Τις κατευθύνσεις για την επανεκκίνηση της «μπίζνας» των απορριμμάτων σε βάθος τετραετίας, έδωσε χθες η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος, με μεγάλο απόντα το σχεδιασμό για την Αττική που η κυβέρνηση μεταφέρει το μπαλάκι στην Περιφέρεια Αττικής.
Κυρίαρχο μοντέλο του νέου σχεδιασμού είναι οι ΣΔΙΤ, με την πολιτεία να ξεκινά ένα μεγάλο σπριντ με σκοπό να συμβασιοποιηθούν 940 εκατ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2021 για να μη χαθούν οι κοινοτικοί πόροι από το ΕΣΠΑ. Σήμερα, οι συμβασιοποιήσεις δεν ξεπερνούν τα 230 εκατ. ευρώ.
Χθες ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστής Χατζηδάκηw και ο γενικός γραμματέας Διαχείρισης Αποβλήτων κ. Μανώλης Γραφάκος, παρουσίασαν τις προτεραιότητες της νέας πολιτικής που θα ξεκινήσει με την επικαιροποίηση του εθνικού σχεδιασμού διαχείρισης αποβλήτων ώστε να υπάρχουν «εφικτοί και μετρήσιμοι στόχοι σε προοπτική τετραετίας» με παράλληλη επικαιροποίηση των περιφερειακών σχεδίων (ΠΕΣΔΑ).
Η επικαιροποίηση των ΠΕΣΔΑ συνδέεται με τη δεύτερη προτεραιότητα που είναι η στροφή προς την υλοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων μονάδων επεξεργασίας με Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).
Οι ΣΔΙΤ θεωρούνται ένα πετυχημένο μοντέλο που αν και δαιμονοποίησε η προηγούμενη κυβέρνηση, σήμερα έχει ενσωματωθεί σε τρεις μονάδες στην Περιφέρεια Ηπείρου, τις Σέρρες και τη Δυτική Μακεδονία. Παρά τις μεγάλες καθυστερήσεις αντίστοιχα έργα δρομολογούνται στην Ηλεία και στην Πελοπόννησο. Ως κλασικά δημόσια έργα κατασκευάζονται οι μονάδες σε Αλεξανδρούπολη, Φωκίδα, Θήβα, ενώ 12 άλλες μονάδες είναι υπό δημοπράτηση, και 40 έργα βρίσκονται σε διαδικασία σύνταξης των τευχών δημοπράτησης ή τελικό στάδιο μελέτης.
Έμφαση στον καφέ κάδο
Για την οικιακή κατανάλωση, το ΥΠΕΝ δίνει προβάδισμα στην διάχυση του καφέ κάδου (χωριστή διαλογή βιοαποδομήσιμων απορριμμάτων) σε ολόκληρη τη χώρα μέχρι το τέλος της τετραετίας. Στόχος του υπουργείου είναι να φτάσουμε από το 6% στο 12% στη διαλογή βιοαποδομήσιμων υλικών.
Υψηλοί στόχοι μπαίνουν και στον τομέα της ανακύκλωσης ώστε από το 18,9% που είναι σήμερα, να φτάσουνε στο 30% μέσα σε μια τετραετία και σε 50% σε μία δεκαετία. Με τον τρόπο αυτό εκτιμούν στο υπουργείο, θα μηδενιστούν τα πρόστιμα που πληρώνει σήμερα η χώρα μας για τις παράνομες χωματερές,και φτάνουν τα 23 εκατ. ευρώ το χρόνο, εντός της προσεχούς τετραετίας.
Στο ίδιο πλαίσιο κινείται και η αύξηση του στόχου ανάκτησης υλικών μέσω του συστήματος των μπλε κάδων από το 15% σήμερα σε 20% σε μια τετραετία και 27,5% – 30% εντός της επόμενης δεκαετίας. Σ’ αυτό το πλαίσιο διπλασιάζονται τα κονδύλια από την ΕΕΑΑ, που διαχειρίζεται το σύστημα των μπλε κάδων για απόκτηση πρόσθετων κάδων, ενώ θα υπάρξουν και πρόσθετες ενέργειες από πλευράς πολιτείας. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται πιλοτικά προγράμματα επιβράβευσης πολιτών και τετραπλασιασμός των δαπανών για ενημέρωση κατά την προσεχή τετραετία.
Η πολιτική ηγεσία προχωρεί και στη σύνταξη ολοκληρωμένου σχεδίου για την επεξεργασία των γεωργοκτηνοτροφικών και χημικών αποβλήτων. Προβλέπονται συστήματα περισυλλογής και διαχείρισης για πλαστικά συσκευασιών χημικών προϊόντων και για απόβλητα κτηνοτροφικών μονάδων, θερμοκηπίων και αρδευτικών δικτύων. Τελευταία, αλλά εξίσου κρίσιμη, προτεραιότητα είναι η άμεση αντιμετώπιση του ζητήματος των αποβλήτων στις τουριστικές περιοχές ορισμένες από τις οποίες έχουν τεράστια προβλήματα, όπως η Κέρκυρα.
Τριτοκοσμική εικόνα με ταφή του 80% των απορριμμάτων
Η Ελλάδα είναι σήμερα στην 24η θέση στην ανακύκλωση και στη δεύτερη θέση στην ταφή απορριμμάτων αφού το 80% οδηγούνται στις χωματερές (ΧΥΤΑ). Παρά τις καταδίκες και τα πρόστιμα, οι παράνομες χωματερές ξεπερνούν τις 50 και οι 22 από αυτές βρίσκονται στα νησιά.
«Η κατάσταση σε πολλά νησιά είναι απογοητευτική. Το τουριστικό προϊόν υποβαθμίζεται και η χώρα υφίσταται μία δυσφήμιση διεθνώς. Η Κέρκυρα πνίγεται στα σκουπίδια. Στη Σαντορίνη τα σκουπίδια καίγονται στην καλντέρα. Στην Λευκάδα δεν υπάρχει ΧΥΤΑ», δήλωσε χθες ο κ. Χατζηδάκης,. Ταυτόχρονα υπάρχουν σοβαρά προβλήματα και σε πόλεις όπως η Πάτρα και το Αίγιο.
Οι βιολογικοί και τα πρόστιμα
Πρόστιμα ύψους 10,4 εκατ. ευρώ καταβάλλει η χώρα μας για την καθυστέρηση στην σύνδεση των νοικοκυριών με τα δίκτυα αποχέτευσης λόγων των τελών διασύνδεσης όπως στα Μεσόγεια και στο Θριάσιο.
Άλλα 7,5 εκατ. ευρώ το χρόνο πληρώνουμε σε πρόστιμα στην Ε.Ε. εξαιτίας των ανεπαρκών εγκαταστάσεων επεξεργασίας βιομηχανικών αποβλήτων, με την κυβέρνηση να έχει βάλει ως προτεραιότητα την επιτάχυνση των εκκρεμών αδειοδοτήσεων μονάδων.
Τέλος, στα απόβλητα εκσκαφών και κατεδαφίσεων υπάρχουν προβλήματα με τη διαλογή (ετοιμάζεται νομοθετική παρέμβαση ώστε τα έργα να συνοδεύονται υποχρεωτικά και από σύμβαση για τη διάθεση των υλικών), ενώ δεν έχουν προχωρήσει οι αποκαταστάσεις των λατομείων.