονομεύει τις επενδύσεις που έχουν πραγματοποιηθεί καθώς και τις προσπάθειες του κλάδου για απεξάρτηση από τον άνθρακα.

Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική ναυτιλία θα παραμείνει προσηλωμένη στο δρόμο της από-ανθρακοποίησης του κλάδου μας, πρωτοστατώντας για την υιοθέτηση κατάλληλων, εφικτών αλλά κυρίως ρεαλιστικών διεθνών λύσεων».

Διαβάστε ακόμη 

Γιατί η αβεβαιότητα κυριαρχεί στα χρηματιστήρια παρά τη στροφή του Τραμπ 

Dimand: Ολο το deal των 700 εκατ. ευρώ της Dimand για κτήμα Καμπά και Γούρνες Ηρακλείου 

Δασμοί Τραμπ: Βουτιά σε μετοχές, πετρέλαιο και δολάριο – Σε σοκ η παγκόσμια οικονομία 

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα