Στις πιο ακριβές συνοικίες του Λάγος, τα παλιά μπανγκαλόου της αποικιακής εποχής δίνουν σιγά σιγά τη θέση τους σε γυάλινους ουρανοξύστες που υψώνονται κατά μήκος της παραλίας. Στην Αμπούτζα, εντυπωσιακές επαύλεις και ρετιρέ υψώνονται σε όλη την πόλη, αλλάζοντας σταδιακά την όψη της πρωτεύουσας. Με τιμές που αγγίζουν τα εκατομμύρια δολάρια, αυτά τα πολυτελή σπίτια μεταμορφώνουν τον ορίζοντα της Νιγηρίας και ταυτόχρονα τραβούν την προσοχή των αρχών, σε μια χώρα που αντιμετωπίζει ήδη σοβαρό στεγαστικό πρόβλημα.
Οι κατασκευαστές προσπαθούν να καλύψουν τη ζήτηση από Νιγηριανούς του εξωτερικού, οι οποίοι επωφελούνται από την πτώση της αξίας του νιγηριανού νομίσματος, καθώς και από εύπορους ντόπιους που αναζητούν έναν ασφαλή τρόπο να επενδύσουν τα χρήματά τους. Σύμφωνα με την εταιρεία Estate Intel, που ειδικεύεται στην ανάλυση της αγοράς ακινήτων, περίπου 135 κατοικίες κοστίζουν σήμερα πάνω από 1 εκατομμύριο δολάρια, ενώ μέχρι το 2029 προβλέπεται να χτιστούν επιπλέον 1.400.
Παράλληλα με τις πολυτελείς κατοικίες, αναπτύσσεται και ένα μεγάλο δίκτυο ξενοδοχείων, εστιατορίων, εμπορικών κέντρων και ιδιωτικών σχολείων υψηλού επιπέδου. Η ανάπτυξη αυτή έχει μετατρέψει τον κλάδο των ακινήτων σε έναν από τους τρεις πιο σημαντικούς τομείς της νιγηριανής οικονομίας, σύμφωνα με το Bloomberg.
Ωστόσο, η εικόνα της πολυτέλειας έρχεται σε έντονη αντίθεση με την πραγματικότητα που βιώνει η πλειονότητα των Νιγηριανών. Η χώρα αντιμετωπίζει τεράστιο πρόβλημα στέγασης, με έλλειψη που ξεπερνά τα 20 εκατομμύρια σπίτια. Την ίδια στιγμή, σχεδόν το 33% των 230 εκατομμυρίων κατοίκων ζει με λιγότερα από 2,15 δολάρια την ημέρα, σύμφωνα με την World Bank. Ακόμη και όσοι έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν δικό τους σπίτι, συχνά έρχονται αντιμέτωποι με αναξιόπιστες υποδομές: οι συχνές διακοπές ρεύματος κάνουν απαραίτητη τη χρήση γεννητριών, ενώ το νερό προέρχεται κυρίως από ιδιωτικές γεωτρήσεις.
Η άνθηση της αγοράς ακινήτων φαίνεται εντυπωσιακή, αλλά οι αρχές επισημαίνουν ότι πίσω από τα νέα πολυτελή κτίρια κρύβονται υποθέσεις διαφθοράς και παράνομης συσσώρευσης πλούτου.
Η Επιτροπή Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών Εγκλημάτων της Νιγηρίας (EFCC) κατάσχεσε πρόσφατα περισσότερα από 750 διαμερίσματα και ρετιρέ που συνδέονται με τον πρώην διοικητή της κεντρικής τράπεζας, Γκόντγουιν Εμεφιέλε, ο οποίος αντιμετωπίζει κατηγορίες για απάτη και διαφθορά. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων από ιδιώτη στην ιστορία της EFCC από την ίδρυσή της το 2002. Ωστόσο, το συγκεκριμένο γεγονός δεν είναι το μοναδικό που έχει λάβει χώρα.
Η πρώην υπουργός Πετρελαίου της Νιγηρίας, Ντιεζάνι Άλισον-Μαντουέκε, κατηγορείται για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Ταυτόχρονα, άλλοι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι, ανάμεσά τους ένας πρώην τοπικός κυβερνήτης και ένας κρατικός λογιστής, έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με κατηγορίες για κατάχρηση δημόσιων πόρων, μέρος των οποίων επενδύθηκε σε ακίνητα. Ο Εμεφιέλε και η Άλισον-Μαντουέκε αρνούνται τις κατηγορίες και υπερασπίζονται τον εαυτό τους στα δικαστήρια.
«Ο τομέας των ακινήτων θεωρείται ιδανικός τρόπος για τη διακίνηση παράνομων χρημάτων και την απόκρυψη αδικαιολόγητου πλούτου», όπως τονίζει ο εκπρόσωπος της EFCC, Ντέλε Ογιεβάλ.
Οι αυστηρότεροι κανόνες για την αποτροπή ξεπλύματος χρημάτων στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ έχουν δυσκολέψει τους πλούσιους Νιγηριανούς να μεταφέρουν τα κεφάλαιά τους στο εξωτερικό. Ως αποτέλεσμα, όλο και περισσότερα χρήματα κατευθύνονται πλέον στην εγχώρια αγορά ακινήτων, σύμφωνα με εκπροσώπους της EFCC και της Μονάδας Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών της Νιγηρίας (NFIU).
Αξιωματούχοι της NFIU, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την παρακολούθηση ύποπτων συναλλαγών, αναφέρουν ότι πολιτικοί και ανώτεροι κρατικοί υπάλληλοι συχνά χρησιμοποιούν «εικονικές εταιρείες ή υπηκόους άλλων χωρών για να καλύψουν τις πραγματικές τους αγορές». Οι ίδιοι ζήτησαν να διατηρηθεί η ανωνυμία τους, καθώς οι πληροφορίες που παρείχαν είναι εμπιστευτικές.
«Οι αυστηρότεροι έλεγχοι στο εξωτερικό δυσκολεύουν τους Νιγηριανούς να επενδύσουν σε ακίνητα σε μεγάλες πόλεις του κόσμου, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για μεγάλες συναλλαγές. Ως αποτέλεσμα, πολλοί στρέφονται πλέον σε αγορές πιο κοντά στη χώρα τους», σύμφωνα με τον Μάθιου Πέιτζ, συνεργάτη του Chatham House. Όπως επισημαίνει, «οι πλούσιοι Νιγηριανοί συνήθως χρησιμοποιούν «εταιρείες-βιτρίνες» για συμβάσεις ή παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών. Μπορούν επίσης να αξιοποιήσουν αυτές τις εταιρείες για την απόκτηση ακινήτων, κρατώντας την πραγματική τους ιδιοκτησία κρυφή».
Το πρόβλημα επιδεινώνεται από την περιορισμένη εποπτεία και τους χαλαρούς ελέγχους στον τομέα των ακινήτων.
«Καθώς η κυβέρνηση δεν συμμετέχει ενεργά στους ελέγχους και δεν προσφέρει φτηνές ή εύκολα προσβάσιμες πηγές χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις, οι επιχειρηματίες καταφεύγουν σε πολύπλοκους και δημιουργικούς τρόπους για να προχωρήσουν τις δραστηριότητές τους», εξηγεί ο Κέστερ Ίφεαντι, διευθύνων σύμβουλος της Contemporary Group, η οποία έχει αναλάβει την κατασκευή ξενοδοχείων, αεροδρομίων και σούπερ μάρκετ σε όλη τη Νιγηρία.
Η Transparency International κατατάσσει τη Νιγηρία ανάμεσα στις πιο διεφθαρμένες χώρες του κόσμου: Σχεδόν το 44% των πολιτών που συναλλάσσονται με δημόσιες υπηρεσίες παραδέχτηκαν ότι προέβησαν σε δωροδοκία μέσα στο προηγούμενο έτος, ώστε να εξυπηρετηθούν.
Σε αυτό το πλαίσιο, η EFCC ενίσχυσε τη δράση της τον Αύγουστο και ξεκίνησε μια ευρεία έρευνα στον τομέα των ακινήτων για να εντοπίσει τους πραγματικούς ιδιοκτήτες και τις πηγές χρηματοδότησής τους. Σύμφωνα με έγγραφο της NFIU, σε περιπτώσεις που δεν τηρούνται οι κανόνες κατά του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, οι νιγηριανές αρχές εφαρμόζουν ανάλογα μέτρα για τη διόρθωση της κατάστασης.
Η συμβολή των ακινήτων στην οικονομία
Μετά την αναθεώρηση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος τον Ιούλιο, η συμμετοχή των ακινήτων στην οικονομία της Νιγηρίας τριπλασιάστηκε, ξεπερνώντας το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, τα οποία για πολλά χρόνια αποτελούσαν τη βασική πηγή εσόδων της χώρας.
«Η ανάπτυξη του του τομέα των ακινήτων τα τελευταία δύο χρόνια δείχνει ότι οι άνθρωποι προτιμούν να επενδύουν σε πιο αξιόπιστα πάγια περιουσιακά στοιχεία, ώστε να προστατεύσουν τον πλούτο τους», αναφέρει η οικονομολόγος της Bloomberg Economics Africa, Ιβόνε Μάνγκο. «Η υποτίμηση του νιγηριανού νομίσματος ώθησε πολλούς πολίτες να στραφούν στα ακίνητα για να διατηρήσουν την αγοραστική τους δύναμη. Παράλληλα, ο υψηλός πληθωρισμός ενίσχυσε αυτή την τάση».
Ακολουθεί γράφημα με απεικόνιση του τομέα των ακινήτων ως ενός από τους τρεις μεγαλύτερους στην οικονομία της Νιγηρίας, συγκρίνοντας το ΑΕΠ με βάση τα έτη 2019 και 2010:
Παρά τη μείωση των εκατομμυριούχων στη Νιγηρία, η ζήτηση για πολυτελή σπίτια παραμένει υψηλή. Ο αριθμός των ανθρώπων με μεγάλη περιουσία έχει μειωθεί κατά 47% την τελευταία δεκαετία και πλέον ανέρχεται σε περίπου 7.200. Η υποτίμηση του νιγηριανού νομίσματος είναι ο κύριος λόγος για αυτή την πτώση.
Από το 2023, οι οικονομικές συνθήκες στη Νιγηρία έχουν προκαλέσει σημαντική υποτίμηση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών. Η αλλαγή αυτή συνέβαλε στην αύξηση των εμβασμάτων από Νιγηριανούς στο εξωτερικό, που ανήλθαν στα 20,93 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024, σημειώνοντας άνοδο 8,9%, σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας.
Η εισροή των χρημάτων αυτών μπορεί να αυξηθεί περαιτέρω. Η Ομάδα Χρηματοοικονομικής Δράσης με έδρα το Παρίσι αφαίρεσε πρόσφατα τη Νιγηρία από τη λίστα παρακολούθησης για ύποπτες χρηματοοικονομικές δραστηριότητες, αναγνωρίζοντας τα μέτρα που έχουν ληφθεί για την ενίσχυση των ελέγχων κατά του ξεπλύματος χρήματος. Αυτό μπορεί να κάνει πιο εύκολη και πιο φθηνή την αποστολή χρημάτων από τους Νιγηριανούς που ζουν στο εξωτερικό προς τη χώρα τους.
Παρά τις βελτιώσεις που έχουν σημειωθεί, η αγορά ακινήτων στη Νιγηρία αντιμετωπίζει ακόμη σημαντικές προκλήσεις. Στις περισσότερες αγοραπωλησίες χρησιμοποιούνται μετρητά, γεγονός που μπορεί να ευνοεί παράνομες ή ύποπτες ενέργειες. Η χρήση στεγαστικών δανείων παραμένει πολύ περιορισμένη και καλύπτει λιγότερο από το 1% της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας της χώρας. Η κυβέρνηση προσπαθεί να βελτιώσει την κατάσταση και προτείνει μέτρα όπως η δημιουργία ενός ταμείου υποθηκών ύψους 700 εκατομμυρίων δολαρίων.
Πολυτέλεια στην κορυφή
Τα υπερπολυτελή σπίτια στο Λάγος πωλούνται σε τιμές που ξεκινούν από 1,5 εκατομμύριο δολάρια και φτάνουν έως 6,2 εκατομμύρια δολάρια. Στην Αμπούτζα, οι τιμές κυμαίνονται γύρω στα 3,5 εκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με μεσίτες και κατασκευαστές με τους οποίους επικοινώνησε το Bloomberg. Τα δημόσια στοιχεία για τις αγοραπωλησίες είναι περιορισμένα, γεγονός που καθιστά δύσκολη την επαλήθευση των εκτιμήσεων της αγοράς.
Τα έσοδα από τα ενοίκια σε αυτές τις κατοικίες κυμαίνονται περίπου από 4% έως 7%, ποσοστά που συγκρίνονται με αυτά των μεγάλων πόλεων με πολυτελή ακίνητα, όπως το Λος Άντζελες, η Νέα Υόρκη και το Ντουμπάι. «Αυτά τα έσοδα σε συνδυασμό με την πιθανή αύξηση της αξίας των ακινήτων καθιστούν την αγορά ελκυστική για τους επενδυτές», όπως εξηγεί ο Ίφεαντι της εταιρείας Contemporary. «Πολλά από όσα συμβαίνουν στο Λάγος οφείλονται σε μεγάλους επιχειρηματίες που θέλουν να αυξήσουν τα κέρδη τους», προσθέτει.
Μια νεότερη ομάδα αγοραστών μπαίνει πλέον δυναμικά στην αγορά ακινήτων. Κτηματομεσίτες στην Αμπούτζα αναφέρουν ότι πολλοί από αυτούς που αγοράζουν σπίτια αξίας πολλών εκατομμυρίων δολαρίων είναι νέοι επαγγελματίες που εργάζονται στον δημόσιο τομέα ή στον χώρο της τεχνολογίας.
Στο Λάγος, οι νεότεροι αγοραστές απομακρύνονται από το Banana Island, την πιο ακριβή περιοχή της πόλης. Για παράδειγμα, ο δρόμος Alexander Avenue στο Ίκοϊ «κατοικείται πλέον κυρίως από αγοραστές ηλικίας 35 έως 40 ετών», δήλωσε ο Ιφεάντι. «Πολλοί είναι επιχειρηματίες στον τομέα της πληροφορικής και κάνουν αγορές κατοικιών, τόσο για να κατοικήσουν εκεί, όσο και για επενδυτικούς σκοπούς».
Οι κατασκευαστές προσαρμόζουν επίσης τις στρατηγικές τους για να διευρύνουν τη ζήτηση. Η Έντιθ Οτεγκμπέι, επικεφαλής λειτουργιών της Arkland Properties and Investment, εξήγησε ότι οι εταιρείες προσφέρουν ευέλικτα προγράμματα πληρωμών για εύπορους αγοραστές. Οι ίδιοι αγοραστές καταβάλλουν αρχική προκαταβολή κατά την κατασκευή και το υπόλοιπο ποσό σε δόσεις μέχρι την ολοκλήρωση του έργου. «Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να οργανώσουν καλύτερα τα οικονομικά τους», τόνισε.
Ορισμένοι αναλυτές προειδοποιούν για πιθανή υπερπροσφορά ακινήτων. Μια έκθεση της συμβουλευτικής εταιρείας Northcourt τονίζει πως η ζήτηση για πολυτελείς κατοικίες στο Λάγος και την Αμπούτζα επηρεάζεται αρνητικά από τον υψηλό πληθωρισμό, τη μειωμένη αγοραστική δύναμη και την ασταθή οικονομική κατάσταση.
Προς το παρόν, οι κατασκευαστικές δραστηριότητες συνεχίζουν να αυξάνονται, καθώς οι κατασκευαστές υπολογίζουν ότι οι Νιγηριανοί που ζουν στο εξωτερικό θα συνεχίσουν να επενδύουν στη χώρα.
«Αυτή τη στιγμή, παρατηρούμε ότι όλο και περισσότερα κεφάλαια από το εξωτερικό κατευθύνονται στον τομέα των ακινήτων», δήλωσε ο Αφίζ Ντοσούνμου, διευθύνων σύμβουλος της Haod Heights Ltd. με έδρα την Αμπούτζα. «Οι Νιγηριανοί που ζουν στο εξωτερικό και διαθέτουν κεφάλαια αναζητούν επενδυτικές ευκαιρίες και συνήθως προτιμούν να επενδύσουν στη χώρα τους».
Διαβάστε ακόμη
Goldman Sachs: Γιατί οι ελληνικές τράπεζες θα πρωταγωνιστήσουν και το 2026
MLS Πληροφορική: Σε νέο ιδιοκτήτη τα κεντρικά γραφεία της, αλλά με… θρίλερ για το κτήριο (pics)
ΔΕΗ Ανανεώσιμες: Πώς θα πρασινίσει η περιοχή του Ορυχείου Μεγαλόπολης (pic)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.