Mετά την εισαγωγή της στο χρηματιστήριο, η μετοχή της βρετανικής εταιρείας delivery, Deliveroo επέδειξε πτώση 30%, λόγω αναπάντητων ερωτημάτων και ανησυχιών για τα εργασιακά δικαιώματα των οδηγών της.
Τις ημέρες πριν την ΙΡΟ η επιχείρηση αναθεώρησε την αξία των μετοχών της τη στιγμή που αρκετοί επενδυτές αναθεωρούσαν τις τοποθετήσεις τους.
Η Deliveroo είναι μια ένδειξη μιας νέας “gig economy”, όπου οι εργαζόμενοι -συνήθως μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας- δεν είναι ούτε μόνιμοι, ούτε μερικής απασχόλησης, η οποία βρίσκεται υπό το μικροσκόπιο των αρχών και των καταναλωτών. Πρόσφατα η συγκεκριμένη βιομηχανία έχει πληγεί από πλειάδα δικαστικών αποφάσεων και ρυθμίσεων στην Ευρώπη, που μπορεί να ανατρέψουν τα υπαρξιακά της δεδομένα.
Η ήττα της Uber στο ανώτατο δικαστήριο της Βρετανίας πρόσφατα, όταν της επιβλήθηκε η νομική μετονομασία των εργαζομένων ως μονίμων υπαλλήλων με οτιδήποτε εργασιακά δικαιώματα αυτό συμπεριλαμβάνει, είναι χαρακτηριστική.
Στην Ισπανία, οι αρχές έχουν παρουσιάσει μια πλειάδα νέων μέτρων τα οποία επανακατηγοριοποιούν τους εργαζόμενους αυτούς ως εργαζόμενους με δικαιώματα και επίσημα συμβόλαια.
Ο Τζέιμς Φαράρ, της Αpp Drivers and Couriers Union της Βρετανίας, ο οποίος οδήγησε την Uber στα δικαστήρια αναφέρει πως αν και η υπάρχει μια πρωταρχική ελπίδα αλλαγής, αυτό αποτελεί μόνο το πρώτο βήμα της συνολικής προσπάθειας παροχής δικαιωμάτων στους εργαζόμενους αυτούς.
«Ακόμη δεν βρισκόμαστε ούτε στο ναδίρ της προσπάθειάς μας», ανέφερε στο CNBC, ενώ προσέθεσε πως «Πιστεύω πως η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου έχει πια ανοίξει το δρόμο για τα υπόλοιπα δικαιώματα που θα πρέπει να διέπουν την gig economy».
Προετοιμασία για αλλαγές
Αλλες εταιρείες ετοιμάζονται για αλλαγές, είτε λόγω των νέων μέτρων, είτε με δική τους πρωτοβουλία. Η Just Eat Takeaway, η μεγαλύτερη επιχείρηση delivery της Ευρώπης, δίνει πια συμβόλαια στους εργαζομένους της.
«Σύμφωνα με το μοντέλο αυτό οι κούριερ δικαιούνται ωριαίο μισθό ο οποίος βρίσκεται άνω του κατώτατου, δικαιούνται εργασιακής και κοινωνικής ασφάλισης, σύμφωνα με τους κατά τόπους κανόνες», ανέφερε εκπρόσωπος της επιχείρησης, προσθέτοντας πως στους κούριερ θα δίνονται και μοτοσικλέτες.
Στην Ισπανία, επιχειρήσεις όπως η Glovo αναμένουν να δουν τα αποτελέσματα της νέας νομοθεσίας, πριν αντιδράσουν ανάλογα. Ο συνιδρυτής της Glovo, Σάσα Μισώ αναφέρει πως δεν του αρέσει η ρότα που διάλεξαν οι αρχές. «Η νομοθεσία είναι αρκετά αυστηρή, πιθανώς η αυστηρότερη στην Ευρώπη και δεν μας επιτρέπει αρκετή ελαστικότητα, η οποία αποτελεί έναν από τους στόχους μας και θέλουν και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι», υπογράμμισε.
Ο Μισώ ανέφερε πως η Glovo «προφανώς θα ανταποκριθεί στους νέους νόμους» όταν αυτοί υπερψηφιστούν αλλά υπογράμμισε πως η εταιρεία υποστηρίζει έναν μέσο δρόμο, μια χρυσή τομή μεταξύ της ελαστικότητας των εργαζομένων και των εργασιακών δικαιωμάτων. Προσέθεσε, μάλιστα πως οι έρευνες προς τους εργαζόμενους της επιχείρησης επιδεικνύουν πως οι περισσότεροι αποζητούν ένα ελαστικό μοντέλο παρά μια αυστηρή εργασία, υποστηρίζοντας πως πολλοί από αυτούς έχουν κι άλλες δουλειές, ή χρησιμοποιούν την gig economy ως έξτρα εισόδημα κατά τη διάρκεια των σπουδών τους.
Αυτή η χρυσή τομή μοιάζει με το Prop 22 της Καλιφόρνια. Η πρόταση υπερψηφίστηκε τον περασμένο Νοέμβριο και είχε την υποστήριξη των Uber και Lyft.
Είναι μια προσέγγιση η οποία η Uber θα ήθελε να ισχύσει και στην Ευρώπη. Τον περασμένο Φεβρουάριο ο CEO Ντάρα Κοσροουσχάχι δημοσίευσε έκκληση προς την Κομισιόν για την υιοθέτηση παρόμοιου μοντέλου με αυτού της Καλιφόρνια.
Οι αλλαγές στα εργασιακά στάτους των εργαζομένων θα επιφέρουν νέα κόστη στις επιχειρήσεις. Αυτό, προφανώς, θα απασχολήσει ιδιαίτερα και οποιεσδήποτε νέες startup στη συγκεκριμένη βιομηχανία.
Ο Τζον Ράιαν της βρετανικής startup Gigable, η οποία συνδέει εστιατόρια και άλλες επιχειρήσεις με ελεύθερους επαγγελματίας, ανέφερε πως οι καταναλωτές θα είναι αυτοί οι οποίοι θα κληθούν να πληρώσουν το επιπλέον κόστος, αλλά προσέθεσε πως μερικές εταιρείες μπορεί να προτιμήσουν ένα κλασσικό επιχειρηματικό μοντέλο, ενώ άλλες θα προτιμήσουν ένα πιο ελαστικό.
Αλγοριθμικός έλεγχος
Τα συμβόλαια των εργαζομένων και τα δικαιώματά τους αποτελούν μόνο μία όψη του νομίσματος, σύμφωνα με τον Φαράρ. Η οργάνωσή του προωθεί εναλλακτικές λύσεις όσον αφορά την πρόσβαση των οδηγών σε προστατευόμενα δεδομένα που ανήκουν στις εταιρείες, κάτι που έχει ονομάσει ως “αλγοριθμικό έλεγχο”. «Παρατηρούμε μία νέα προσπάθεια ελέγχου και παρακολούθησης των εργαζομένων στην gig economy η οποία οδηγεί σε προβλήματα», ανέφερε.
Η ADCU υποστηρίζει τις προσπάθειες δύο Λονδρέζων οδηγών οι οποία κινήθηκαν δικαστικά κατά της ινδικής Ola στα ολλανδικά δικαστήρια. Οι οδηγοί αποζητούν πρόσβαση στα δεδομένα τα οποία κατέχει η εταιρεία, κάτι το οποίο δεν τους επιτρέπεται παρά τους ευρωπαϊκούς κανόνες GDPR.
Ο Φαράρ ανέφερε πως τεχνολογίες όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η χρήση της στην παρακολούθηση των εργαζομένων αποτελούν “κόκκινη γραμμή”. Το γκρουπ επίσης κάλεσε την Uber να σταματήσει να χρησιμοποιεί συστήματα αναγνώρισης προσώπου για την επιβεβαίωση της ταυτότητας των εργαζομένων.
Η συζήτηση γύρω από τους κανόνες, συμπεριλαμβανόμενων και αυτών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, επικεντρώνεται γύρω από τα εργασιακά δικαιώματα, αλλά σύμφωνα με τον Φαράρ το πρόβλημα των αλγόριθμων θα πρέπει επίσης να λυθεί.
Διαβάστε ακόμη:
Voucher 200 ευρώ αίτηση β’ κύκλος: Ποιοι οι δικαιούχοι – Πότε ξεκινούν οι αιτήσεις