Ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Κωστής Χατζηδάκης, άνοιξε παράθυρο στην καθιέρωση της τετραήμερης εργασίας και στην Ελλάδα.
Κατά την παρουσίαση του εργασιακού νομοσχεδίου στην Κοινοβουλευτική Ομάδα της Νέας Δημοκρατίας, ο υπουργός υποστήριξε ότι έρχονται νέα δεδομένα στην αγορά εργασίας. Αυτά θα ισχύσουν όταν ψηφιστεί το εργασιακό νομοσχέδιο και θα επιτρέπουν σε έναν εργαζόμενο να επιλέξει -αντί για 8 ώρες την ημέρα, επί πενθήμερο- να δουλεύει 10 ώρες την ημέρα επί 4ήμερο και να του βγαίνει ένα τριήμερο ανάπαυσης. Την ίδια στιγμή, η αντιπολίτευση επιτέθηκε στον υπουργό κατηγορώντας τον όταν «πάει να καταργήσει το οκτάωρο», για να δηλώσει ο κ. Χατζηδάκης πως κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί στην Ελλάδα.
Είναι γεγονός πως το συγκεκριμένο μοντέλο -η τετραήμερη εργασία– όντως δουλεύει στις χώρες στις οποίες έχει εφαρμοστεί – σε όποιες δουλειές μπορεί να γίνει. Όπως εξηγούν ειδικοί, οι εργαζόμενοι απομακρύνονται από τα ατελείωτα ωράρια και την εξουθενωτική εργασία, με αποτέλεσμα να αυξάνεται θεαματικά η αποδοτικότητά τους. Στόχος αυτού του μέτρου, έτσι κι αλλιώς, είναι να αυξηθεί η παραγωγικότητα, να βελτιωθεί η ψυχική υγεία των εργαζομένων και να καταπολεμηθεί η κλιματική αλλαγή – χαμηλή κατανάλωση ενέργειας στις επιχειρήσεις, περιορισμός του κυκλοφοριακού προβλήματος κ.λπ. Το ζήτημα, βέβαια, είναι πώς μπορούν να εφαρμοστούν όλα αυτά στη χώρα μας.
Σύμφωνα με τη σχετική διάταξη στο σχέδιο νόμου, η διευθέτηση του χρόνου θα μπορεί να γίνει μόνο με ατομική σύμβαση συμφωνίας εργοδότη – εργαζόμενου και μόνο εάν δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση της επιχείρησης ή ένωση προσώπων ή δεν επιτευχθεί η κατάρτιση της συλλογικής σύμβασης εργασίας. Ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να αρνηθεί την παροχή της επιπλέον αυτής εργασίας, αν δεν είναι σε θέση να την εκτελέσει και η άρνησή του δεν είναι αντίθετη με την καλή πίστη. Μάλιστα, αυτή η άρνηση του εργαζομένου να παράσχει την επιπλέον εργασία δεν συνιστά λόγο καταγγελίας της σύμβασης εργασίας του. Πολύ βασικό, σύμφωνα με τον σχεδιασμό, είναι πως ο αυτός ο εργαζόμενος που δεν επιθυμεί τετραήμερο στη δουλειά δεν θα δει μείωση στις αποδοχές του. Επίσης, δεν θα αυξάνεται ο μέσος όρος εργασίας του, ο οποίος δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να υπερβεί τις 5 ημέρες την εβδομάδα και 8 ώρες την ημέρα.
Το βασικό είναι πως η τετραήμερη εργασία θα επιτρέπεται μόνον εάν η επιχείρηση διαθέτει και λειτουργεί ηλεκτρονικό σύστημα μέτρησης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων της, άμεσα συνδεδεμένο και διαλειτουργικό με το πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, σε πραγματικό χρόνο. Και κάπου εδώ, πολλοί γέλασαν, επειδή ξέρουν τι συμβαίνει στην Ελλάδα…
Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά… Το παράδειγμα της μετάβασης της Γαλλίας στο 35ωρο εργασίας, έκανε τις εταιρείες να πιέζουν τους εργαζόμενους για πιο εντατική εργασία, με αποτέλεσμα να γίνεται η δουλειά πιο αγχωτική. Επομένως, το εάν θα βελτιωθεί η ζωή των εργαζόμενων από την τετραήμερη εργασία εξαρτάται και από τον φόρτο εργασίας της εκάστοτε εταιρείας – ένα το κρατούμενο. Σε μια άλλη περίπτωση, έχουμε δει τι συμβαίνει στη χώρα μας με τα εργασιακά, σε ένα δυσβάστακτο δεύτερο κρατούμενο: «μαύρα» χρήματα, αδήλωτη εργασία, μπλοκάκια που πληρώνονται με πέντε μήνες καθυστέρηση, υπερωρίες δίχως αμοιβή – και ας το σταματήσω εδώ. Όλοι γνωρίζουμε τι συμβαίνει με κάποιους εργοδότες οι οποίοι αναβιώνουν εργασιακούς μεσαίωνες στις «γαλέρες» τους.
Ο φόβος, λοιπόν, δεν προέρχεται από το στήσιμο του σχεδίου για την τετραήμερη εργασία, αλλά από εκείνους τους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων οι οποίοι θα δηλώνουν τους εργαζόμενους «τετραημεράκι», αλλά εκείνοι θα αναγκάζονται να δουλεύουν λάθρα και πέμπτη ημέρα στην εβδομάδα, επειδή «η επιχείρηση έχει ανάγκες, δεν μπορεί να επιβιώσει, μας χτύπησε ο κορωνοϊός, πρέπει να δουλέψουμε παραπάνω από τα σπίτια μας για να έχουμε τη δουλειά μας» κ.λπ. – κλασικά και εικονογραφημένα.
Εάν, λοιπόν, μπορέσουν να ελεγχθούν αποτελεσματικά οι εταιρείες – επιχειρήσεις, οι οποίες θα εφαρμόσουν αυτό το νέο μέτρο, ίσως η τετραήμερη εργασία να είναι αποτελεσματική. Αλλά όποιος πιστεύει πως αυτό μπορεί να επιτευχθεί 100% στην Ελλάδα, να σηκώσει το χέρι του. Όχι εσείς, κύριε Χατζηδάκη, στους εργαζόμενους αναφέρομαι, οι οποίοι -σε αρκετές περιπτώσεις- ήδη βαράνε 10 ώρες δουλειάς, καθημερινά, με τη λέξη «πληρωμένη υπερωρία» να αποτελεί το πιο σύντομο, άνοστο εργασιακό ανέκδοτο…