Τα περισσότερα δάνεια απ’ όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης σκοπεύει να διαθέσει από το Ταμείο Ανάκαμψης σε ιδιώτες η Ελλάδα, για να πραγματοποιήσουν επενδύσεις 25 δισ. ευρώ την πενταετία 2022-2026. Καμία άλλη χώρα (ούτε η Ιταλία ή η Ισπανία) δεν θα εκταμιεύσει 12,8 δισ. ευρώ σε δάνεια, όπως το ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης. Και σε αυτά θα προστεθούν επιπλέον δάνεια 7-7,5 δισ. ευρώ, τα οποία αποτελούν συγχρηματοδότηση (κατά 30%) από ελληνικές και ευρωπαϊκές τράπεζες.

Ούτε το Δημόσιο και η ελληνική γραφειοκρατία, όμως, ούτε οι τράπεζες και τα τοπικά υποκαταστήματα θα επιλέγουν ποια έργα και ποιοι επενδυτές θα δανειοδοτηθούν τελικά. Την κρίσιμη απόφαση θα λαμβάνει ένα επίλεκτο σώμα από ορκωτούς ελεγκτές, συμβούλους αξιολόγησης επενδύσεων, νομικούς, περιβαλλοντικούς μηχανικούς και άλλες επιστημονικές ειδικότητες, το οποίο συγκροτείται τις επόμενες εβδομάδες μετά από πρόσκληση που θα δημοσιευτεί το ερχόμενο διάστημα.

Θα είναι όλοι ιδιώτες -κανείς δημόσιος υπάλληλος- και θα ενταχθούν στο μητρώο αξιολογητών, το οποίο θα αναλάβει σε περίπου έναν μήνα από τώρα να ελέγχει και να εγκρίνει τα επενδυτικά σχέδια που θα συγχρηματοδοτήσουν το Ταμείο Ανάκαμψης και οι τράπεζες, με ιδιαίτερα προνομιακούς όρους και με κεφάλαια άνω των 20 δισ. από το 2022 έως το 2026.

Πώς θα επιλεγούν οι κριτές των επενδύσεων

Αμεσα θα καθοριστούν οι όροι και οι προϋποθέσεις ένταξης στο μητρώο αξιολογητών, οι οποίοι θα ελέγξουν τις επενδύσεις που θα επιλεγούν προς χρηματοδότηση.

Οι ειδικοί αξιολογητές θα εξετάζουν τα επενδυτικά σχέδια, για τα οποία προορίζονται τα δάνεια. Θα ελέγχουν την επιλεξιμότητα και συμβατότητα των επενδύσεων με τις κατευθυντήριες γραμμές του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Θα κρίνουν αν συμμορφώνονται με τους εφαρμοστέους κανόνες περί σώρευσης κρατικών ενισχύσεων. Και μετά την έγκριση από αυτούς θα ανοίγει ο δρόμος για τη χρηματοδότηση.

Επιπλέον, θα ελέγχουν και το ρίσκο που αναλαμβάνει ο ιδιώτης επενδυτής, ο οποίος ζητά να λάβει δάνειο. Το νέο δόγμα του Ταμείου Ανάκαμψης και του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Θεόδωρου Σκυλακάκη είναι: «Δεν μπορείς να κάνεις τον επενδυτή με λεφτά του κράτους, αλλά να μη βάζεις και εσύ δικά σου».

Ολα θα γίνονται με αυστηρά τραπεζικά κριτήρια, για επενδύσεις που κινούνται σε πέντε βασικούς άξονες-στόχους:

■ πράσινη ανάπτυξη
■ ψηφιακή μετάβαση
■ καινοτομία
■ εξαγωγές – εξωστρέφεια
■ συγχωνεύσες – συνέργειες

Για να προληφθούν συμφωνίες κάτω από το τραπέζι για θαλασσοδάνεια κ.λπ., η ανάθεση των επενδύσεων που θα αναλαμβάνει να εξετάσει κάθε αξιολογητής θα διενεργείται με κλήρωση, βάσει συγκεκριμένων προδιαγραφών.

Ο ρόλος των τραπεζών

Οι τράπεζες θα δημοσιεύσουν προσκλήσεις για να καταθέσουν οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις επενδυτικά σχέδια προς χρηματοδότηση.

Τα πιστωτικά ιδρύματα θα αξιολογούν τη βιωσιμότητα της κάθε προτεινόμενης επένδυσης και την πιστοληπτική ικανότητα του φορέα αυτής, αυτόνομα, με βάση τις εσωτερικές τους διαδικασίες και με τις βέλτιστες χρηματοπιστωτικές πρακτικές, χωρίς καμία παρέμβαση από την Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης.

Αυτό σημαίνει ότι δεν θα είναι τα δάνεια προσβάσιμα σε όλους. Οπως εξηγεί ο κ. Σκυλακάκης, δημοσιονομικά η χώρα δεν αντέχει να γίνουν τα δάνεια αυτά «13 δισ. επιπλέον χρέος και έλλειμμα αγύριστο». Πρέπει τα λεφτά να μπουν στην οικονομία, αλλά και να επιστραφούν στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης.

Η κλήρωση για να αναδειχθεί ποιος θα είναι ο ελεγκτής θα διενεργείται μετά την προέγκριση της επένδυσης από τα τραπεζικά συστήματα. Τότε οι τράπεζες θα παρέχουν στους ανεξάρτητους πιστοποιημένους ελεγκτές τα ακόλουθα στοιχεία:

■ Πλήρες επενδυτικό σχέδιο που θα χρηματοδοτήσουν.
■ Προέγκριση της δανειοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης και οι όροι δανεισμού: ύψος δανείου, επιτόκιο, περίοδος, περίοδος χάριτος κ.λπ.
■ Παρουσίαση του συνολικού χρηματοδοτικού σχήματος που θα συμπεριλαμβάνει και τη συμμετοχή του επενδυτή. Ο ιδιώτης θα συμμετέχει κατά τουλάχιστον 20% στην επένδυση.
■ Πρόσφατη αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας της επιχείρησης, είτε από αναγνωρισμένο οργανισμό αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας (Credit Rating Agency), είτε από το τραπεζικό ίδρυμα που θα παρέχει τη δανειακή χρηματοδότηση, με έναν από τους χαρακτηρισμούς: AAA-A, BBB, BB, B, CCC και κάτω.
■ Αξιολόγηση των εξασφαλίσεων του επενδυτή από το τραπεζικό ίδρυμα που θα παρέχει τη δανειακή χρηματοδότηση με έναν από τους χαρακτηρισμούς: υψηλές εξασφαλίσεις, συνήθεις εξασφαλίσεις, χαμηλές εξασφαλίσεις.

Το επιτόκιο του δανείου θα είναι μόλις 0,35%. Εως το τέλος του μήνα θα υπογραφούν οι συμβάσεις με τα έξι ελληνικά τραπεζικά ιδρύματα που ήδη έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον, καθώς και με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΒRD).

Τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης θα δίνονται σταδιακά σε πακέτα. Αν οι τράπεζες καθυστερούν ή αποφεύγουν να προεγκρίνουν δάνεια, θα βλέπουν να μοιράζονται οι υπόλοιπες τις χρηματοδοτήσεις.

Μπαίνουν πλέον έτσι και οι ίδιες οι τράπεζες στο κυνήγι επενδυτών, καθώς για πρώτη φορά έχουν να διαχειριστούν τόσο μεγάλη ρευστότητα (καταθέσεις 182,5 δισ. ευρώ).

Αντίθετα με όσα ίσχυαν στο παρελθόν, όμως, το κράτος δεν μπαίνει εγγυητής στα δάνεια αυτά προς ιδιώτες. Και αν ένα επιχειρηματικό σχέδιο αποτύχει, τότε το κράτος διασφαλίζεται ότι θα αποζημιωθεί όπως ακριβώς και η τράπεζα, αντί να καλύπτει απλώς τη χασούρα της, όπως ίσχυε έως τώρα κατά κόρον.

Διαβάστε ακόμα:

ΔΕΗ: Υπό δοκιμασία οι λιγνιτικές μονάδες – Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν ενόψει του χειμώνα

Η τέλεια καταιγίδα χτυπά ξανά τις αγορές – Τι προβλέπουν τώρα οι αναλυτές

Lloyd’s List: Οι 10 κορυφαίοι Έλληνες στο Top 100 της παγκόσμιας ναυτιλίας