Scope Ratings: Η ελληνική οικονομία συνεχίζει να ανακάμπτει με σταθερούς ρυθμούς

Η Scope Ratings εκτιμά ότι η ελληνική οικονομία συνεχίζει να ανακάμπτει με σταθερούς ρυθμούς, υποστηριζόμενη από επενδύσεις, δημόσιες παρεμβάσεις και χρηματοδότηση από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Παρότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ παραμένει περίπου 40% χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ, η γενική εικόνα είναι ενθαρρυντική, με ρυθμούς ανάπτυξης 2,2% το 2025 και μέσο όρο 1,6% την περίοδο 2026-2029.

Ο οίκος Scope αναβάθμισε την Ελλάδα σε επενδυτική βαθμίδα το 2023, ενώ το Δεκέμβριο του 2024 αύξησε περαιτέρω την αξιολόγηση σε BBB/Stable. Η αναβάθμιση βασίστηκε στη μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ, στην ισχυρή δημοσιονομική επίδοση και στην ανάκαμψη του τραπεζικού συστήματος. Ωστόσο, το δημόσιο χρέος παραμένει στο υψηλό επίπεδο του 158% του ΑΕΠ, περιορίζοντας τη δυνατότητα της κυβέρνησης να παρέμβει σε περίπτωση ύφεσης.

Παρά τη μείωση της ανεργίας στο 9,4% το 2024, αυτή εξακολουθεί να είναι αρκετά υψηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ (5,9%). Οι μισθοί παραμένουν 20% χαμηλότεροι από τα επίπεδα του 2009, επηρεάζοντας αρνητικά τη διαθέσιμη εισοδηματική βάση και διευρύνοντας τις κοινωνικές ανισότητες. Παράλληλα, η υψηλή παρουσία ΜμΕ και χαμηλόμισθων θέσεων επιβαρύνει την παραγωγικότητα και τη φορολογική βάση.

Τραπεζική ανάκαμψη, κερδοφορία και ανθεκτικότητα

Ο τραπεζικός τομέας στην Ελλάδα παρουσιάζει σαφή σημάδια αναζωογόνησης. Μετά από μια δεκαετία βαθιάς κρίσης, τέσσερις τράπεζες (Εθνική, Eurobank, Alpha και Πειραιώς) κυριαρχούν πλέον στον κλάδο, ελέγχοντας πάνω από 90% των τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων.

Ο τομέας εμφανίζει:

Καθαρά κέρδη με διψήφια απόδοση ιδίων κεφαλαίων για το 2025-2026
Μείωση του δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL) στο 3,6% από 49% το 2017
Υψηλά περιθώρια επιτοκίων λόγω χαμηλής διείσδυσης μη τραπεζικών χρηματοοικονομικών υπηρεσιών
Ισχυρή ρευστότητα μέσω καταθέσεων λιανικής και μικρής εξάρτησης από αγορές

Παράλληλα, η στήριξη μέσω του Σχεδίου Προστασίας Ενεργητικού (Ηρακλής), των TLTROs της ΕΚΤ και η εποπτεία από την Τράπεζα της Ελλάδος και την Ευρωπαϊκή Ένωση Τραπεζών ενίσχυσαν τη σταθερότητα του συστήματος. Ωστόσο, η έκθεση των τραπεζών σε ελληνικά κρατικά ομόλογα (140% των κεφαλαίων Tier 1) προκαλεί ανησυχίες για πιθανό “doom loop” σε περίπτωση δημοσιονομικών πιέσεων.

Αναφερόμενη στον τραπεζικό κλάδο η Scope επισημαίνει ότι μετά από σημαντική συγκέντρωση κατά τη δεκαετία της βαθιάς κρίσης, στη διάρκεια της οποίας τα τραπεζικά ενεργητικά μειώθηκαν κατά 60%, τέσσερις τράπεζες κυριαρχούν πλέον και κατέχουν πάνω από το 90% των τραπεζικών ενεργητικών: η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η Eurobank, η Alpha Bank και η Τράπεζα Πειραιώς.

Τα έσοδα του κλάδου προέρχονται κυρίως από καθαρά έσοδα τόκων, αντανακλώντας την έμφαση στον δανεισμό και τη χαμηλή διείσδυση μη τραπεζικών χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Αυτό καθιστά τις τράπεζες περισσότερο εκτεθειμένες στον κύκλο επιτοκίων σε σύγκριση με τους διεθνείς ομολόγους τους.

Λόγω της φύσης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, που περιλαμβάνει μια σχετικά μικρή αγορά στεγαστικών δανείων, η δανειοδότηση επικεντρώνεται στις επιχειρήσεις με σημαντική έκθεση στη ναυτιλία και στον τουρισμό.

Εκτιμούμε ότι η μέση ποιότητα των επιχειρηματικών πελατών θα είναι πιο ανθεκτική από το παρελθόν, έχοντας ήδη αντέξει τη σοβαρή επιδείνωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος την περίοδο 2010-2020. Ο λόγος μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) μειώθηκε στο 3,6% τον Δεκέμβριο του 2024 από 49% το 2017.

Η ΕΚΤ ξεκίνησε τη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής το 2024, με αναμενόμενες περαιτέρω μειώσεις επιτοκίων το 2025-2026, παρότι οι πληθωριστικές πιέσεις παραμένουν λόγω: