Νέα βολιδοσκόπηση των προθέσεων των Ευρωπαίων στο αυριανό Euro Working Group

του Μάριου Ροζάκου

Ανησυχία προκάλεσαν στην κυβέρνηση οι χθεσινές δηλώσεις του Κλάους Ρέγκλινγκ για τις περικοπές των συντάξεων, καθώς ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) φάνηκε να αμφισβητεί τη δυνατότητα πλήρους ακύρωσης του μέτρου και να «πριμοδοτεί» το ενδεχόμενο μερικής μείωσης (δηλαδή, μικρότερης από αυτή που έχει ψηφιστεί) ή προσωρινού «παγώματος» του μέτρου.

Πρόσθετο προβληματισμό προκάλεσε στην Αθήνα η χρονική στιγμή που επέλεξε να τοποθετηθεί ο κ. Ρέγκλινγκ: οι αναφορές του έγιναν μόλις δύο εικοσιτετράωρα πριν από τη συνεδρίαση του Euro Working Group (EWG), το οποίο αναμένεται να ασχοληθεί αύριο με το θέμα, και λίγες ημέρες μετά τη δήλωση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα ότι (δήθεν) η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε το προσχέδιο προϋπολογισμού του 2019 χωρίς μειώσεις συντάξεων.

Στην επίμαχη δήλωσή του ο Γερμανός οικονομολόγος συνέδεσε το ελληνικό αίτημα να μην θιγούν οι συντάξεις με τη διαφαινόμενη υπέρβαση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα φέτος, προκειμένου να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η υπεραπόδοση αυτή δεν αρκεί για να ακυρωθούν οι μειώσεις. «Τα καλά νέα είναι ότι η ελληνική οικονομία έχει επιτύχει υψηλότερο πλεόνασμα από το απαιτούμενο 3,5% του ΑΕΠ. Και αυτό είναι θετικό. Το πλεόνασμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για άλλους σκοπούς. Το ποσό δεν είναι αρκετό για να δικαιολογεί αυτόματα την πλήρη κατάργηση του μέτρου της περικοπής των συντάξεων. Γι’ αυτό το κοιτάζουμε, το συζητάμε, το εξετάζουμε», είπε ο κ. Ρέγκλινγκ, μιλώντας χθες σε δημοσιογράφους στο Λουξεμβούργο. Πρόσθεσε ότι δεν έχει ληφθεί ακόμα καμία απόφαση και ότι το πλεόνασμα μπορεί να δοθεί στις συντάξεις ή σε μέτρα ανάπτυξης, όπως η μείωση της φορολογίας.

Με τις επισημάνσεις αυτές, ο επικεφαλής του ESM έριξε… φρέσκο νερό στον μύλο της σεναριολογίας, η οποία περιλαμβάνει τις εξής εκδοχές:

1. Να επιβληθούν από την 1η Ιανουαρίου 2019 μικρότερες μειώσεις στις συντάξεις, σε σχέση με τις ήδη ψηφισμένες, οι οποίες φθάνουν έως το 18%. Μία εκδοχή που έχει ακουστεί προβλέπει περικοπές έως 4%, που δεν θα θίξουν περισσότερους από 200.000 απόμαχους της εργασίας.

2. Να ανασταλεί η περικοπή των συντάξεων για όσο διάστημα η Ελλάδα επιτυγχάνει τον στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα. Όπως ανέφερε το www.protothema.gr προχθές, το σενάριο αυτό είχε πάρει προβάδισμα τις τελευταίες ημέρες, στο πλαίσιο των διεργασιών για την κατάρτιση της πρώτης έκθεσης μεταμνημονιακής εποπτείας της χώρας μας.

3. Να ανασταλεί το μέτρο για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα. Για παράδειγμα, ωσότου επισημοποιηθούν από τη Eurostat τον ερχόμενο Απρίλιο τα δημοσιονομικά στοιχεία του 2018. Η ιδέα αυτή δεν συγκεντρώνει μεγάλες πιθανότητες, διότι σε αυτή την περίπτωση θα εντεινόταν η αβεβαιότητα, θα εκλαμβανόταν ως ανάμειξη στην εγχώρια πολιτική σκηνή ενόψει εκλογών και θα έπρεπε να ληφθούν αποφάσεις τις παραμονές των ευρωεκλογών του Μαΐου.

4. Να αποφευχθεί το «μαχαίρι» στις συντάξεις, αλλά να θυσιάσει η κυβέρνηση ορισμένα από τα αντίμετρα που έχει εξαγγείλει. Όπως ανέφερε το «ΘΕΜΑ» την περασμένη Κυριακή, οι δανειστές αμφιβάλλουν ότι υπάρχει δημοσιονομικό περιθώριο για να διασωθούν οι συντάξεις και επιπλέον να εφαρμοστούν όλα τα αντίμετρα που έχει βάλει στο τραπέζι η ελληνική πλευρά.

5. Να εφαρμοστεί μικρότερη από την ψηφισμένη μείωση των συντάξεων, σε συνδυασμό με μικρότερη από την ψηφισμένη μείωση του αφορολογήτου ορίου, η οποία όμως θα επισπευστεί κατά ένα χρόνο και θα ισχύσει από το 2019. Πρόκειται για ιδέα που είχε βρεθεί στο τραπέζι πριν από λίγες εβδομάδες, αλλά θα αποτελούσε διπλό πλήγμα για την κυβέρνηση.

Κύκλοι του υπουργείου Εργασίας σχολίαζαν χθες το μεσημέρι ότι η κυβέρνηση επιμένει στην ακύρωση των περικοπών στις συντάξεις και προβάλλει σειρά επιχειρημάτων, για να πείσει τους Ευρωπαίους εταίρους. Στο πλαίσιο αυτό, δεν βασίζεται μόνο στη φετινή υπεραπόδοση, στην οποία στάθηκε ο κ. Ρέγκλινγκ. Τα υπόλοιπα «χαρτιά» της κυβέρνησης είναι οι προβλέψεις για επίτευξη των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα το 2019 και τα επόμενα χρόνια χωρίς περικοπές συντάξεων, η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος και η χρονικά περιορισμένη δημοσιονομική απόδοση των περικοπών.

Την ορθότητα των παραπάνω επιχειρημάτων αναγνώρισε και ο τέως πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ σε χθεσινή συνέντευξή του στην εφημερίδα «Ναυτεμπορική», στην οποία σημείωσε, ωστόσο, πως η ελληνική κυβέρνηση δεν στέλνει το καλύτερο δυνατό μήνυμα με το αίτημα για τις συντάξεις αμέσως μετά τη λήξη του 3ου Μνημονίου. «Η Ελλάδα είναι εκτός προγράμματος, δεν υπάρχουν νέες προϋποθέσεις ή δεσμεύσεις, παρά μόνο να μην αντιστραφούν αποφάσεις που έχουν ληφθεί στο πλαίσιο των προγραμμάτων», σχολίασε από την πλευρά του ο κ. Ρέγκλινγκ. Στην επισήμανση αυτή φάνηκε να απαντά ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, δηλώνοντας χθες στην ιαπωνική εφημερίδα Nikkei ότι «η σχεδιαζόμενη από την Ελλάδα ακύρωση της μείωσης των συντάξεων δεν συνιστά ανάκληση μεταρρυθμίσεων».

Άνευ απροόπτου, η ελληνική πλευρά θα πρέπει να λάβει νεότερα μηνύματα για τις προθέσεις των Ευρωπαίων στο αυριανό EWG, που θα προετοιμάσει το Eurogroup της 5ης Νοεμβρίου. Το θέμα εκτιμάται ότι θα συζητηθεί στο περιθώριο του Eurogroup στις 5 Νοεμβρίου και ενδεχομένως και στην έκτακτη σύνοδο που προβλέπεται για τις 19 του μήνα. Οι οριστικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν στο Eurogroup της 3ης Δεκεμβρίου. Το πρόβλημα για την κυβέρνηση είναι ότι θα πρέπει να καταθέσει στη Βουλή το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού του 2019 νωρίτερα, στις 21 Νοεμβρίου.