Η πορεία του διαγωνισμού για τη Γραμμή 4 του μετρό της Αθήνας (Αλσος Βεΐκου – Ευαγγελισμός), η διαχείριση του Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων (ΚΕΛ) της Ψυττάλειας και η επανεκκίνηση του μετρό Θεσσαλονίκης, συνολικού ύψους άνω των 3 δισ. ευρώ, γίνονται η σημαία της κυβέρνησης για να κλείσουν οι εκκρεμότητες στα μεγάλα και ώριμα έργα υποδομών μέχρι τα τέλη του έτους, για τα οποία δίνουν σκληρή μάχη οι μεγάλοι εγχώριοι παίκτες του κλάδου (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Ελλάκτωρ, Μυτιληναίος, Αβαξ, Ιντρακάτ) και μία πολυεθνική, η γαλλική Suez.

Πρόκειται για έργα που παρακολουθεί στενά το Μέγαρο Μαξίμου, και προσωπικά ο πρωθυπουργός, καθώς η έκβασή τους χαρακτηρίζεται όπλο βιωσιμότητας και διατήρησης των θέσεων απασχόλησης σε μεγάλους ομίλους της χώρας όπως η Ελλάκτωρ και η Αβαξ, αλλά συγχρόνως και γιατί συνδέονται με την ανάπτυξη της χώρας σε μία από τις δυσκολότερες οικονομικά συγκυρίες.

Μετά την παρέμβαση προ μηνών της Suez στον πρωθυπουργό για την Ψυττάλεια, προκειμένου να αξιολογηθούν και οι τρεις προσφορές, καθώς αρχικά η αρμόδια επιτροπή είχε αποφασίσει τον αποκλεισμό των δύο εκ των τριών διεκδικητών, η ΕΥΔΑΠ έχει ξεκινήσει την επαναξιολόγηση των τεχνικών φακέλων εν μέσω προσφυγών προκειμένου να αρθεί το αδιέξοδο για το πενταετές συμβόλαιο των 324 εκατ. ευρώ.

Απέναντι στο σχήμα που έχουν συγκροτήσει οι Suez, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Ιντρακάτ βρίσκεται ο Μυτιληναίος, αποφασισμένος να διεκδικήσει ισχυρό μερίδιο από την πίτα των υποδομών τα επόμενα χρόνια. Η εταιρεία, με όχημα την τεχνογνωσία της ΜΕΤΚΑ σε έργα κυρίως στο εξωτερικό, φιλοδοξεί να ανεβάσει στροφές και να δημιουργήσει έναν ισχυρό πυλώνα στον τομέα των κατασκευών και των έργων βιώσιμης ανάπτυξης όπου επιδιώκει να επενδύσει τα επόμενα χρόνια.

Ο Ομιλος Επιχειρήσεων Μυτιληναίος με την οικονομική ευρωστία που διαθέτει επιχειρεί να επωφεληθεί από τις αδυναμίες και τα στραβοπατήματα των άλλοτε ισχυρών παικτών της χώρας, αλλά και από την προσπάθεια του υπουργού Υποδομών Κώστα Καραμανλή να θέσει ένα αποτελεσματικότερο πλαίσιο παραγωγής έργων, το οποίο θα διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο και στη μεγάλη πρόκληση που είναι η υλοποίηση των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Στην κυβέρνηση, πάντως, δεν κρύβουν την αγωνία τους και για τις μετοχικές εξελίξεις στον όμιλο Ελλάκτωρ, όπως αυτές διαμορφώνονται μετά τη συμφωνία του ολλανδικού επενδυτικού fund  Reggeborgh Invest με τον κ. Λεωνίδα Μπόμπολα.

Ο λόγος είναι ότι σήμερα ο Ακτωρ είναι ανάδοχος και υλοποιεί μια σειρά έργων, με κρισιμότερο όλων τη σύμβαση για το μετρό Θεσσαλονίκης, για το οποίο έχει δεσμευτεί ο ίδιος ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης.

H αγωνία της κυβέρνησης είναι να ξεκαθαρίσει γρήγορα το θέμα της μετοχικής σύνθεσης, από το οποίο πιθανολογείται η ανάδειξη και μιας νέας διοίκησης που θα κληθεί να βγάλει από το αδιέξοδο το έργο, αλλά και θα εξασφαλίσει μια συνολική διευθέτηση σε όλα τα ανοιχτά μέτωπα, είτε αυτά αφορούν το μετρό, είτε την Υποθαλάσσια Αρτηρία της Θεσσαλονίκης, μια σύμβαση που έχει ακυρωθεί από δεκαετίας αλλά στοιχειώνει το Δημόσιο.

Ο λόγος είναι ότι ο ανάδοχος (Ακτωρ – Αρχιρόδον) διεκδικεί αποζημίωση που έχει κερδίσει στα δικαστήρια και σήμερα ξεπερνά το ποσό των 100 εκατ. ευρώ.

Τελευταία ευκαιρία για τη Γραμμή 4 του μετρό

Με βάση το «όλα ή τίποτα» κινείται η Ελλάκτωρ στον διαγωνισμό για τη Γραμμή 4 του μετρό, το μεγαλύτερο δημόσιο έργο που έχει κατασκευαστεί την τελευταία δεκαετία στη χώρα μας. «Δεν υπάρχει περίπτωση να συμφωνήσουμε για το μετρό παρά μόνο ως καθολικός ανάδοχος», δήλωσε προ ημερών ο διευθύνων σύμβουλος Σάκης Καλλιτσάντσης.

Εν μέσω διαρροών για ανακωχή και συζητήσεις συνεργασίας μεταξύ των δύο κοινοπραξιών (Ακτωρ – Ansaldo – Hitachi και J&P Αβαξ – Ghella – Alstom Transport) που έχουν μείνει στην τελική κούρσα της διαγωνιστικής διαδικασίας, ο επικεφαλής του ομίλου διεμήνυσε ότι μοιρασιά δεν μπορεί να γίνει.

Η Αττικό Μετρό, πάντως, ακολουθώντας την κυβερνητική γραμμή διάσωσης του μεγάλου έργου, αποφάσισε να αναλάβει πρωτοβουλία και πριν από λίγες ημέρες πέρασε από το διοικητικό συμβούλιο το πρακτικό της επιτροπής, το οποίο προσαρμόστηκε στις απαιτήσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Το πρακτικό υποβλήθηκε ως συμπληρωματικό έγγραφο στο ΣτΕ για την εκδίκαση της υπόθεσης, η οποία προγραμματίζεται εντός των ημερών. Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Απρίλιο το ΣτΕ έκανε δεκτά τα ασφαλιστικά μέτρα των δύο κοινοπραξιών υπό την Ακτωρ και την Αβαξ, που ζητούσαν με ξεχωριστές προσφυγές τους τον αποκλεισμό η μία της άλλης.

Ωστόσο, έδινε περιθώριο θεραπείας της προηγούμενης απόφασης της επιτροπής του διαγωνισμού που θα τεκμηριώσει εκ νέου την αξιολόγηση των υποψηφίων με βάση τις υποδείξεις του Ανώτατου Δικαστηρίου.

Για να προχωρήσει ο διαγωνισμός, προϋπόθεση είναι να μην υπάρξει νέος κύκλος προσφυγών στο ΣτΕ εναντίον των αποφάσεων της Αττικό Μετρό.

Από τη νέα αξιολόγηση του ΣτΕ θα προκύψει πλέον ποιος από τους υποψηφίους πρέπει να αποκλειστεί, εάν θα συνεχίσει ένας ή και οι δύο στον επόμενο γύρο, πού είναι το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών, ή αν θα απορριφθούν και οι δύο και ο διαγωνισμός θα ακυρωθεί.

Βρισκόμαστε, επομένως, στο τελευταίο, πιο κρίσιμο σημείο του διαγωνισμού, εκείνο που θα ανοίξει τον δρόμο για τη συνέχιση του έργου ή την οριστική του καταδίκη, ενεργοποιώντας τις διαδικασίες επαναπροκήρυξής του.

Τα αρχαία στο Μετρό Θεσσαλονίκης

Εναν χρόνο μετά την απόφαση για αλλαγή της μεθόδου κατασκευής του σταθμού Βενιζέλου, που είναι ο κεντρικός του έργου, αλλά και την επιλογή για απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων (έναντι της κατά χώρα διατήρησης που είχε επιλέξει η προηγούμενη κυβέρνηση), η σημερινή εικόνα του μετρό παρουσιάζει ελάχιστη πρόοδο.

Τα προβλήματα ρευστότητας του αναδόχου (κοινοπραξία υπό τον Ακτωρα και ιταλικές εταιρείες),  αλλά και οι μεγάλες καθυστερήσεις στα συνοδά έργα έχουν κατεβάσει από καιρό τους ρυθμούς της κατασκευής και εγείρουν πλέον σοβαρές ανησυχίες για το ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα που έχει ορίσει ο κυβερνητικός σχεδιασμός για παράδοση κατά ενιαίο τρόπο του έργου τον Απρίλιο του 2023.

«Η επικέντρωση στη Βενιζέλου κρύβει κάτω από το χαλί τις αδυναμίες συνολικά του έργου», αναφέρουν αρμόδιες πηγές του μετρό, και πιστοποιούν ότι πέρα από την κατασκευή της σιδηροτροχιάς δεν εκτελείται κανένα άλλο έργο.

Ακόμη και η διοίκηση του Ακτωρα σε πρόσφατο σχετικό ερώτημα παραδέχτηκε ότι ο Απρίλιος του 2023 είναι εφικτός μόνο εφόσον τελεσιδικήσει το θέμα με τα αρχαία μέσα στο δίμηνο.

Την προπερασμένη Τετάρτη το έργο ξεπέρασε έναν πρώτο σκόπελο, αυτό του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, το οποίο γνωμοδότησε ομόφωνα υπέρ της προτεινόμενης λύσης εγκρίνοντας τη μελέτη του αρχιτέκτονα Δημήτρη Κορρέ για την προσωρινή απόσπαση των αρχαιοτήτων.

Η υπόθεση του μετρό βρίσκεται πλέον στα χέρια του Συμβουλίου της Επικρατείας, η απόφαση του οποίου θα καθορίσει τον οδικό χάρτη του επόμενου διαστήματος.

Το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο θα συνεκδικάσει τις τρεις προσφυγές που έχουν υποβληθεί κατά της απόφασης της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη για την τεχνική λύση που αφορά τις αρχαιότητες. Μάλιστα, κατόπιν αιτήματος της Αττικό Μετρό η εκδίκαση της υπόθεσης επισπεύδεται για τις 6 Νοεμβρίου από τις αρχές Δεκεμβρίου.

Η διοίκηση της Αττικό Μετρό έχει διαμηνύσει ότι η απόσπαση των αρχαίων δεν θα γίνει προτού εκδοθεί η απόφαση του ΣτΕ, κάτι άλλωστε που αποτελεί και τον λόγο που επιταχύνεται η εκδίκαση της υπόθεσης.

Πρόσφατα μάλιστα η κυρία Μενδώνη απαντώντας σε σχετική κοινοβουλευτική ερώτηση υπεραμύνθηκε του κυβερνητικού σχεδιασμού. Δεν έκρυψε την πολυπλοκότητα του έργου και επανέλαβε ότι «η μοναδική τεχνική λύση για την προστασία και την ανάδειξη των ευρημάτων, την ομαλή και ασφαλή λειτουργία του σταθμού και την κατασκευή του μετρό είναι η προσωρινή απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων», επισημαίνοντας ότι οι αρχαιότητες που αποσπώνται επανατοποθετούνται σε ποσοστό 92%.

Ψυττάλεια: Γόρδιος δεσμός το νησί των λυμάτων

Σε δικαστικό πόλεμο έχει μετατραπεί αντίστοιχα ο διαγωνισμός για τη συντήρηση και λειτουργία της Ψυττάλειας, ύψους 324 εκατ. ευρώ.

Μετά την απόφαση της ΕΥΔΑΠ να αγνοήσει την τεχνική αξιολόγηση που έκοβε για τυπικούς λόγους τις δύο από τις τρεις κοινοπραξίες του έργου (Suez – ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Ιντρακάτ και Μυτιληναίος – Κωνσταντινίδη) και με την κυβερνητική προτροπή για ενίσχυση του ανταγωνισμού σε ένα τόσο μεγάλο έργο, ο διαγωνισμός έχει παγώσει.

Στα τέλη Ιουλίου το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας αποφάσισε να ζητήσει σειρά διευκρινίσεων από τις ενδιαφερόμενες εταιρείες σχετικά με ελλείψεις και ασάφειες στα δικαιολογητικά συμμετοχής. Καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή αυτών των διευκρινίσεων ήταν η 15η Σεπτεμβρίου.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι όλες οι εταιρείες υπέβαλαν εμπρόθεσμα τα στοιχεία, τα οποία θα μελετηθούν από την ΕΥΔΑΠ με στόχο να αξιολογηθούν και εν συνεχεία να διαβιβαστούν στο διοικητικό συμβούλιο προς κρίση.

Δεν αποκλείεται μάλιστα να ζητηθούν πρόσθετες διευκρινίσεις και επί τεχνικών θεμάτων.
Ωστόσο, είναι σαφές ότι η διαβίβαση του θέματος στο Δ.Σ. δεν πρόκειται να γίνει προτού εξεταστούν όλες οι παράμετροι και τουλάχιστον όχι πριν από τις 5 Οκτωβρίου, οπότε είναι προγραμματισμένη η εκδίκαση της προδικαστικής προσφυγής στην Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (ΑΕΠΠ), η οποία υποβλήθηκε από την κοινοπραξία Ακτωρ – Αβαξ – ΕΡΓΟΤΕΜ στις 10 Αυγούστου.

Η προσφυγή στρέφεται κατά της απόφασης του Δ.Σ. να ζητήσει διευκρινίσεις από τους συμμετέχοντες. Ακόμη κι αν η απόφαση εκδοθεί σύντομα, στην ΕΥΔΑΠ θεωρούν δεδομένη την προσφυγή στο ΣτΕ, επιλογή η οποία δημιουργεί μεγάλες αβεβαιότητες για τον χρόνο ανάδειξης του αναδόχου.

Ηδη στην κυβέρνηση υπάρχουν σκέψεις για νομοθετική ρύθμιση που θα επιτρέψει και νέα παράταση της σημερινής σύμβασης, που εκπνέει τον Μάρτιο του 2021.

Το πόρισμα του ΤΕΕ και οι νέες τεχνικές διευκρινίσεις

Στις 15 Ιουλίου η ΕΥΔΑΠ παρέλαβε το πόρισμα που είχε αναθέσει στο Τεχνικό Επιμελητήριο αρχές του έτους και με το οποίο γνωμοδοτούσαν θετικά τα τέσσερα από τα πέντε μέλη της επιτροπής (το πέμπτο διαχώρισε τη θέση του αξιολογώντας ως επιλέξιμη μόνο την τεχνική προσφορά της Ακτωρ – Αβαξ – ΕΡΓΟΤΕΜ) για τη συνέχιση και των τριών κοινοπραξιών στον διαγωνισμό, αξιολογώντας τις τεχνικές προσφορές με βάση τις απαιτήσεις της διακήρυξης του έργου.

Οπως διευκρινίζεται στην τεχνική πραγματογνωμοσύνη, έργο της επιτροπής ήταν η αξιολόγηση της τεχνικής επάρκειας των υποψηφίων και όχι η βαθμολόγηση των προσφορών που αποτελεί έργο της επιτροπής του διαγωνισμού.

Στο πόρισμα διατυπώνεται μια σειρά από παρατηρήσεις από τα μέλη της επιτροπής, με ενδιαφέρον στοιχείο τα σχόλια στο σκέλος που αφορά τους εγγυημένους στόχους μείωσης της ετήσιας προμήθειας ενέργειας, γεγονός που χαρακτηρίζεται το πιο σύνθετο και περίπλοκο κομμάτι του έργου από άποψη υπολογισμών και επιβεβαιώνεται και από την πληθώρα των διευκρινίσεων που ζητήθηκαν από τις εταιρείες.

Παρά τη διαφοροποίηση των στόχων μεταξύ των υποψηφίων, το πόρισμα της επιτροπής του ΤΕΕ διαπιστώνει ότι οι περιορισμοί της διακήρυξης (π.χ. η παραγωγή ιλύος κάθε μήνα και χρόνο πρέπει να είναι ίδια) βάζουν εμπόδια στον τρόπο λειτουργίας του ΚΕΛ.

Ως παράδειγμα αναφέρεται «η συστηματική παράκαμψη των μονάδων χώνευσης κατά τη λειτουργία του Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων παρά την υλοποίηση των προβλεπόμενων επενδύσεων». Ωστόσο, όπως επισημαίνεται, αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό γιατί η παράκαμψη της χώνευσης επηρεάζει αρνητικά την ενεργειακή απόδοση του έργου, η οποία είναι χαμηλή λόγω της μείωσης της παραγωγής βιοαερίου, της ποσότητας της ιλύος κ.ά.

Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι οι ενεργειακοί υπολογισμοί των τριών υποψηφίων «βασίζονται σε μοντέλα λειτουργίας τα οποία αντικειμενικά δεν θα επιλεγούν ως σενάρια λειτουργίας από τον ανάδοχο σε πραγματικές συνθήκες διότι δεν είναι αυτά που θα οδηγήσουν στη βελτιστοποίηση των αποδόσεων».

Ωστόσο, η πραγματογνωμοσύνη επισημαίνει ότι δεν μπορούν να αποκλειστούν οι υποψήφιοι, καθώς μοναδικοί δείκτες αξιολόγησης είναι οι εγγυημένοι στόχοι που πρέπει να επιτευχθούν επί ποινή αποκλεισμού.