Σήμερα η ετυμηγορία του ΣτΕ για τα κομμένα δώρα – Δημοσιονομική βόμβα 4,5 δισ.

Της Μαίρης Λαμπαδίτη

Μεγάλο «πονοκέφαλο» στην κυβέρνηση προκαλούν  οι επικείμενες αποφάσεις του ΣτΕ για τις μνημονιακές περικοπές των συντάξεων. Το θέμα επανέρχεται δριμύτερο για δύο λόγους:

Πρώτον, σήμερα συζητείται στην Ολομέλεια του ΣτΕ το τσουνάμι των αγωγών για τα «κομμένα» δώρα των εν ενεργεία υπαλλήλων του δημοσίου.

Δεύτερον οι δανειστές κατά την πρόσφατη επίσκεψή τους στην Αθήνα βομβάρδισαν με ερωτήσεις την υπουργό Εργασίας κ. Εφη Αχτσιόγλου  για το πλάνο χειρισμών της κυβέρνησης, ποιες άλλες δικαστικές αποφάσεις αναμένονται, τι αφορούν και πόσο κοστίζουν τα αναδρομικά που από τον Ιούνιο του 2015 και επί 3,5 χρόνια αποτελούν μια απασφαλισμένη χειροβομβίδα που καμιά κυβέρνηση δε θέλει να μείνει στα δικά της χέρια.

Οι δανειστές συζήτησαν μάλιστα και το ενδεχόμενο λήψης πρόσθετων μέτρων αν  «σκάσει» η δημοσιονομική βόμβα της επιστροφής των αναδρομικών στους συνταξιούχους ώστε να μην υπάρξει εκτροχιασμός που θα θέσει σε κίνδυνο την  υποχρέωση της χώρας για επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% του ΑΕΠ. Η ίδια η υπουργός έχει εκτιμήσει ότι το κόστος της καταβολής των αναδρομικών  φτάνει τα 4,5 δισ. ευρώ ετησίως ,ποσό αστρονομικό που προκαλεί ανησυχία στους θεσμούς .

Σύμφωνα με τις  εκτιμήσεις των δανειστών  το κόστος των αναδρομικών θα ανέλθει στο δυσθεώρητο  ποσό των 18  δισ. ευρώ ( σύμφωνα με άλλους ειδικούς το κόστος φθάνει τα 25 δισ), στην περίπτωση που κριθεί ότι πρέπει να επιστραφούν αναδρομικά  από το 2012 έως και το τέλος του 2018. Αν και το κόστος, βάσει των μέχρι σήμερα δικαστικών εξελίξεων, ενδέχεται να είναι σημαντικά χαμηλότερο, παραμένει απόλυτα απαγορευτικό για αυτήν αλλά και για όποια επόμενη κυβέρνηση.

Η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας πάντως (Αχτσιόγλου, Πετρόπουλος) υποστηρίζει ότι  μεγαλύτερες πιθανότητες να δικαιωθούν έχουν οι αγωγές που αφορούν το χρονικό διάστημα από το 2012 έως την πρώτη απόφαση του ΣτΕ (Ιούνιος 2015). Εάν κριθεί ότι οι επιστροφές αφορούν το διάστημα από την πρώτη απόφαση του ΣτΕ (Ιούνιος 2015) έως και το τέλος του 2018, το κόστος  φθάνει στα 17 δισ. ευρώ. Εάν η περίοδος επιστροφών αφορά το διάστημα από την απόφαση του ΣτΕ έως την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου (Μάιος 2016) τότε το κόστος εκτιμάται  στα 4 δισ. ευρώ .

Ρόλο «κλειδί» στην εξέλιξη του εν λόγω δημοσιονομικού θρίλερ θα παίξει  η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας η οποία αναμένεται το Φεβρουάριο και  θα κρίνει εάν ο επανυπολογισμός των συντάξεων έλυσε το θέμα της αντισυνταγματικότητας των περικοπών.

Στην ενημερωτική εκδήλωση που πραγματοποίησε η ΕΝΥΠΕΚΚ με τη συμμετοχή των κ. Αλέξη Μητρόπουλου , Γιώργου Ρωμανιά , Δημήτρη Μπούρλου, Χάρη . Μπουκουβάλα και Κωνσταντίνου Τσαγκαροπουλου  επισημάνθηκαν τα εξής:

– Η μέση αξίωση των συνταξιούχων για τα τελευταία 5 χρόνια είναι από μία έως δυόμισι συντάξεις ετησίως. Δηλαδή οι συνταξιούχοι με αποδοχές κάτω των 1000 ευρώ διεκδικούν 9.500 έως 14.000 ευρώ. Οι δημόσιοι υπάλληλοι με βαθμό διευθυντού διεκδικούν έως 110.000 ευρώ. 

-Ο ΕΦΚΑ καθυστερεί τεχνηέντως λόγω προεκλογικής περιόδου την ανάρτηση των εκκαθαριστικών των συνταξιούχων στην οποία εμφανίζεται η προσωπική διαφορά, ποσό που θα επικρέμεται πάντα απειλητικό πάνω από τα κεφάλια των συνταξιούχων, ακόμα κι αν γλίτωσαν την περικοπή εντός του 2019. Για παράδειγμα τα 1000 ευρώ σύνταξη, στο εκκαθαριστικό χωρίζονται στην εθνική σύνταξη ύψους 384 ευρώ στην ανταποδοτική ύψους 436 ευρώ και προσωπική διαφορά ύψους 180 ευρώ, ποσό το οποίο δεν είναι εγγυημένο ότι θα χορηγείται τα επόμενα χρόνια. 

-Ο νόμος Κατρούγκαλου έχει προβλέψει τον συνυπολογισμό των εισφορών από παράλληλη ασφάλιση σε δύο πρώην ταμεία (πχ ΙΚΑ ΤΕΒΕ) προκειμένου να προσαυξάνεται η σύνταξη. Ωστόσο προς το παρόν δεν έχει ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός υπολογισμού της παράλληλης ασφάλισης με αποτέλεσμα να χάνει μικρά η μεγαλύτερα ποσά το 35%-40% των υποψήφιων συνταξιούχων. Οι νομικοί εκτιμούν ότι θα ξεκινήσει νέο κύμα διεκδικήσεων για το θέμα.

– Εως και 300 ευρώ το χρόνο θα αυξηθούν οι κατώτατες εισφορές για τους ελεύθερους επαγγελματίες λόγω της σύνδεσής τους με την αύξηση του κατώτερου μισθού. Επομένως είναι δώρο άδωρο οι εκπτώσεις στις εισφορές που θέσπισε η κυβέρνηση από την 1/1/2019. Ειδικά για τους αυτοαπασχολούμενους επιστήμονες η εισφορά μπορεί να διπλασιαστεί και να φτάσει έως 320 ευρώ το μήνα καθώς τους 36 επόμενους μήνες θα πρέπει να πληρώσουν τις τρέχουσες και τις αναδρομικές εισφορές υπέρ επικούρησης και εφάπαξ. 

– Οι νέες «πετσοκομμένες» συντάξεις που εκδίδονται με το νόμο Κατρούγκαλου, υπολογίζονται με βάση το μέσο όρο των αποδοχών την περίοδο 2002 έως και την ημερομηνία υποβολής τής αίτησης συνταξιοδότησης

Οι νομικοί επισημαίνουν ότι οι υποψήφιοι συνταξιούχοι ακόμα και αν το ζητούν επισήμως από τον ΕΦΚΑ δεν παίρνουν ποτέ στα χέρια τους το έγγραφο που αποδεικνύει ότι αυτές ήταν οι πραγματικές τους αποδοχές κατά την επίμαχη περίοδο.

Ο δικηγόρος Κωνσταντίνος Τσαγκαρόπουλος, πρώην μέλος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους σημείωσε πως οι συνταξιούχοι έχασαν με τα μνημόνια συντάξεις 1,5 έως 2,5 ετών.

Αν αφαιρεθούν οι περικοπές που κρίθηκαν συνταγματικά ορθές, απομένουν απώλειες συντάξεων ενός έτους έως δυο ετών. «Αυτή είναι η μέση αξίωση», κατέληξε ο ίδιος, αναγνωρίζοντας πως είναι απόλυτα ρεαλιστικό ότι το Δημόσιο δεν έχει να δώσει αυτά τα ποσά, αλλά συμπληρώνοντας ότι ο τρόπος με τον οποίο θα δοθούν δεν είναι θέμα του δικαστή. Αναφερόμενος στο ζήτημα των αιτήσεων, ο κ. Τσαγκαρόπουλος είπε πως «παγίως το ΝΣΚ θεωρεί τις αιτήσεις που δεν αναφέρουν ποσά αόριστες και χωρίς αποτέλεσμα για διακοπή παραγραφής».

Ο δικηγορικός κλάδος βάλλεται από λίγα κρούσματα, είπε ο Πρόεδρος του ΔΣΑ, Δημήτρης Βερβεσός καλώντας τους συνταξιούχους να μείνουν μακριά από την «τοξική αυτή αγορά», όπως την χαρακτήρισε, με τα ομαδικά δικόγραφα σε μη εντολείς. «Η δημιουργία φρούδων ελπίδων δεν συνάδει με το δικηγορικό σώμα», τόνισε ο κ. Βερβεσός, ζητώντας να πάψει «το εμπόριο ελπίδας» και συμπληρώνοντας πως ο ΔΣΑ θα προβεί σε διώξεις για κάθε παραβατική συμπεριφορά.

Από την πλευρά του ο δικηγόρος – εργατολόγος Δημήτρης Μπούρλος τοποθετήθηκε για το διεκδικούμενο χρονικό διάστημα λέγοντας πως «από τότε που εκδόθηκε η απόφαση του ΣτΕ, δηλαδή από τον Ιούλιο του 2015 μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2018, για τις κύριες συντάξεις ίσχυε κανονικά το παλαιό καθεστώς. Ο επανυπολογισμός του νόμου 4387 αρχίζει από 1/1/2019». Με το σκεπτικό αυτό ο κ. Μπούρλος κατέληξε πως η απόφαση του ΣτΕ το 2015 «καταλαμβάνει πλήρως το χρονικό διάστημα αυτό», δηλαδή από το 2015 μέχρι και το 2018.

Όλοι οι προσκεκλημένοι κάλεσαν την κυβέρνηση να συμμορφωθεί με τις αμετάκλητες αποφάσεις της Ολομέλειας των Ανωτάτων Δικαστηρίων. Επίσης την κάλεσαν να δώσει επιτέλους πολιτική λύση συμψηφίζοντας (ενδεχομένως) τις εκατέρωθεν οφειλές που έχουν οι συνταξιούχοι και οι οικογένειές τους απέναντι στο κράτος (ΕΝΦΙΑ, τέλη, φόροι κ.ά.) με τις υποχρεώσεις του κράτους απέναντι σ’αυτούς, μετά την κήρυξη ως αντισυνταγματικών των περικοπών του β’ Μνημονίου και την κατάργηση των τριών Δώρων για τους συνταξιούχους και τους εν ενεργεία υπαλλήλους.

Oι νομικοί επισήμαναν ότι έως ότου ληφθεί απόφαση , οι συνταξιούχοι πρέπει να υποβάλλουν αγωγές καθώς δεν αρκούν οι αιτήσεις διακοπής της παραγραφής τις οποίες υποστήριζαν ενθέρμως το προηγούμενο διάστημα.

O γενικός γραμματέας της ΑΔΕΔΥ Σταύρος Κουτσιουμπέλης σημειώνει πως «διεκδικούμε την επαναφορά του 13ου και 14ου μισθού στο δημόσιο και μάλιστα έχουμε προσφύγει δικαστικά για τα αναδρομικά. Στο δημόσιο το μέτρο αφορά 560.000 μόνιμους υπαλλήλους και 60.000 συμβασιούχους. 

Να επισημάνω πως το θέμα εκδικάζεται στο ΣτΕ, ύστερα από την θετική απόφαση του έκτου τμήματος. Σε κάθε περίπτωση θεωρούμε ότι πρέπει να δοθεί πολιτική λύση για να μην αναγκάζονται οι εργαζόμενοι να προσφεύγουν στα δικαστήρια για να βρουν το δίκιο τους»