Σάρκα και οστά αποκτά τις επόμενες εβδομάδες η Επιτροπή Εξώδικης Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών, η οποία συστήνεται μέσα στον μήνα από το υπουργείο Οικονομικών, με στόχο την ταχύτατη επίλυση δεκάδων χιλιάδων υποθέσεων που λιμνάζουν από χρόνια σε Διοικητικά Δικαστήρια, Εφετεία και ΣτΕ.

Για τις υποθέσεις αυτές το Δημόσιο δαπανά χρόνο και χρήμα διεκδικώντας να εισπράξει θεωρητικά έως και 7 δισ. ευρώ από φόρους και πρόστιμα. Στα χαρτιά τουλάχιστον, γιατί λόγω υπερβολών ή χαμηλής ποιότητας φορολογικών ελέγχων πολλοί από αυτούς που προσφεύγουν στα δικαστήρια δικαιώνονται. Στην πράξη, λοιπόν, το Δημόσιο συχνά υποχρεώνεται ακόμη και να επιστρέψει τα χρήματα στους φορολογούμενους από τα πρόστιμα που τους επέβαλε.

Μόνο το 2018 διαγράφηκαν φορολογικά έσοδα 1,45 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το 96% αφορούσε δικαστικές αποφάσεις και προσφυγές για πρόστιμα και φόρους που βεβαιώθηκαν από το 2010 έως και το 2018.
Ακόμα όμως και όταν τα δικαστήρια επιδικάζουν ως νόμιμα τα πρόστιμα που οι φορολογικοί και τελωνειακοί έλεγχοι επέβαλαν, το ποσοστό ανάκτησης που εισπράττει το Δημόσιο δεν ξεπερνά κάποιες χρονιές ούτε το 5%!

Τι αλλάζει

Από τον Νοέμβριο η επιτροπή θα μπορεί να δίνει λύσεις εκεί όπου απέτυχαν οι φορολογικοί έλεγχοι. Εντός του μήνα, με αποφάσεις του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα και του αρμόδιου υφυπουργού Απόστολου Βεσυρόπουλου ιδρύεται το νέο θεσμικό όργανο, το οποίο θα συγκροτηθεί από δικαστικούς και μέλη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους -όχι εφοριακούς- με κατοχυρωμένη ανεξαρτησία και θα:

■ Επιλαμβάνεται επί υποθέσεων που πρόκειται να κριθούν στα δικαστήρια.
■ Εξετάζει εκκρεμείς προσφυγές που θεωρούνται εν πολλοίς χαμένες εκ των προτέρων για το Δημόσιο βάσει πάγιας νομολογίας.
■ Προτείνει στους αντίδικους φορολογουμένους μειώσεις φόρου και προστίμων που επέβαλε ο έλεγχος προκειμένου να εγκαταλείψουν τις προσφυγές και να εισπραχθεί το νομικά ισχυρό τμήμα των απαιτήσεων του Δημοσίου.
■ Προσφέρει δόσεις και εκπτώσεις (έως 75% στα πρόστιμα) για να συμβιβαστούν και να πληρώσουν οι φορολογούμενοι.

Μέσα σε έναν χρόνο υπολογίζεται ότι το Δημόσιο θα εισπράξει πάνω από 50 εκατ. ευρώ. Το μέτρο δεν είναι μόνο εισπρακτικό, αλλά κυρίως μεταρρυθμιστικό αφού στοχεύει στην αποσυμφόρηση των δικαστηρίων και την επιτάχυνση απονομής της φορολογικής δικαιοσύνης στη χώρα μας. Κράτος, επιχειρήσεις και νοικοκυριά βγαίνουν έτσι από το τέλμα πολυετών δικαστικών διεκδικήσεων και αντιπαραθέσεων.

Πώς θα λειτουργεί

Η υποβολή των αιτήσεων αναμένεται να ξεκινήσει άμεσα και θα έχει καταληκτική ημερομηνία την 31η Δεκεμβρίου του 2020.

Το αίτημα προς την επιτροπή μπορεί να αφορά μόνο υποθέσεις που εκκρεμούν και δεν έχουν συζητηθεί ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας και των τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων έως τις 30 Οκτωβρίου. Αίτημα μπορεί να υποβληθεί και για εκκρεμείς έως τις 30 του μήνα ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών φορολογικές διαφορές από πράξεις επιβολής φόρου ή προστίμων, εφόσον αυτές καταστούν εκκρεμείς ενώπιον των τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων μέχρι τις 30 Δεκεμβρίου 2020.

Η Επιτροπή Εξώδικης Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών θα έχει έδρα στην Αθήνα ενώ παράρτημά της θα λειτουργεί στη Θεσσαλονίκη. Τα τμήματα της επιτροπής που θα λειτουργούν στην Αθήνα θα είναι αρμόδια για τις υποθέσεις που εκκρεμούν στα Δικαστήρια Αθηνών, Πειραιά, Πατρών, Τρίπολης και Χανίων. Τα τμήματα της επιτροπής στη Θεσσαλονίκη θα εξετάζουν υποθέσεις των Δικαστηρίων Θεσσαλονίκης, Λάρισας, Ιωαννίνων και Κομοτηνής.

Πρόεδρος σε κάθε τμήμα θα ορίζεται πρώην δικαστικός λειτουργός των Διοικητικών Δικαστηρίων με βαθμό τουλάχιστον προέδρου Εφετών και μέλη θα ορίζονται ένας πρώην δικαστικός λειτουργός των Διοικητικών Δικαστηρίων με βαθμό τουλάχιστον εφέτη και ένα εν ενεργεία μέλος του κύριου προσωπικού του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.

Στα τμήματα ορίζονται ως εισηγητές των υποθέσεων υπάλληλοι του υπουργείου Οικονομικών χωρίς δικαίωμα ψήφου.

Η επιτροπή θα λειτουργεί ως εξής:

■ Ο διάδικος φορολογούμενος υποβάλλει αίτηση ενώπιον της επιτροπής που υπογράφεται από δικηγόρο με αίτημα την εξώδικη επίλυση της διαφοράς.
■ Για όσο διάστημα η υπόθεση εκκρεμεί ενώπιον της επιτροπής, η δίκη ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του αρμόδιου δικαστηρίου αναστέλλεται.
■ Η αίτηση εξετάζεται εάν και εφόσον επικαλείται τουλάχιστον έναν από τους ακόλουθους πέντε λόγους, ο οποίος πρέπει υποχρεωτικά να προβάλλεται και ενώπιον του δικαστηρίου:

(α) Παραγραφή του δικαιώματος του Δημοσίου να επιβάλει τον επίδικο φόρο ή πρόστιμο λόγω παρέλευσης χρόνου (π.χ. πενταετία ή δεκαετία κ.λπ.).

(β) Παραγραφή φόρων και προστίμων λόγω λήψης καθαρού φορολογικού πιστοποιητικού χωρίς επιφύλαξη από την επιχείρηση.

(γ) Εσφαλμένος καταλογισμός φόρου ή προστίμου λόγω προφανούς έλλειψης φορολογικής υποχρέωσης ή αριθμητικού σφάλματος (αθροιστικά λάθη των ελεγκτών κ.λπ.).

(δ) Αναδρομική εφαρμογή τυχόν ευμενέστερης φορολογικής κύρωσης σύμφωνα με όσα έχουν γίνει δεκτά από τη νομολογία του ΣτΕ. Σε τέτοιες περιπτώσεις,οι προσφυγές παγίως δικαιώνονται με ευνοϊκές διατάξεις που ίσχυσαν μεταγενέστερα από τον έλεγχο.

(ε) Μείωση πρόσθετων φόρων, τόκων, προσαυξήσεων και προστίμων.

Στις περιπτώσεις αυτές:

■ Η επιτροπή ελέγχει το παραδεκτό της αίτησης και των ισχυρισμών, εάν ασκήθηκαν εμπρόθεσμα ενώπιον των δικαστηρίων και τους προβαλλόμενους ισχυρισμούς με βάση τη νομολογία και την πάγια πρακτική της Φορολογικής Διοίκησης.
■ Στη συνέχεια, η επιτροπή μπορεί να προτείνει την εν όλω ή εν μέρει αποδοχή ή την απόρριψη του αιτήματος. Σε κάθε περίπτωση, η επιτροπή υποβάλλει συγκεκριμένη πρόταση στον αιτούντα.
■ Εάν ο αιτών αποδεχτεί την πρόταση της επιτροπής, εντός πέντε εργάσιμων ημερών συντάσσεται σχετικό πρακτικό εξώδικης επίλυσης. Μερική αποδοχή της πρότασης της επιτροπής δεν επιτρέπεται. Η αποδοχή υπογράφεται από τον φορολογούμενο, οπότε και εκδίδεται πρακτικό εξώδικης επίλυσης της φορολογικής διαφοράς.
■ Ο αιτών καταβάλλει ποσοστό τουλάχιστον 30% του κύριου φόρου που προκύπτει από το πρακτικό εξώδικης επίλυσης εντός πέντε εργάσιμων ημερών από την υπογραφή αυτού.
■ Η καταβολή του ποσού που προκύπτει από τον συμβιβασμό μετά την καταβολή του 30% πραγματοποιείται εφάπαξ ή με δόσεις, με αντίστοιχη μείωση των αναλογούντων πρόσθετων φόρων, τόκων, προσαυξήσεων και προστίμων έως και 75%, ως εξής:
■ Αν δεν τηρηθούν οι όροι του συμβιβασμού (καταβολή 30% κ.λπ.) ή δεν καταβληθούν δύο συνεχόμενες μηνιαίες δόσεις, ο συμβιβασμός ακυρώνεται αναδρομικά και αναβιώνουν η αρχική οφειλή και τα πρόστιμα.