Ο άνθρωπος που έκανε την πλαστογραφία τέχνη αφού για δεκαετίες, δημιουργούσε πλαστά έργα εξαπατώντας ακόμη και ειδικούς στη ζωγραφική, πριν από κάποια χρόνια, έκανε ένα μοιραίο λάθος οδηγώντας τελικά, τις αρχές στα ίχνη του και στην αποκάλυψη της τεράστιας «απάτης των Μπελτράκι».
Ο Βόλφγκανγκ Μπελτράκι, είχε ξεμείνει από ψευδάργυρο, υλικό που χρησιμοποιούσε για να δημιουργεί λευκή βαφή απαραίτητη για την επιχείρηση πλαστογραφίας του ζευγαριού. Αντ’ αυτού ωστόσο, αγόρασε μια χρωστική ψευδάργυρου από έναν Ολλανδό κατασκευαστή δίχως, να γνωρίζει ότι περιείχε τιτάνιο.
Τον επόμενο χρόνο, μια από τις δημιουργίες του Βόλφγκανγκ – «Red Picture with Horses», η οποία είχε παρουσιαστεί ως έργο του εξπρεσιονιστή καλλιτέχνη Heinrich Campendonk – πωλήθηκε σε δημοπρασία για ένα ποσό – ρεκόρ ύψους 2,8 εκατομμυρίων ευρώ. Ωστόσο, οι ειδικοί παρατήρησαν κάτι πολύ περίεργο, που τους έκανε ιδιαίτερη εντύπωση. Η ανάλυση του πίνακα βρήκε ίχνη του τιτανίου. Σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία όμως, η συγκεκριμένη ουσία είχε χρησιμοποιηθεί ως λευκή χρωστική ουσία από τη δεκαετία του 1920 και εξής. Το εν λόγω έργο υποτίθεται ότι δημιουργήθηκε το 1914.
Αυτή η ανακάλυψη πυροδότησε μια αλυσίδα γεγονότων που θα αποκάλυπταν ένα σχέδιο πολλών εκατομμυρίων δολαρίων με το οποίο εξαπατήθηκαν δεκάδες αγοραστές και γκαλερί σε όλο τον κόσμο. Οι Μπελτράκι είχαν καταφέρει να ξεγελάσουν ακόμη και καταξιωμένους εκτιμητές τέχνης – ή, όπως ισχυρίστηκαν έκτοτε, πλήρωσαν έναν από αυτούς αρκετά μεγάλα χρηματικά ποσά για να εξαγοράσουν αποτελεσματικά τη σιωπή του.
Το 2011, μετά από περισσότερα από 30 χρόνια επιχειρηματικής δραστηριότητας, ο Βόλφγκανγκ και η Έλεν Μπελτράκι καταδικάστηκαν σε έξι και τέσσερα χρόνια φυλάκισης, αντίστοιχα, αν και και οι δύο αφέθηκαν ελεύθεροι πρόωρα και συγκεκριμένα, το 2015. Υποχρεώθηκαν επίσης, να πληρώσουν 35 εκατομμύρια ευρώ ως αποζημίωση.
Πώς εξαπατούσαν τα θύματά τους
Ο Βόλφγκανγκ σχεδίαζε εκατοντάδες πρωτότυπα έργα που αντέγραφαν με μεγάλη ακρίβεια τα στυλ αποθανόντων Ευρωπαίων καλλιτεχνών, συμπεριλαμβανομένων των Max Ernst, Fernand Léger, Kees van Dongen και André Derain. Στη συνέχεια, η σύζυγός του Έλεν τα πουλούσε χωρίς έγγραφα, μερικές φορές για επταψήφια ποσά. Το ζευγάρι ισχυρίστηκε ότι κληρονόμησε τη συλλογή έργων τέχνης από τον παππού της Έλεν, ο οποίος, όπως είπαν, την απέκτησε από έναν Εβραίο γκαλερίστα που διέφυγε από τη Γερμανία του Χίτλερ.
Η ιστορία για το πώς έδρασε το δίδυμο εξαπατώντας δεκάδες ανθρώπους είχε για χρόνια απασχολήσει τα μέσα ενημέρωσης καθώς και την κοινή γνώμη. Πρόσφατα, όμως, κυκλοφόρησε ένα νέο βιβλίο στο οποίο η ψυχαναλύτρια Ζανέτ Φίσερ προσπαθεί να βρει τις βαθύτερες αιτίες αυτής της παραβατικής συμπεριφοράς.
Μέσα από μια σειρά από συζητήσεις σε βάθος, που πραγματοποιήθηκαν στο στούντιο του ζευγαριού στην Ελβετία μετά την αποφυλάκισή τους, εξερευνά τα κίνητρά τους, τις καλλιτεχνικές διαδικασίες και τις οικογενειακές τους ιστορίες.
«Η πλαστογραφία ήταν σχεδόν τυχαία», είπε ο Βόλφγκανγκ στην Φίσερ. «Απολαμβάναμε να πουλάμε τους πίνακες, αρπάξαμε την ευκαιρία, πλουτίσαμε… Μου άρεσε να ζωγραφίζω και απολαύσαμε τη διαδικασία. Η πλαστογραφία ήταν ένας τρόπος για να συνδυάσω όλα αυτά τα πράγματα», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Το ζευγάρι, μαζί με δύο συνεργάτες τους, καταδικάστηκαν για πλαστογραφία 14 έργων τέχνης. Οι ίδιοι ισχυρίζονται ότι παρήγαγαν περίπου 300 ψεύτικα έργα τέχνης, πολλά από τα οποία δεν ακόμη ταυτοποιηθεί.
Εμμονή στη λεπτομέρεια
Η επιτυχία τους είχε τις ρίζες της στη σχολαστική έρευνα και την εμμονή στη λεπτομέρεια. Κάνοντας αυτό που αποκαλούσαν «πολιτιστικά ταξίδια», το ζευγάρι ταξίδεψε σε τοποθεσίες όπου είχαν ζωγραφίσει οι καλλιτέχνες που μιμούνταν ή για να δει πρωτότυπα έργα σε μουσεία σε όλο τον κόσμο.
Αν και οι πίνακες γεννήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από τη φαντασία του Βόλφγκανγκ, συχνά τους έδιναν τίτλους έργων που ήταν γνωστά αλλά θεωρούνταν χαμένα (και για τα οποία δεν υπήρχαν φωτογραφίες), καλύπτοντας έτσι τα κενά στα έργα των καλλιτεχνών χωρίς να δημιουργούν υποψίες. Το δίδυμο αγόρασε παλιές κορνίζες και καμβάδες σε υπαίθριες αγορές και χρησιμοποίησε ακόμη και μια κάμερα της δεκαετίας του 1920 για να τραβήξει παλιές φωτογραφίες των δημιουργιών τους ως απόδειξη ιστορικής προέλευσης.
Κατά τη διάρκεια της δίκης των Μπελτράκι, ο πρόεδρος του δικαστηρίου ανέφερε χαρακτηριστικά ότι η απάτη είχε οργανωθεί «με στρατιωτική ακρίβεια», σύμφωνα με τα όσα αναφέρει το CNN. Εκτός από ιδιώτες συλλέκτες, ένας μεγάλος αριθμός γκαλερί και μουσείων έπεσαν θύματα της απάτης του διδύμου – και ορισμένοι μπορεί να έχουν ακόμη τα έργα του Βόλφγκανγκ εκτεθειμένα.
«Όλοι ήταν άπληστοι. Όλοι κέρδιζαν από αυτήν την απάτη – οι ειδικοί, οι οίκοι δημοπρασιών, το ζευγάρι. Και στο τέλος, πρέπει απλώς να πούμε ότι όλοι ήταν ευχαριστημένοι, συμπεριλαμβανομένου του αγοραστή. Αν ο Βόλφγκανγκ Μπελτράκι δεν είχε κάνει το μοιραίο λάθος, θα συνέχιζαν όλοι να πλουτίζουν», αναφέρει η Φίσερ.
Έπειτα από την αποφυλάκισή του, ο Βόλφγκανγκ δημιουργεί έργα με το όνομά του, ενώ συνεχίζει να επωφελείται από την συγκλονιστική ιστορία του. Εμφανίζεται συχνά σε εκδηλώσεις και ομιλίες ενώ το 2021 κυκλοφόρησε μια σειρά από NFTs, με τίτλο «The Greats».
Διαβάστε ακόμη
Γιάννος Μπενόπουλος: «Κίνηση ματ» ετοιμάζει η Cafetex με εξαγορά στη Βρετανία
ΛΑΜΨΑ: Το νέο boutique ξενοδοχείο στη Ζαλοκώστα και οι πληρότητες σε Μεγάλη Βρεταννία- King George
ΕΡΓΑΣ ΑΤΕ: Μετά την προσωρινή σύλληψη Μπατατούδη, έρχεται τετραπλό σφυρί (pics)