Γιατί τους λέμε ολιγάρχες και όχι απλώς… δισεκατομμυριούχους, όπως ακριβώς συμβαίνει σε όλες τις υπόλοιπες χώρες του κόσμου, πλην της Ρωσίας; Αυτό είναι το ερώτημα που τριβελίζει τη σκέψη πολλών, ιδίως μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και τις κυρώσεις στους πλούσιους φίλους του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Η βασική εξήγηση, σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg, έγκειται στο γεγονός ότι αυτοί οι υπερ-πλούσιοι επιχειρηματίες έχουν σημαντική πολιτική επιρροή. Αλλά αυτό συμβαίνει και σε άλλες χώρες. Το πρόβλημα είναι όμως, ότι η Ρωσία το πήγε στην επόμενη «πίστα», καθώς ό,τι είναι σήμερα αυτοί οι άνθρωποι το οφείλουν (σχεδόν αποκλειστικά) στο ρωσικό κράτος.
Οι περισσότεροι ολιγάρχες αναδύθηκαν στα ερείπια της Σοβιετικής Ένωσης, μέσα από τη διαδικασία μετασχηματισμού της οικονομίας -από σοσιαλιστική σε καπιταλιστική- υπό την προεδρία του Μπόρις Γέλτσιν. Πρόκειται για ανθρώπους που έκαναν περιουσία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 90’ και ως αντάλλαγμα βοήθησαν τον Γέλτσιν να παραμείνει στην εξουσία έως το 1999.
Αυτό όμως, που έχει σημασία είναι το πώς ακριβώς υλοποιήθηκε αυτή η συμφωνία, η οποία είχε ονομαστεί ως «δάνεια για μετοχές». Η κυβέρνηση έβαλε τα χρήματα του ρωσικού λαού στις τράπεζες ορισμένων -όχι ιδιαίτερα πλούσιων- επιχειρηματιών. Στη συνέχεια, το κράτος πήρε δάνεια απ’ αυτές τις τράπεζες, βάζοντας ως εχέγγυο μια σειρά περιουσιακών στοιχείων του δημοσίου. Το ρωσικό δημόσιο δεν αποπλήρωσε τα συγκεκριμένα δάνεια και οι τραπεζίτες έλαβαν ως αποζημίωση την περιουσία του κράτους. Και έτσι εγένοντο οι ολιγάρχες.
Όλη αυτή η «συναλλαγή», όπως είναι εύλογο, προκάλεσε την οργή του ρωσικού λαού. Αλλά και ο ίδιος ο Βλαντιμίρ Πούτιν ανήλθε στην εξουσία, δεσμευόμενος να «σταματήσει την ύπαρξη αυτής της τάξης». Φυσικά, κάτι τέτοιο δεν έγινε ποτέ. Το αντίθετο μάλιστα.
Τον Ιούλιο του 2000, σε μια εκδήλωση στο Κρεμλίνο, ο Πούτιν δήλωσε ότι οι ολιγάρχες θα μπορούν να συνεχίσουν να δρουν οικονομικά και επιχειρηματικά, αρκεί να μείνουν εκτός πολιτικής. «Αντί να τους εξαλείψει, ουσιαστικά τους νομιμοποίησε» σχολίαζε το 2002 η Washington Post, σε άρθρο της.
Ποιοι είναι οι σημερινοί ολιγάρχες
Ορισμένοι Ρώσοι, οι οποίοι αποκόμισαν πολλά χρήματα επί εποχής Γέλτσιν, συνέχισαν να αυξάνουν τις περιουσίες τους και υπό τη διακυβέρνηση του Πούτιν. Oleg Deripaska, Roman Abramovich, Alisher Usmanov, Viktor Vekselberg, Mikhail Prokhorov και Vagit Alekperov είναι μερικοί απ’ όσους επωφελήθηκαν από τον νυν πρόεδρο της Ρωσίας.
Μάλιστα, ο Πούτιν έσπευσε να βοηθήσει κυρίως όσους γνώριζε προσωπικά από τη θητεία του στην KGB ή συνδέονταν με την Αγία Πετρούπολη, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε. «Πρόκειται για μια νέα τάξη ολιγαρχών, γνωστοί του Πούτιν από την KGB και την Αγία Πετρούπολη» γράφει η συγγραφέας Catherine Belton.
Γι’ αυτό εξάλλου, πολλοί από τους νέας-εποχής ολιγάρχες είναι μακροχρόνιοι και προσωπικοί φίλοι του Πούτιν, όπως ο Gennady Timchenko της Volga Group, o οποίος έχει περιουσία 11 δισ. δολαρίων.
Διαβάστε επίσης:
Iσορροπίες τρόμου στο HORECA – Ανοίγει νέος κύκλος ανατιμήσεων
Φυσικό αέριο: Μερική αποκλιμάκωση των τιμών λόγω σταθερών ροών από Ρωσία και… ΗΠΑ