Όταν με ρωτούν «τι σημαίνει για σένα Πάσχα;», εδώ και χρόνια έχω γράψει ότι μου θυμίζει κινηματογραφική ταινία: Έχει μπόλικη αγωνία, στεναχώρια, αλλά φυλάει σασπένς και happy end. Όμως, όχι και οι μέρες γύρω από αυτό, οι οποίες τρέφονται από την κατάνυξη, μεταλαμβάνουν μια αδιόρατη, ανεξήγητη θλίψη που υπάρχει στην ατμόσφαιρα…
Πολλά χρόνια τώρα, όταν ακούω τη λέξη Πάσχα -και αυτό το έχω γράψει- θυμάμαι ένα από τα τραγούδια που έχω εντάξει στην άτυπη, «γιορτινή» playlist. Είναι «Οι κολασμένοι», σε λόγια Νίκου Γκάτσου και μουσική Μάνου Χατζιδάκι.
Βασικά, για αυτούς τους στίχους…
«Θα σε βρούμε, Χριστέ μου, πάλι
κάποια Μεγάλη Παρασκευή
θα κρατούμε σταυρό στο χέρι
και το μαχαίρι με συντριβή»
Το Πάσχα αποτελεί ένα βίωμα συμβολικό, όσο και αληθινό. Σε κάθε περίπτωση, έντονο. Από το πένθος και τον επιτάφιο θρήνο, περνάς στην αγαλλίαση της Ανάστασης. Από την αβάσταχτη στεναχώρια, φτάνεις να αποδέχεσαι το Παράλογο: κάποιος πεθαίνει και ανασταίνεται, νικώντας τον θάνατο και δίνοντας ελπίδα ότι η προσδοκία μιας άλλης ζωής, έπειτα από αυτήν που ζούμε, είναι υπαρκτή. Αφού συνέβη μια φορά, με τον Χριστό, προσδοκώ ανάσταση νεκρών, ανθρώπων θνητών, κόσμου που ήξερα. Περιμένω το «πεσάχ» -το πέρασμα, δηλαδή- από την πανάρχαια κατήφεια της απώλειας, στη χαρά της αναγέννησης, της νέας ζωής.
Έτσι γαλουχηθήκαμε τόσα χρόνια αναφορικά με το Πάσχα, αλλά -φευ- η ίδια η ζωή επέμεινε -όπως λένε οι στίχοι παραπάνω- να σηκώνουμε και να κρατούμε σταυρό στο χέρι, με συντριβή. Πόσα Πάσχα πέρασαν και συνδυάστηκαν με απώλειες ανθρώπων που ανήκαν στο δικό σου περιβάλλον ή, απλώς, τους ήξερες, αλλά τους εκτιμούσες βαθύτατα; Από κάποιον θάνατο συγγενή σου, φίλου σου ή ενός γείτονά σου -που για όλους εμάς που δεν τον ξέραμε αποτέλεσε άλλο ένα δυστύχημα καταγεγραμμένο στο βιβλίο συμβάντων της Τροχαίας και μια εκφώνηση σε δελτίο ειδήσεων για τη «μαζική έξοδο και είσοδο των εκδρομέων του Πάσχα»- μέχρι κάποιον «επώνυμο».
Προσωπικά, έχω να θυμάμαι πολλούς τέτοιους θανάτους μέσα σε Μεγάλες Εβδομάδες. Έναν από αυτούς, τον ξέρετε κι εσείς. Κάθε φορά που έρχεται Πάσχα, λοιπόν, θα θυμάμαι, ανάμεσα στα υπόλοιπα, το ότι ήταν Πρωτομαγιά του ’94 -και Κυριακή του Πάσχα, ταυτόχρονα- που σκοτώθηκε ο Ayrton Senna da Silva. Ήταν τότε που ένιωσα ότι η Λαμπρή είχε μόνο Μεγάλη Εβδομάδα, αλλά η Ανάσταση ήρθε κι έφυγε, σαν ένα μονοθέσιο της F1 που βουτάει με τέρμα γκάζι σε μια κλειστή στροφή, στην πίστα της Ίμολα.
Τελικά, ανάμεσα στα υπόλοιπα, (και) αυτό είναι το Πάσχα: το παντοτινό πέρασμα στην αιωνιότητα, με αντάλλαγμα τον αποχωρισμό της φθαρτής μας ζωής.
Αφήνοντας τον Σένα, υπάρχουν τόσοι αληθινά δικοί σου άνθρωποι που «έφυγαν», με τους οποίους έζησες στιγμές. Και κάθε φορά που θα ακούς το «Χριστός Ανέστη» στην εκκλησία, τη νυχτιά της Ανάστασης, θα τους θυμάσαι όλους, την ίδια στιγμή που η φλογίτσα της λαμπάδας θα φωτίζει το πρόσωπό σου και την καρδιά σου με μνήμες, ακριβώς την ίδια στιγμή που στρώνεται το πασχαλινό τραπέζι και θα μένει για πάντα κενή μια καρέκλα.
Καλό Πάσχα, λοιπόν. Οι ευχές -έτσι κι αλλιώς, εκ φύσεως- δεν φιλτράρονται πάντα μέσω της κανονικής πραγματικότητας, αλλά εκφράζουν ίσως το εξωπραγματικό, το επιθυμητό, τη μύχια θέληση κάθε ανθρώπου. Έτσι, θα ήθελα -από εδώ και στο εξής- να μην περάσω ξανά κάποιο Πάσχα που θα στιγματίζεται από κάποια απώλεια, αρκετές πασχαλιάτικες έχω βιώσει έως τώρα. Το ίδιο εύχομαι και για εσάς. Βασικά, «καλή Ανάσταση» ψυχών…