Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα τέλη Μαρτίου να επιτρέψει την εξαίρεση για τα αυτοκίνητα που κινούνται με συνθετικά καύσιμα για να πληρούν τις προϋποθέσεις για πώληση μετά το 2035 -όταν όλα τα νέα οχήματα πρέπει να είναι μηδενικών εκπομπών– έδωσε παράταση ζωής στον κινητήρα εσωτερικής καύσης στην Ευρώπη.
Οι επικριτές των συνθετικών καυσίμων λένε ότι πρόκειται για έναν ακριβό αντιπερισπασμό από τη μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση, η οποία, όπως υποστηρίζουν, προσφέρει πολύ μεγαλύτερη απόδοση της επένδυσης εφόσον ο στόχος είναι η μείωση των αερίων του θερμοκηπίου.
Λένε ότι η παραγωγή συνθετικών καυσίμων θα εκτρέψει τη βιώσιμη αιολική και ηλιακή ενέργεια από πιο πιεστικές χρήσεις και ότι ούτως ή άλλως οι κινητήρες εσωτερικής καύσης που λειτουργούν με συνθετικά καύσιμα εξακολουθούν να παράγουν ρύπους, όπως οξείδιο του αζώτου και μονοξείδιο του άνθρακα.
Οι υποστηρικτές λένε ότι μπορούν να εξελιχθούν σε ένα πιο εύκολο τρόπο για την απαλλαγή από τον άνθρακα των εκατοντάδων εκατομμυρίων αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης στον δρόμο, καθώς και άλλων μορφών μεταφοράς, όπως η ναυτιλία και η αεροπλοΐα. Ισχυρίζονται δε ότι τα αυτοκίνητα που λειτουργούν με συνθετικά καύσιμα μπορούν να έχουν παρόμοιο αποτύπωμα άνθρακα με τα ηλεκτρικά οχήματα εφόσον ληφθεί υπόψη μια πιο μια ολιστική αξιολόγηση του κύκλου ζωής τους.
Δεν είναι ακόμη σαφές πώς και πότε θα οριστικοποιηθούν οι κανονισμοί για τα συνθετικά καύσιμα, αλλά η απόφαση έχει περιπλέξει την πορεία πολλών δισεκατομμυρίων επενδύσεων της αυτοκινητοβιομηχανίας προς τα αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα, η οποία φαινόταν αναπόφευκτη μόλις πριν από λίγους μήνες.
Εξέχοντες υποστηρικτές των συνθετικών καυσίμων στην αυτοκινητοβιομηχανία περιλαμβάνουν τους κατασκευαστές σπορ αυτοκινήτων Porsche και Ferrari, οι οποίοι τα βλέπουν ως έναν τρόπο να συνεχίσουν να πωλούν τους εμβληματικούς κινητήρες εσωτερικής καύσης τους, όπως τον flat-six ή τον V-12. Η Porsche έχει επενδύσει σε μεγάλο βαθμό σε ένα πιλοτικό εργοστάσιο παραγωγής συνθετικών καυσίμων στη Χιλή μαζί με τη Siemens και εταιρείες ενέργειας.
«Δεν γνωρίζω άλλη δυνατότητα για την απαλλαγή των αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης από τον άνθρακα», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Porsche και του ομίλου Volkswagen, Oliver Blume, τον Μάρτιο στο ετήσιο συνέδριο αποτελεσμάτων του ομίλου.
«Αυτό είναι πολύ καλό για εμάς, επειδή θα μπορούμε να παράγουμε αυτοκίνητα με θερμικούς κινητήρες που θα χρησιμοποιούν ουδέτερο σε άνθρακα καύσιμο», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Ferrari, Benedetto Vigna, τον Μάιο.
Αλλά δεν είναι μόνο τα sports cars που μπορούν να επωφεληθούν από τα συνθετικά καύσιμα. Μετά την απόφαση της ΕΕ, οι διευθύνοντες σύμβουλοι της Stellantis και της Renault δήλωσαν ότι θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια καλή λύση για την απαλλαγή των υφιστάμενων κινητήρων εσωτερικής καύσης από τον άνθρακα, αν και δεν υποστήριξαν ρητά τη χρήση τους μετά το 2035 σε νέα αυτοκίνητα.
«Είναι καλά νέα, και όχι μόνο για τη Ferrari και την Porsche», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Renault, Luca de Meo, τον Μάιο. Είπε ότι για παράδειγμα η Dacia θα επιδιώξει να μεταβεί στην ηλεκτροκίνηση «όσο το δυνατόν αργότερα». Τούτου δοθέντος, τα συνθετικά καύσιμα θα μπορούσαν να είναι ένας τρόπος για την απαλλαγή από τον άνθρακα των προσιτών θερμικών αυτοκινήτων της Dacia. Η Renault συνεργάζεται με τη Saudi Aramco για την ανάπτυξη συνθετικών καυσίμων.
Η Stellantis τον Απρίλιο δήλωσε ότι ολοκληρώνει τις δοκιμές των συνθετικών καυσίμων σε μια σειρά οικογενειών κινητήρων που παράχθηκαν από το 2014 έως το 2029, αν και σημείωσε ότι παραμένει πιστή στη δέσμευσή της να παράγει αποκλειστικά ηλεκτρικά οχήματα με μπαταρία στην Ευρώπη έως το 2030.
«Θέλουμε να βεβαιωθούμε ότι οι κινητήρες της Stellantis είναι φιλικοί προς τα συνθετικά καύσιμα προκειμένου να δώσουμε στους πελάτες μας ένα ακόμη εργαλείο για την καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος Carlos Tavares.
Πάντως η κίνηση της ΕΕ να επιτρέψει τη λειτουργία θερμικών αυτοκινήτων με συνθετικά καύσιμα απογοήτευσε αρκετούς. «Η απώλεια εστίασης από τον εξηλεκτρισμό των οδικών μεταφορών κινδυνεύει να εκτρέψει σημαντικούς πόρους και να καθυστερήσει την επικράτηση των ηλεκτρικών οχημάτων με μπαταρία», έγραψε ο περιβαλλοντικός οργανισμός Transport & Environment σε έκθεση του για τα συνθετικά καύσιμα ήδη το 2021.
Ο William Todts, εκτελεστικός διευθυντής της T&E, έγραψε τον Μάρτιο ότι «οι υποστηρικτές του λόμπι των συνθετικών καυσίμων, κυρίως η πετρελαϊκή βιομηχανία, δεν αναζητούν έναν δίκαιο ανταγωνισμό μεταξύ αυτού του τύπου των καυσίμων και των ηλεκτρικών οχημάτων – προσπαθούν να εκτροχιάσουν τον μαζικό εξηλεκτρισμό».
Η ομάδα πίεσης για τα συνθετικά καύσιμα, η E-Fuels Alliance, υποστηρίζει ότι δεν είναι κατά της ηλεκτροδότησης, αλλά ότι τα συνθετικά καύσιμα μπορούν να παραχθούν με πραγματικά βιώσιμο τρόπο και ότι το σημερινό υψηλό κόστος τους θα μειωθεί εάν υπάρχει αγορά για αυτά.
Ο Ralf Diemer, διευθύνων σύμβουλος της E-Fuels Alliance, μιας ομάδας πίεσης που αριθμεί περίπου 180 μέλη, από τα οποία τα 15 που εμπλέκονται άμεσα στην αυτοκινητοβιομηχανία (η Porsche εντάχθηκε στα τέλη Μαΐου), καθώς και εταιρείες ενέργειας, λέει ότι τα συνθετικά καύσιμα έχουν νόημα εφόσον υιοθετηθεί μια πιο ολιστική μέτρηση του αποτυπώματος άνθρακα ενός αυτοκινήτου – η λεγόμενη προσέγγιση «από το λίκνο στο νεκροταφείο».
«Ο τρόπος με τον οποίο παράγεται ο χάλυβας για ένα αυτοκίνητο είναι εξίσου σημαντικός με το είδος της κίνησης που χρησιμοποιεί το αυτοκίνητο», δήλωσε στο Automotive News Europe. Ο Diemer χαρακτήρισε την προσέγγιση «από το λίκνο στο νεκροταφείο» ως τη βέλτιστη, αλλά λέει ότι και μια τροποποιημένη μέτρηση που περιλαμβάνει τον τρόπο παραγωγής ενός καυσίμου θα βοηθούσε επίσης στη μείωση οποιουδήποτε χάσματος σε σχέση με τις μπαταρίες. «Η απαλλαγή από τον άνθρακα δεν πρέπει να είναι ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ο Diemer αναγνώρισε ότι επί του παρόντος τα συνθετικά καύσιμα είναι πολύ ακριβά για ευρεία χρήση, αλλά είπε ότι η τιμή θα μειωθεί όσο θα μεγαλώνει η κλίμακα χρήσης τους και όσο θα αναπτύσσονται ΑΠΕ σε μέρη όπως η Χιλή, με άφθονο άνεμο ή ηλιόλουστο κλίμα. Η μείωση των φορολογικών συντελεστών στα συνθετικά καύσιμα έναντι των ορυκτών καυσίμων θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει.
Η παραγωγή συνθετικών καυσίμων προκύπτει από την ηλεκτρόλυση του νερού προκειμένου να διασπαστεί στα συστατικά του μόρια, υδρογόνο και οξυγόνο. Στην ιδανική περίπτωση, η ηλεκτρόλυση τροφοδοτείται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως η αιολική ή η ηλιακή (παρόμοια με τη λεγόμενη «πράσινη» τεχνολογία υδρογόνου). Σε δεύτερο στάδιο, τα μόρια υδρογόνου συνδυάζονται με διοξείδιο του άνθρακα για να δημιουργήσουν το συνθετικό καύσιμο σε υγρή μορφή που μπορεί να αποθηκευτεί ή να μεταφερθεί όπως η βενζίνη ή το πετρέλαιο θέρμανσης.
Το CO2 που χρησιμοποιείται στη διαδικασία μπορεί να είτε να «αιχμαλωτιστεί» απευθείας από την ατμόσφαιρα είτε να προέρχεται από εγκαταστάσεις που καίνε ορυκτά καύσιμα, με το δεσμευμένο CO2 από βιομηχανικές διεργασίες να εξισορροπεί ενδεχομένως τις εκπομπές της καύσης του ίδιου του καυσίμου. Το συνθετικό καύσιμο μπορεί στη συνέχεια να διυλιστεί και να χρησιμοποιηθεί ως βενζίνη, ντίζελ, πετρέλαιο θέρμανσης, αεροπορικό καύσιμο, υγρό φυσικό αέριο ή κηροζίνη.
Δεν υπάρχει ακόμη τρόπος να προβλεφθεί το τελικό μέγεθος της αγοράς συνθετικών καυσίμων, αλλά εταιρείες ενέργειας όπως η Aramco συμμετέχουν σε μεγάλο βαθμό στην ανάπτυξή τους. Μεγάλες μονάδες παραγωγής θα μπορούσαν να δημιουργηθούν σε περιοχές με άφθονο ήλιο ή αέρα και ελάχιστους κατοίκους -σε μια έρημο για παράδειγμα.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι η παραγωγή συνθετικών καυσίμων θα μπορούσε να βοηθήσει την Ευρώπη να διαφοροποιήσει τον ενεργειακό εφοδιασμό της από πηγές όπως το φυσικό αέριο από τη Ρωσία Εδώ βέβαια προκύπτει και πάλι το πρόβλημα ότι το ευρωπαϊκό κλίμα δεν είναι ευνοϊκό για μαζική ηλιακή ή αιολική ενέργεια και αυτό σημαίνει εισαγωγή συνθετικών καυσίμων με δεξαμενόπλοια -και όχι αγωγούς.
Υπέρ των συνθετικών καυσίμων είναι η συμβατότητά τους με τους σημερινούς και μελλοντικούς κινητήρες εσωτερικής καύσης. Εκτός από τη Stellantis, η Renault έχει επίσης ολοκληρώσει δοκιμές συμβατότητας με καύσιμα από πιλοτικά εργοστάσια. Ο Gilles Le Borgne, επικεφαλής τεχνολογίας του ομίλου Renault, δήλωσε στο Automotive News Europe: «Γνωρίζουμε τα πλεονεκτήματα. Έχουμε κάνει την ανάλυση του κύκλου ζωής των κινητήρων μας. Είναι απλώς θέμα συντονισμού, δεν είναι πρόβλημα υλικού».
Ο Le Borgne δήλωσε -και αυτός- ότι τα συνθετικά καύσιμα έχουν νόημα εάν η ΕΕ υιοθετήσει μια ολιστική προσέγγιση «από το λίκνο στο νεκροταφείο» για την αξιολόγηση του αποτυπώματος άνθρακα ενός αυτοκινήτου και όχι για τις ad hoc εκπομπές καυσαερίων ή την εστίαση «από το ρεζερβουάρ στον τροχό». Αυτό θα περιλαμβάνει την ενέργεια που χρησιμοποιείται για την κατασκευή χάλυβα ή αλουμινίου, των μπαταριών EV και τη διαδικασία συναρμολόγησης ηλεκτρικών αυτοκινήτων σε σύγκριση με την παραγωγή και χρήση συνθετικών καυσίμων.
«Mια μπαταρία 150 kWh πρέπει να αποσβέσει μια μεγάλη ποσότητα CO2 για την παραγωγή της από την πρώτη κιόλας μέρα λειτουργία του EV. «Εάν πιστοποιηθεί ότι τα συνθετικά καύσιμα έχουν καλύτερη ολιστική απόδοση από την αρχή της παραγωγής μέχρι το τέλους του κύκλου ζωής του αυτοκινήτου, τότε θα πρέπει να εξετάσουμε αυτή τη λύση πολύ σοβαρά. Αν όχι, τότε δεν έχει νόημα».
Το κύριο εμπόδιο για τα συνθετικά καύσιμα έγκειται στην κατανομή των πόρων -στη συγκεκριμένη περίπτωση, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας- και των επενδύσεων σε ηλεκτρικά οχήματα. «Η διαδικασία παραγωγής συνθετικών καυσίμων είναι βιώσιμη μόνο υπό την προϋπόθεση ότι η πράσινη ενέργεια είναι διαθέσιμη σε πλεόνασμα και αφθονία», δήλωσε ο Peter Fintl, αντιπρόεδρος της εταιρείας συμβούλων τεχνολογίας Capgemini Engineering.
Προσθέτει ωστόσο ότι ακόμα κι έτσι, η ηλεκτροκίνηση είναι πολύ πιο αποτελεσματική. Η διαδικασία δημιουργίας συνθετικών καυσίμων είναι από μόνη της ενεργοβόρα και οι κινητήρες εσωτερικής καύσης είναι πολύ λιγότερο αποδοτικοί στη μετατροπή της ενέργειας σε κίνηση σε σχέση με τους ηλεκτρικούς κινητήρες.
«Αν πάρετε ένα kW ηλεκτρικής ενέργειας από ένα EV, ας πούμε από το ηλεκτρικό μοτέρ στον τροχό, είναι πάντα περίπου το 75% της ενέργειας που κινεί το όχημα. Αν κοιτάξετε τα συνθετικά καύσιμα, είναι ίσως από 10 έως 20% στην καλύτερη περίπτωση».
Η μεγαλύτερη λέσχη αυτοκινήτων της Γερμανίας, ADAC, δημοσίευσε πρόσφατα ένα διάγραμμα που δείχνει πόσα οχήματα θα μπορούσαν να τροφοδοτούνται από μια ανεμογεννήτρια τριών MW ετησίως: 1.600 ηλεκτρικά οχήματα, 600 οχήματα κυψελών καυσίμου και 250 αυτοκίνητα εσωτερικής καύσης που λειτουργούν με συνθετικά καύσιμα.
Κατά την άποψη του Fintl, η ανάπτυξη του «πράσινου» υδρογόνου – το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε οχήματα κυψελών καυσίμου και σε πολλές άλλες χρήσεις – είναι μια καλύτερη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
«Για κάθε χίλια ευρώ που ξοδεύεις για την ανάπτυξη των συνθετικών καυσίμων, χάνεις αυτόν τον προϋπολογισμό σε άλλους τομείς απλώς και μόνο για να διαπιστώσεις στο τέλος πως η ηλεκτροκίνηση είναι φθηνότερη, πιο αποδοτική και σε τελική ανάλυση, καλύτερη».
Το τρέχον κόστος των συνθετικών καυσίμων είναι απρόσιτο για τους περισσότερους δυνητικούς χρήστες. Οι υποστηρικτές τους ωστόσο λένε ότι αυτό θα μειωθεί όσο αυξάνεται η ζήτηση -άρα και η παραγωγή-, και ενδεχομένως με ένα χέρι βοήθειας από χαμηλότερους φόρους.
«Εάν τα πράσινα καύσιμα φορολογηθούν χαμηλότερα από τα ορυκτά, αυτό θα ανοίξει επιχειρηματικούς ορίζοντες», δήλωσε ο Diemer της E-Fuels Alliance. «Αυτή τη στιγμή, τα συνθετικά καύσιμα είναι εξωφρενικά ακριβά απλώς και μόνο λόγω του γεγονότος ότι δεν παράγονται σε βιομηχανική κλίμακα».
Η επόμενη κίνηση για τα συνθετικά καύσιμα εξαρτάται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έχει υποσχεθεί να δημιουργήσει εξαίρεση για τη χρήση τους στους κανονισμούς του 2035, που υποχρεώνουν όλα τα νέα αυτοκίνητα που πωλούνται να είναι μηδενικών εκπομπών.
Σύμφωνα με έγγραφο που είδε το Reuters νωρίτερα φέτος, η ΕΕ σχεδιάζει να δημιουργήσει μια ξεχωριστή κατηγορία για αυτοκίνητα που μπορούν να λειτουργούν μόνο με καύσιμα ουδέτερου άνθρακα.
Ακόμη και όταν τεθούν σε ισχύ οι κανονισμοί, εξακολουθεί να είναι απίθανο τα συνθετικά καύσιμα να αποτελούν σημαντικό μέρος της ευρωπαϊκής αγοράς μετά το 2035. Αναμένεται ότι η συντριπτική πλειοψηφία των συνθετικών καυσίμων στην αεροπλοΐα, η οποία δεν είναι κατάλληλη για ηλεκτροκίνηση.
Διαβάστε ακόμη
Η Ελλάδα δανείζεται με χαμηλότερο κόστος από τις ΗΠΑ – Μόλις στο 3,6% η απόδοση των ομολόγων
Γιατί η ρωσική ελίτ κοιτάζει τον Πούτιν «με μισό μάτι»
ΤΑΙΠΕΔ: Παράταση έως τις 17 Ιουλίου στον διαγωνισμό για την Αττική Οδό
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ