Εδώ και μήνες – από τότε που φούντωσε η ενεργειακή κρίση- εξελίσσεται στην ευρωπαϊκή κοινότητα μια επιχείρηση αναζήτησης επαρκών κινήσεων για την αντιμετώπισή της χωρίς …τέλος. Ηγέτες, αρμόδιοι υπουργοί και κορυφαίοι παράγοντες στο κρίσιμο πεδίο εξετάζουν προτάσεις και λύσεις που είτε προωθούν με επιφυλάξεις, είτε κρατούν στο ράφι μέχρι την επόμενη συνεδρίαση.
Ο πληθωρισμός εν τω μεταξύ παίρνει την ανηφόρα, η ουσιαστική μείωση του εισοδήματος θεωρείται για πολλούς αναπόφευκτη και μια «συνήθης» διαπίστωση και οι προβλέψεις ειδικών για το φετινό χειμώνα ενίοτε τρομοκρατούν τους πολίτες χωρίς να τους ενημερώνουν. Στην κοντινή Ιταλία από την αρχή του χρόνου ο Μάριο Ντράγκι ενέκρινε έκτακτη βοήθεια για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις της χώρας του, συνολικού ύψους πενήντα δισεκατομμυρίων ευρώ. Μείωσε (κατά τριάντα λεπτά του ευρώ το λίτρο) τους κρατικούς φόρους στα καύσιμα, ενέκρινε επιστροφή φόρων στις επιχειρήσεις που κατανάλωναν μεγάλη ποσότητα φυσικού αερίου και ανακοίνωσε τη μείωση τoυ ΦΠΑ στο 5% για τους λογαριασμούς αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας που αποστέλλονταν σε τριάντα εκατομμύρια νοικοκυριά και έξι εκατομμύρια εμπορικές επιχειρήσεις. Η κυβέρνηση Ντράγκι, όπως σημειωνόταν σε σχετικά δημοσιεύματα, κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια εξαρχής, με στόχο να φορολογηθούν τα υπερκέρδη των εταιριών του τομέα της ενέργειας. Τα ίδια δημοσιεύματα ένα μήνα πριν (στην εκλογική Ιταλία) συμπλήρωναν όμως ότι σε σύνολο οφειλών προς το δημόσιο που υπολογίσθηκε ότι αγγίζει τα δέκα δισεκατομμύρια ευρώ, καταβλήθηκε στα κρατικά ταμεία μόνον ένα δισεκατομμύριο.
Στη Γαλλία ο Μακρόν προγραμμάτισε μεταξύ των άλλων στο «ρελαντί» τις ενεργοβόρες βιομηχανίες για το χειμώνα, άνοιξε την κάνουλα προς τα νοικοκυριά ώστε να συνεχίσουν λαμβάνουν και το 2023 οικονομικές ενισχύσεις για να αντιμετωπίσουν την αύξηση των τιμών της ενέργειας και προώθησε σειρά μέτρων μέχρι να υπάρξουν κοινές ευρωπαϊκές αποφάσεις. Στη Γερμανία εφαρμόζονται από τις αρχές του Σεπτέμβρη τα πρώτα μέτρα τους, στο Βέλγιο είδαν μεταξύ άλλων ως λύση την μείωση του ΦΠΑ στην ενέργεια και ενθάρρυναν τους πολίτες να προσέχουν την ενεργειακή κατανάλωση, η οποία σε σχέση με πέρυσι έχει ήδη μειωθεί κατά 10-15%. Στην Αυστρία, στην Ισπανία, στην Πορτογαλία και σε άλλες χώρες, όπως και εδώ, έκαναν επίσης τα κουμάντα τους γνωρίζοντας ότι δεν γνωρίζουν εκ των προτέρων και με ακρίβεια την απόδοση του κάθε μέτρου σε ένα περιβάλλον ραγδαίων εξελίξεων.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι και στη χώρα μας επιχειρήθηκε η άμεση και η αποτελεσματική στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στη δύσκολη συγκυρία. Το ζήτημα είναι αν «ακούστηκαν» πραγματικά και οι όποιες άλλες προτάσεις που έπεσαν στο τραπέζι του δημόσιου διαλόγου. Το ζήτημα δεν αφορά στο αν οι προτάσεις αυτές έγιναν εν μέσω άγριων αντιπαραθέσεων, αλλά στο αν μπορούν να συμβάλουν αποφασιστικά στη στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.
Η χθεσινή πρεμιέρα του μέτρου του «καλαθιού του νοικοκυριού», συνδέθηκε εκτός άλλων και με μια προσπάθεια επικοινωνιακής φιέστας της κυβέρνησης- αυτό τουλάχιστον είδαν (και όχι μόνο) τα κόμματα της αντιπολίτευσης που διαπίστωσαν ότι η κίνηση φάνηκε να περιορίζεται σε μία διαφημιστική καμπάνια των προσφορών των σούπερ-μάρκετ, που ήδη ισχύουν. Το «καλάθι του νοικοκυριού» θα κριθεί στην πράξη, κάθε μέρα, κάθε εβδομάδα εφεξής από τους πολίτες που ξέρουν καλά και πόσα εισοδήματα έχουν για να καταναλώσουν βασικά προϊόντα και ποιες είναι οι τιμές εδώ και μήνες στα ράφια. Οι φιέστες σίγουρα δεν αλλάζουν την κατάσταση- σε αποσυμπίεση των τιμών υπέρ του καταναλωτή οδηγούν οι εντατικοί έλεγχοι, τα πρόστιμα για αισχροκέρδεια στην αγορά τροφίμων που επιβάλλονται, η διαρκής παρακολούθηση των επιπτώσεων του μέτρου στο λιανικό εμπόριο και στην πορεία των τιμών των υπόλοιπων προϊόντων.
Είναι πολύ νωρίς για να συμφωνήσει κανείς, χωρίς μάλιστα επιφυλάξεις, με τη φράση του κ. Γεωργιάδη κατά την πρεμιέρα του μέτρου ότι «οι καταναλωτές θα κερδίσουν αρκετά χρήματα με το καλάθι του νοικοκυριού». Η επιτυχία του μέτρου ή όχι θα κριθεί από τους πολίτες-καταναλωτές. Μέχρι τότε- γιατί είναι μπροστά ο χειμώνας- μήπως θα έπρεπε για να μην χάσουμε στο τέλος …τ’ αβγά και τα καλάθια, να εξεταστούν όλες οι προτάσεις που ακούγονται για την αναχαίτιση της ενεργειακής κρίσης; Οι πολίτες για παράδειγμα πρέπει να πειστούν με επιχειρήματα για την ορθότητα ή όχι προτάσεων για τη μείωση του ΦΠΑ στα βασικά προϊόντα, την επιβολή πλαφόν στην λιανική τιμή της ενέργειας, την αύξηση των ελέγχων στην αγορά και την ενίσχυση της Επιτροπής Ανταγωνισμού και των ελεγκτικών μηχανισμών Ανάπτυξης και υποστήριξη των καταναλωτικών οργανώσεων. Δεν χρειάζονται άγριες αντιπαραθέσεις ή επικοινωνιακά τρικ αλλά διαρκής ενημέρωση για τις αναγκαίες κινήσεις σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.