Στον δρόμο για την πράσινη μετάβαση της ναυτιλίας γίνεται ιδιαίτερη προσπάθεια να επιταχυνθούν οι μελέτες και οι δοκιμές για τα εναλλακτικά καύσιμα σε όλους τους τύπους των πλοίων στην εμπορική ναυτιλία, συμπεριλαμβανομένων της κρουαζιέρας και του yachting. Ειδικά στα κρουαζιερόπλοια, που είναι από τις πιο ενεργοβόρες κατηγορίες πλοίων, οι επενδύσεις είναι ήδη πολύ μεγάλες ώστε να είναι φιλικά προς το περιβάλλον. Στο κάδρο μπαίνουν και τα γιοτ.

«Διανύουμε πραγματικά μια εποχή με πολλούς προβληματισμούς στις αποφάσεις των νέων κατασκευών κάνοντας συνδυασμό του εμπορικού προγράμματος των πλοίων και των προορισμών τους, αλλά και εξετάζοντας τη διαθεσιμότητα των εναλλακτικών καυσίμων, την αποθήκευσή τους και την ασφαλή χρήση τους. Οι μελέτες βέβαια και η τεχνογνωσία θα συνεχίσουν να διερευνώνται μέχρι να φτάσουμε στην τελειοποίηση της λειτουργίας των νεότευκτων πλοίων, αλλά και στην τέλεια εφαρμογή των κανονισμών που απαιτούνται για τη βελτίωση του περιβάλλοντος», επισημαίνει στο «business stories» ο επίτιμος πρόεδρος της Ενωσης Εφοπλιστών Κρουαζιεροπλοίων και Φορέων Ναυτιλίας και νυν διευθυντής της Majestic Cruises Θεόδωρος Κόντες.

«Όσον αφορά τώρα την επιβατηγό ναυτιλία η οποία συμπεριλαμβάνει και τα κρουαζιερόπλοια, υπάρχει παρόμοιος προβληματισμός και είναι επιτακτική ανάγκη να βρεθεί λύση για έκαστο εξ αυτών των πλοίων, ανάλογα με τον εναπομείναντα χρόνο λειτουργίας τους στο εγγύς μέλλον, όπως η τοποθέτηση scrubbers (σ.σ.: συστήματα καθαρισμού καυσαερίου τα οποία συμβάλλουν στην ελάττωση των εκπομπών οξειδίων του θείου).

Η εναλλακτική λύση ίσως είναι τα βιοκαύσιμα, αλλά θα πρέπει να μελετηθεί ανά περίπτωση, αν και είναι δυνατόν να γίνουν μετατροπές-βελτιώσεις στις μηχανές, αλλά και να υπολογιστεί το ανάλογο κόστος που απαιτείται».

Στις υπάρχουσες λύσεις για τις νέες κατασκευές, ήδη έχουν αλλάξει τα δεδομένα, αν και υπάρχουν πλοία που ακόμη κατασκευάζονται με τοποθέτηση scrubbers.

«Μιλάμε όμως για έναν σχετικά μικρό αριθμό κατασκευών με EGCS ή για πρόβλεψη να τοποθετηθούν στο μέλλον», λέει ο κ. Κόντες και συνεχίζει: «Οι ναυπηγήσεις χωρίζονται σε δύο κατηγορίες πλοίων. Για τα πολύ μεγάλα πλοία (mega cruisers) υπάρχει απαίτηση μεγάλων ιπποδυνάμεων. Το LNG είναι η μόνη λύση αυτή τη στιγμή για τα κρουαζιερόπλοια. Είναι ένα καύσιμο με περιορισμένη περιεκτικότητα σε άνθρακα. Υπάρχουν διαθεσιμότητα και αποθηκευτικοί χώροι στα λιμάνια για LNG, καθώς και εφοδιαστικά σκάφη. Φυσικά οι μελέτες συνεχίζονται και οι ελπίδες για την απομόνωση του άνθρακα στις ανάλογες μηχανές με διάφορους τρόπους είναι ορατές».

Όσον αφορά τα μικρότερα νεότευκτα σκάφη, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα expedition πλοία, αυτά βασίζονται σε διαφορετική φιλοσοφία και χρησιμοποιούν άλλες πηγές ενέργειας, με γνώμονα τη μείωση εκπομπών άνθρακα κατά 40% έως το 2030 και την περαιτέρω μείωση στο 70% έως το 2040, με τελικό σκοπό να εξασφαλιστεί το zero carbon έως το 2050.

«Αυτά τα πλοία συνήθως χρησιμοποιούν dual fuel μηχανές με το LNG ως αρχικό καύσιμο και fuel cell system συνδυαστικά με συστοιχίες μπαταριών, εξασφαλίζοντας τη μείωση εκπομπών όπως προαναφέραμε. Σε ορισμένα projects χρησιμοποιούνται εναλλακτικά solar panels (σ.σ.: ηλιακή ενέργεια), αλλά και ανεμογεννήτριες, σε μικρότερο βαθμό, για τη φόρτιση μπαταριών».

H ηλεκτροκίνηση

Σύμφωνα με τον επίτιμο πρόεδρο της Ενωσης Εφοπλιστών Κρουαζιεροπλοίων και Φορέων Ναυτιλίας, η ηλεκτροκίνηση είναι ο ιδανικός τύπος πρόωσης για τα εν λόγω πλοία με υβριδική τεχνολογία. Συμπερασματικά, αυτά τα πλοία με την τεχνολογία και τη βελτίωση στο electrification, που τα αποκαλούν low emission cruise tourist, δρομολογούν ένα λαμπρό μέλλον στη βιομηχανία της κρουαζιέρας.

Η Aρκτική, η Ανταρκτική, η Νότια Αμερική, η Καραϊβική, η Γροιλανδία, η Νορβηγία, το Αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ και άλλοι προορισμοί έχουν ιδιαιτερότητες στις περιβαλλοντικές συνθήκες και κανονισμούς αυτή τη στιγμή, με τον κατάλογο να επεκτείνεται με νέους προορισμούς.

«Τα πλοία αυτά με τη νέα τεχνογνωσία αλλά και το luxury branding κυριαρχούν σήμερα στους ιδιαίτερους προορισμούς που προαναφέραμε, αλλά και στους ελληνικούς προορισμούς, ιδίως στα ελληνικά νησιά τα οποία επισκέπτονται κατά τη θερινή τουριστική περίοδο. Μετά την πανδημία του COVID-19 οι νέες κατασκευές αφορούν πλοία μικρού έως μεσαίου μεγέθους και προωθούν το luxury cruising στους εν λόγω προορισμούς», αναφέρει ο κ. Κόντες.

Οπως διευκρινίζει, επιπρόσθετες μελέτες για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών για τα μικρά σύγχρονα πλοία cruisers προωθούν τις κάτωθι τεχνικές λύσεις:

■ Χρήση συστημάτων ντίζελ/ηλεκτρικών με καταλύτες converters για τη μείωση των οξειδίων του αζώτου.

■ Ιδιαίτερη προσοχή στη μοντέρνα υδροδυναμική του σκάφους εξασφαλίζοντας περίπου 20% χαμηλότερη κατανάλωση.

■ Μεγιστοποίηση της ανάκτησης θερμότητας και χρήση φωτισμού led παντού, και ιδιαίτερα στο ξενοδοχειακό κομμάτι hotel area, μειώνοντας τουλάχιστον 10% την κατανάλωση.

■ Τοποθέτηση plug-in system με συστοιχία μπαταριών μέχρι 3 ΜW ούτως ώστε τα πλοία να παραμένουν στο λιμάνι για περίπου 6-8 ώρες χωρίς εκπομπές αερίων (free emission) και επίσης να ταξιδεύουν για 2-3 ώρες (emission – waterborne noise free) σε ειδικούς προορισμούς, συνήθως προστατευόμενες περιοχές.

■ Υπαρξη σύγχρονου dynamic positioning system, ελεγχόμενου από υπολογιστή για την αυτόματη διατήρηση της θέσης και της πορείας του πλοίου χρησιμοποιώντας τις δικές του προπέλες και προωθητήρες. Το πλοίο παραμένει ακίνητο στη θέση του χωρίς αγκυροβόλιο, όπου απαιτείται και με πλήρη κάλυψη των καιρικών συνθηκών.

■ Εφαρμογή σύγχρονης τεχνολογίας για την εξασφάλιση των προδιαγραφών ασφαλείας και άνεσης.

Τα mega yachts

«Στα υπάρχοντα mega yachts πολύ λίγα πράγματα μπορούμε να βελτιώσουμε και αυτά συνοψίζονται σε βελτιώσεις κυρίως στις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις και τη χρήση μηχανημάτων και αυτοματισμών για την όσο το δυνατόν μείωση της ενέργειας σε σύγκριση με τον αρχικό σχεδιασμό».

Τα δε νεότευκτα εξελίσσονται με διάφορους βελτιωμένους τρόπους, και συγκεκριμένα:

■ Χρήση υβριδικής πηγής ενέργειας με παραγωγή καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρήση κυψελών με μεθανόλη (καθαρή εναλλακτική λύση). Απλοποιημένη αποθήκευση, εύκολη διαχείριση και ασφάλεια υπηρεσιών.

■ Εναλλακτική λύση είναι η ηλεκτροπρόωση (direct ή με τοποθέτηση pods ανάλογης ιπποδύναμης) και η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από κινητήρες με τη χρήση υδρογόνου που εφοδιάζεται από τον λιμένα σε ειδικές δεξαμενές.

Η εξέλιξη βέβαια θα φέρει μελλοντικά την παραγωγή ενέργειας επί του σκάφους από το θαλάσσιο νερό σε απόσταξη και εν συνεχεία διάσπαση για την παραγωγή του υδρογόνου.

■ Επιπρόσθετα, στα εν λόγω σκάφη μελετάται συνήθως η τοποθέτηση solar panels για επιπλέον πράσινη ενέργεια και συστοιχιών μπαταριών για την αποθήκευση προς χρήση.

«Οι εν λόγω εξελίξεις βέβαια απαιτούν και τις ανάλογες υποδομές στις μαρίνες, συμπεριλαμβανομένης και της βελτίωσης των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων που θα εξασφαλίζουν ενισχυμένες παροχές προς τα σκάφη, με ειδικές προδιαγραφές και ασφαλιστικές προϋποθέσεις εγκατάστασης και αποθήκευσης καυσίμων που απαιτούνται (μεθανόλη – υδρογόνο) για τον εφοδιασμό των εν λόγω σκαφών», υπογραμμίζει και συνεχίζει:

«Ιδανική προϋπόθεση για την ηλεκτρική ενέργεια σε πράσινες μαρίνες είναι η εγκατάσταση solar panels, ίσως και οι ανεμογεννήτριες. Σχετικές αδειοδοτήσεις εγκαταστάσεων απαιτούν μεγάλο χρονικό διάστημα και υψηλό κόστος επένδυσης».

Τέλος, μικρά σκάφη με περιορισμένες απαιτήσεις και ισχύ κατασκευάζονται για μικρές αποστάσεις με παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας συνήθως μόνο με ηλιακά πάνελ ή μικρή ανεμογεννήτρια και συστοιχία μπαταριών για την πλήρη κάλυψη των αναγκών. Τα εν λόγω σκάφη φέρουν μόνο γεννήτρια ανάγκης για επείγουσες περιπτώσεις που ιδανικά κινούνται με υδρογόνο.

Τα λιμάνια

Ιδιαίτερη αναφορά κάνει ο κ. Κόντες στην παράκτια ενεργειακή υποστήριξη στους λιμένες (cold ironing), ιδίως σε λιμάνια που είναι κοντά σε μεγαλουπόλεις και επιβαρύνονται περιβαλλοντικά.

«Διεθνείς κανονισμοί επιβάλλουν οι εν λόγω εγκαταστάσεις στους εμπορικούς και τουριστικούς λιμένες να είναι σε πλήρη λειτουργία μέχρι το 2030. Σχετικά με τα εμπορικά πλοία, διάφοροι λιμένες έχουν ετοιμάσει και προτείνουν benefits για τη χρήση της παράκτιας ενεργειακής υποστήριξης. Φυσικά αφορά λιμένες με πλήρη εγκατάσταση cold ironing. Ετσι, λοιπόν, πλοιοκτήτες υπολογίζοντας τα προσφερόμενα πλεονεκτήματα μελετούν και προτρέχουν να τοποθετήσουν επί των πλοίων τους τις απαιτούμενες εγκαταστάσεις λήψης παράκτιας παροχής. Τα σχετικά πλεονεκτήματα συνοψίζονται σε καλύτερα rates λιμένων και υπηρεσιών, καθώς και σε προτίμηση στον εμπορικό τομέα από τις ναυλώσεις των πλοίων και όχι μόνο».

Τα δεδομένα που υπάρχουν στην επιβατηγό ναυτιλία είναι διαφορετικά, με πολλαπλάσιες απαιτήσεις ενέργειας και κόστους λόγω των υπηρεσιών που χρειάζονται, αλλά και των υπολογισμών των ωρών κατά τις οποίες παραμένουν στα λιμάνια.

«Επιβάλλεται για τα κρουαζιερόπλοια να χρησιμοποιούν τις εν λόγω υπηρεσίες στον λιμένα homeporting λόγω της μεγαλύτερης παραμονής, ενώ στους λιμένες transit να συνυπολογίζονται στον χρόνο παραμονής και οι απαιτούμενες υπηρεσίες.

Βέβαια στην πατρίδα μας, δυστυχώς, οι εν λόγω υπηρεσίες στους λιμένες μας είναι ανύπαρκτες και ίσως ορισμένες μελέτες σε μεγάλους λιμένες να είναι σε αρχικό στάδιο», εξηγεί και παραθέτει ορισμένα χρήσιμα στοιχεία για την κατανόηση των θετικών αποτελεσμάτων από τη σωστή διαχείριση των εγκαταστάσεων:

«Σε σύνολο 50.000 εμπορικών πλοίων παγκοσμίως με παραμονή περίπου 100 ημέρες ετησίως, υπολογίζοντας περίπου 1 κιλοβατώρα ηλεκτρικής ενέργειας, καταναλώνουν περίπου 200 γραμμάρια καυσίμου, ενώ το 1 κιλό καύσιμο δημιουργεί περίπου 3,1 κιλά άνθρακα.

Ετσι, ο εμπορικός στόλος ετησίως καταναλώνει περίπου 412 εκατομμύρια τόνους καυσίμου. Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, το μέγεθος του άνθρακα που παράγουν. Σήμερα υπολογίζεται ότι στην Ευρώπη υπάρχουν μόνο 11 λιμένες με εγκαταστάσεις παράκτιας υποστήριξης ενέργειας και αναμένεται έως το 2025 να αυξηθούν στους 25, ενώ έως το 2035 στους 58 λιμένες. Παγκοσμίως έως το 2022 υπήρχαν 38, φέτος αναμένονται 49, ενώ μέχρι το 2025 ελπίζουμε να φτάσουν στους 72 λιμένες.

Αντιστοίχως, για τα πλοία το ποσοστό αυξάνεται σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό, με τις νέες κατασκευές που προβαίνουν στις εν λόγω εγκαταστάσεις για παροχή ενέργειας να είναι σε ποσοστό πλέον του 80%.

Τα εμπορικά πλοία έχουν χαμηλότερες απαιτήσεις συγκριτικά με τα επιβατηγά πλοία και τα κρουαζιερόπλοια με παροχές υψηλής κατανάλωσης, αφού απαιτούνται να είναι σε πλήρη λειτουργία οι υπηρεσίες επιβαινόντων (air condition, κουζίνες κ.λπ.).

Η παράκτια παροχή ενέργειας για να είναι πραγματικά προς τη σωστή κατεύθυνση της πράσινης μετάβασης θα πρέπει να προσφέρεται από πράσινες πηγές ενέργειας (ηλιακή με πάνελ, αλλά και άνεμο-παραγωγή με τις ανεμογεννήτριες), συνδυαστικά με συστοιχία μπαταριών για αποθήκευση. Με αυτό τον τρόπο θα βελτιωθούν κατά πολύ οι συνθήκες περιβάλλοντος στις πόλεις πολλών προορισμών.

Συνοψίζοντας τα προαναφερθέντα, για την πλήρη απανθρακοποίηση στη ναυτιλία αλλά και στον θαλάσσιο τουρισμό για τη σωτηρία του περιβάλλοντος, θα πρέπει οι μελέτες να περιέχουν και να εφαρμόζουν όλους τους όρους ασφάλειας σε διάφορα στάδια, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής εναλλακτικών καυσίμων και της αποθήκευσης αυτών σε πλοία αλλά και στη στεριά, καθώς πρόκειται κυρίως για νέες εγκαταστάσεις με ελάχιστη δοκιμαστική λειτουργία, προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν ατυχήματα αλλά και περιβαλλοντικές περιπλοκές.

Ετσι εξασφαλίζουμε το περιβάλλον με τον καλύτερο τρόπο, αλλά παράλληλα, εφαρμόζοντας ασφαλείς τακτικές, προσβλέπουμε στην ασφαλή ναυσιπλοΐα και τη μεταφορική εξυπηρέτηση προϊόντων».

Διαβάστε ακόμη:

3+1 επιπτώσεις στην ελληνική startup σκηνή από το λουκέτο της Silicon Valley Bank

Χρυσή λίρα: «Ασανσέρ» η τιμή μετά τη νέα τραπεζική κρίση – Πόσο πωλείται σήμερα (πίνακας)

Πώς η UBS επιχειρεί να φρενάρει τις διαρροές από την Credit Suisse