Το «φάντασμα» του πληθωρισμού έχει κάνει την εμφάνισή του στην αμερικανική οικονομία και οι επενδυτές προβληματίζονται.
Ποιος έχει δίκο; Ο πρόεδρος της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ (FED) Τζερόμ Πάουελ που υποστηρίζει ότι το φαινόμενο θα είναι παροδικό ή τα «γεράκια» που προειδοποιούν ότι η άνοδος των τιμών θα έχει διάρκεια;
Το ερώτημα δεν είναι θεωρητικό, αφού από την απάντηση και από τους χειρισμούς των νομισματικών αρχών θα εξαρτηθεί κατά πόσο οι τιμές των «χαρτιών» θα κατακρημνιστούν ή θα συνεχίσουν αμέριμνες το ράλι.
Στα «γεράκια» περιλαμβάνονται και διαπρεπείς οικονομολόγοι, όπως ο Λάρι Σάμερς, o οποίος χτύπησε το καμπανάκι την περασμένη εβδομάδα και συνέστησε αλλαγή πολιτικής, με αφορμή την αύξηση του τιμαρίθμου στο 4,2% τον Απρίλιο στις ΗΠΑ, περισσότερο από τις προβλέψεις, αλλά και αρκετά πάνω από το ονομαστικό όριο του 2%.
Η άνοδος των τιμών εμφανίζεται στην αμερικανική οικονομία παράλληλα με την οικονομική ανάκαμψη, η οποία ενισχύεται από το τεράστιο πακέτο οικονομικής στήριξης που κινητοποιεί η αμερικανική κυβέρνηση.
Το πιθανό πρόβλημα -που είναι και το «μαύρο» σενάριο για τους επενδυτές- είναι ότι εάν ο πληθωρισμός ενισχυθεί, η FED θα υποχρεωθεί να εγκαταλείψει τη χαλαρή νομισματική πολιτική, ανεβάζοντας τα επιτόκια και σταματώντας τις μαζικές αγορές ομολόγων (το λεγόμενο «τύπωμα χρήματος»). Κάτι τέτοιο θα είχε ως αποτέλεσμα να πιεστεί η αγορά ομόλογων, αλλά και η αγορά μετοχών, όπως φάνηκε την περασμένη εβδομάδα, όταν τα νέα για τον πληθωρισμό έφεραν πίεση στις αγορές.
Παραδοσιακά, η πτώση των τιμών στα ομόλογα (που κατά κανόνα ανεβάζει τις αποδόσεις τους) ευνοεί τις μετοχές, αλλά υπό τις παρούσες συνθήκες, ένα ενδεχόμενο σφίξιμο της νομισματικής πολιτικής θα σήμαινε ότι παύει το τύπωμα χρήματος και επομένως περιορίζεται η ρευστότητα, η οποία μέχρι τώρα τροφοδοτεί και τις αγορές μετοχών. Επιπλέον, εάν τα επιτόκια αυξηθούν, οι τοποθετήσεις σε ομόλογα και άλλους σταθερούς τίτλους θα είναι ανταγωνιστικότερες από τα μερίσματα που δίνουν μετοχές οι οποίες είναι υπό διαπραγμάτευση σε υψηλή σχέση τιμής προς κέρδη (δείκτης P/E). Γιαυτό και κάθε φορά που ενισχύεται το πληθωριστικό σενάριο και η προοπτική αύξησης των επιτοκίων υποχωρούν κυρίως οι μετοχές τεχνολογίας, οι οποίες ύστερα από το μεγάλο ράλι είναι υπό διαπραγμάτευση με υψηλά P/E.
Χώρια που εάν τα επιτόκια αρχίσουν να ανεβαίνουν είναι πολύ πιθανόν ότι θα υπάρξουν εταιρείες (ίσως και χώρες) που θα δυσκολεύονται να εξυπηρετήσουν τα μεγάλα χρέη που ανέλαβαν στην περίοδο των μηδενικών επιτοκίων και ίσως αρχίσουν να «σκάνε κανόνια» με απρόβλεπτο τρόπο.
Αυτός είναι και ο λόγος που η βασική αβεβαιότητα των επενδυτών είναι η προοπτική του πληθωρισμού.
Η απάντηση στο ερώτημα, όμως, δεν είναι απλή ούτε «μηχανική», καθώς η FED δεν αντιδρά πλέον με τον παραδοσιακό τρόπο καθώς ο πρόεδρός της δεν κουράζεται να διαβεβαιώνει ότι η έξαρση του πληθωρισμού είναι παροδικό φαινόμενο, δεν θα έχει διάρκεια και, επομένως, δεν θα διακινδυνεύσει να θέσει σε κίνδυνο την οικονομική ανάκαμψη ανεβάζοντας τα επιτόκια.
Επιπλέον, το «κλειδί» της υπόθεσης είναι ότι η FED έχει αλλάξει την πολιτική της, καθώς έχει τροποποιήσει το στόχο για τον πληθωρισμό, ο οποίος μέχρι πέρσι ήταν στο 2%. Το ονομαστικό όριο παραμένει το 2%, αλλά πλέον υπολογίζεται ως μέσος όρος σε ένα μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και όχι σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
Αυτό σημαίνει ότι καθώς ο πληθωρισμός βρισκόταν πολύ χαμηλότερα από το 2% για μεγάλο χρονικό διάστημα από τότε που ξέσπασε η χρηματοπιστωτική κρίση, υπάρχει περιθώριο να κινηθεί υψηλότερα για να αντισταθμιστεί ο μέσος όρος.
Υπό τις συνθήκες αυτές, λένε πολλοί αναλυτές, ο πληθωρισμός μπορεί να κινείται γύρω στο 3-3,5% χωρίς να δημιουργείται πρόβλημα και η νομισματική πολιτική να παραμένει χαλαρή, προσφέροντας στους επενδυτές «το καλύτερο και από τους δύο κόσμους», ήτοι ανάπτυξη με χαμηλό κόστος χρήματος.
Βέβαια, πολλοί οικονομολόγοι επιμένουν ότι κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν, καθώς αργά η γρήγορα η οικονομία θα υπερθερμανθεί, δημιουργώντας πληθωρισμό εκτός ελέγχου, οπότε τη στιγμή εκείνη η κεντρική τράπεζα θα αναγκαστεί να υπερ-αντιδράσει, προκαλώντας ένα σοκ στην οικονομία και την αγορά.
Το ζήτημα συζητείται πλέον ανοικτά και στην Ευρωζώνη, καθώς ορισμένοι, όπως ο Όλρι Ρεν, πρώην επίτροπος και σήμερα δοικητής της κεντρικής τράπεζας της Φινλανδίας δήλωσε ότι και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θα πρέπει να υιοθετήσει την τακτική της FED, αφήνοντας τον πληθωρισμό να κινηθεί και πάνω από το 2% χωρίς να «σφίξει» τη νομισματική πολιτική.
Η θέση αυτή της φινλανδικής κεντρικής τράπεζας έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς οι υπόλοιπες χώρες που αποτελούν συνήθως τα «γεράκια» στο πλαίσιο της ΕΚΤ (Γερμανία, Ολλανδία, Αυστρία) ετοιμάζονται να πιέσουν για σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής στην Ευρωζώνη και περιορισμό του «τυπώματος χρήματος» μετά το φθινόπωρο, από τη στιγμή που θα αρχίσουν να εκταμιεύονται και τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης.
Διαβάστε ακόμα
Κιλιάν Εμπαπέ: Το νέο golden boy του ποδοσφαίρου – Η «πολιορκία» από χορηγούς και ομάδες
ΟΑΕΔ – Κοινωνικός Τουρισμός: 6 μέρες δωρεάν διακοπές – Οι δικαιούχοι (vid)